Tekstweergave van NL-WbdRAZU_VC_1920-12-04_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No . 13 . Zaterdag 4 December 1930 VU . IN TEEEENISINS UEIOULIGOENIE SEHEENTEN Dit blad verschijnt lederen Zaterdag . Abonnementsprijs voor Vianen en Vreeswijk 60 cent per kwartaal . Franco per post fl.20 per half jaar . Abonnementen en advertentiën worden dagelijks aangenomen door den Uitgever , alsook door alle Boekhandelaren en Brievengaarders . UITü EVER : L . VAN DIJK . Prijs der advertentiën is van 1—3 regels 60 cent , iedere regel meer 10 cent . Advertenties voor den handel speciaal tarief . Bij abonnement van 600 en 1000 regels belangrijke korting . Groote letters naar plaatsruimte Inzending van advertenties tot Vrijdagavond , ingezonden stukken daags tevoren . Sint nikl aas . Sint Niklaas , tooverwoord dat ouden weer jong maakt . Welk een schat van vriendelijke en goede herinneringen stijgen weer in ons op . Ineens zijn de vele jaren verdwenen en we zijn weer jong . Dan is eindelijk weer do lang verwachte , lang begeerde avond gekomen , waarop de maan door de boomen schijnt en geen wede ons wacht . Weer beleven wij al het ge - heimzinnige , dat reeds weken van te voren ons omgaf . Weer stijgen de verwachtingenin ons op ; de stille hoop op eennieuwe fiets , een nieuwe arm - band , op ja waarop al niet . We weten zelf het best wat ons toen zoo heerhjk , zoo boven alle beschrijving heerlijk leek . Wat moest onze spaarpot duchtig aangesproken worden , want we moesten zelf toch ook geven , vader , moeder , vrienden en kennissen , ze moesten alle - maal wat hebben . Alleen maar te ontvangen , dat was ook liiet aardig en beneden onze waar - digheid . Ja , ' t is een weemoedig genot aan die vervlogen Sint Nicolaas avonden terug te denken . Maar laten wij daarom het tegenwoor - dige niet vergeten . Ook nu hunkeren de jongens van jaren , de Holtandsche meisjes en de Hollandsche jongens naar den avond van 5 December , wannee ^ de goede Kerkvorst uit het verre zoele Spanje op zijn hoog paard en met zijn zwarten knecht , de kille stranden aan de Noordzee bezoekt . Dan spreidt hij zijn gaven nog juist als voorheen uit ; dan toovert hij geluk ook in arme huizen , ook bij zwakken en misdeelden . Er veranderd zoo vreeselijk veel tegenwoordig , we behoeven wer - kelijk niet oud nog te zijn , om hot angstige gevoel te hebbeu . dat wij het filmachtig wisselende drukke leven niet meer bij kun - nen houden . Maar dan zijn er toch van S die rustpunten in het leven , waarop een vriendelijke fee ons toefluistert : staakt uwe gesprek - ken over loonsverhooging , over politiek , over veel wat ' t leven zoo arm en leeg maakt en grijpt toe als het leven zijn zonzijde U biedt ; wees jong met de jongen , en spreid geluk om U . Zoo komt ook dit jaar weer de avond van Sint Niklaas , het groote kinderf eest . Blijde kindergezichten wachten op ver - vulling van hunne wenschen . Laat elk onzer zorgen dat geen schaduw op hun vreugde valt . Onze jonge menschen worden tegenwoordig toch al zoo vroeg oud ; het leven eischt al zooveel van hen en ze worden vroeg , veel te vroeg wijs . Maar Sint Niklaas wil kinderharten , ml kindervreugde , Wie hem als een kind ontvangt , worden rijk be - loond met vele , vele goede gaven . BUITENLAND . Tusschen Engeland en Ierland gaat bet van kwaad tot erger . Toeo de Eugelscho regeering het lersche verzet tegen haar heerschappij , zooals zich dat in voortdureode aanvallen op soldalen en politie-ageuten en in het negeeren van het Kngelf-che bestuur door lersche genieontcradeii uitte , iiiet meester kon worden , heeft zij getracht door de represaille , de vergeldiiigsex - pedities van hulppoiitie en soldaten , die dorpen verwoestten en zuivelfabrie - ken in brand staken , haar gezag te handhaven , üe methode was averechtsch en toont nu al haar wrange vruchten . Want op deze represaille hebben de Ieren met hun represaille geantwoord door kantoenpakhuizen in Liverpool in brand te steken . En deze brand - stichtingen , gevolgd op de vermoording van Engelsche officieren te Dublin , die meerendeels in hun bed werden dood - geschoten , schijnen nog maar het be - gin te zijn van een reeks terroristische daden , waartoe de Ieren de plannen hebben ontworpen en die verwoestingen van de havens van Liverpool en Man - chester en groote brandstichtingen te Londen inhielden . Maar de Engelsche regeering schijnt nog met geleerd te hebben . Onmiddellijk na de vermoording der offici°rpn en als weerwraak daarop hebben de soldaten deels met machi - negeweren een voetbalveld te Dublin , waar juist een wedstrijd gehouden werd ouder vuur genomen , waarbij natuuilijk talrijke toeschouwers gedood zyn . Toch kon de Engelsche regeering wel weten dat dergelijke pogingen om het lersche volk te inlimideeren , geen sucses heb - ben en dat er maar één weg is om aan den houdbaren toestand een einde te maken door namelijk de Ieren hun onafhankelijkheid toe staan , waarop zij toch als ieder volk rech ' hebb n . De Vlamingen vechten er ook voor . En het is werkelyk niet de verdienste van regeering en franskiljons getuigende behandelij^ig van de Vlaamsche taalwet in den Senaat dat deze strijd nog niet het karakter en den vorm van dien in Ierland heeft aangenomen . Nu de Kamer een ontwerp heeft goedgekeurd , waardoor de Vlamingen ten deele althans recht geschied en het Vlaam&ch in de Vlaam - sche gedeelten van het land als bestuurs - taal wordt ingevoerd , plaatst de Senaat zich weer in hun weg . Na lang wachten heeft nu de taalcommissie uit zijn midden een ander ontwerp aan den Senaat voorgelegd , waarbij aan gemeente en provincie wordt overgelaten zelf te be - palen , welke taal ze willen gebruiken , terwijl de Viaamsch-onkundige amb - tenaren gehandhaafd worden en alleen voor hoogere betrekkingen in het ver - volg kennis der twee talen wordt ge - ëischt . De regeering , die , mede steu - nende op de Vlaamsche fractie der katholieken , de verdediging van het ontwerp belooft heeft , komt daardooi in een moeilijke positie waar toch een deel ^ harer leden en de president-minis - ter zelf voor de Vlaamsche eischen al heel weinig voelt . Maar de Vlamingen blijken besloten die eischen door te zetten . Hun jongste betooging te Me - chelen legt daarvan getuigenis af . Des - noods zullen we voor het parlement en in het paleis van den Koning de vervulling der koninklijke belofte van November 1918 gaan afdwingen , heeft Van Cauwelaert gezegd . Het gaat om het recht , dat alle volken eischen en dat aan alle volken beloofd is . Maar er zijn er nog wel anderen dan de Bel - gische koning die hun beloften niet houden . De Entente mogendheden , die er het hoogste woord over hebben ge - had , beraadslagen thans in hun Conferentie te Londen hoe ze het Griekenland zullen afhan - dig maken zonder dat het al te veel opvalt . Aan de uitspraak der Grieksche kiezers , die vóór Konstantijn gekozen hebben , willen ze zich niet graag on - werpen . Frankrijk is er voor dit rond - uit te verklaren , maar Engeland aarzelt . Nu denkt men er aan om zekere voor - waarden te verbinden aan de toelating van Konstantijn op de Griekschen troon , die Griekenland feitelijk onder de sou - vereiniteit der Entente zouden brengen . Frankrijk yvert ook zeer voor de her - ziening van het Turksche vredesverdrag dat Griekenland zoo'n groot gebied en zoo groote voordeelen toekende . Nu het op Griekenland niet zoo va&l meer rekenen durft , zou het liever Turkije weer met de Entente verzoenen . Maar Turkije heeft intusschen een verbond met de bolsjewiki aangegaan en en zal zich , zoolang dat goed gaat en voordeelen afwerpt , wel niet zoo spoe - dig weer van dezen scheiden . De macht der Bolbjewiki groeit . En zij zelve zijn zich daarvan ook zoozeer " bewust , dat het op de verhouding tusschen Polen en Rusland invloed begint te oefenen . De Russen zijn niet zoo gewillig meer als toen de voorloopige vrede te Riga gesloten werd en beginnen eischen te stellen . Waar de Polen nog altijd metLitauen over hoop liggen en ook Letland be - ginnen te bedreigen , zou dit gemakke - lijk tot nieuwen strijd aanleiding kunnen geven . De bolsjewiki zijn op hun manier imperialistisch , maar de Polen zeker niet mindei . In Opper-Süezië plukken ze van dat imperialisme ook de wrange vruchten . Nu de tijd van den volksstemming begint te naderen , verdubbelen ze hun pogingen om de Duitschers te intimideeren . En ze oppe - ren nu het plan om hen , die wei in Üpper-Silezië geboren zijn maar er niet meer m . wonen , buiten Silezië te laten fctemmen . Zoo hojen ze ir Silezië zelf nog een meerderheid te behalen . BINNENLANlI Zuinigheid vóór en na de Alyemeene Beschouwingen . — Onder wijzerssalanssen en de in terpellatie - Ossendorp . De neiging om te bezuinigen pleegt bij de Algemeene Beschouwingen te eindigen . Het was , of de Kamer de waarheid dezer woorden , waarmee mi - nibter De Vries de vele aanvallen op zijn beleid naar de heeren zelf terug - wees , heeft willen bevestigen nog vóór die Algemeene Beschouwingen ten einde waren . Op de uitzondering , die dj heer Van de Laar met zijn motie maakte , had den Minister zelf al gewezen Al betrof het dan alleen een verhooging van de invaliditeits -, niet ook van de ouderdomsrente en al was de berekening van den eersten minister , die een meerdeie uitgaaf van 38 7 millioen tengevolge van de voorstellen uezer motie besomde , daardoor te hoog , ook met de 12 millioen , waarmee de heer Van de Laar zelf het meende te kunnen doen , was diens motie niettemin een ernstig beroep op de berooide schatkist , die , als de minister had uitgelegd on - danks de toename der inkomsten door de gelijktijdige toename der uitgaven , wel berooid zou blijven . Dit beroep werd , als ' t ware aan - gevuld door de motie , die den heer Duys tijdens de bespreking van de be grooting van Arbeid indienende en waarin hij de verhooging van de ouder - domsrente vroeg , die de heer Van de Luar had weggelaten , en wel van f 3 .— en f 5 .— tot f 6 .— en f 10 . - per week . Ook de motie van-den heer Haaze - voet ter instelling van een Rijkskinder - fonds tot steun van groote gezinnen was feitelijk een dergelijk beroep . Maar het dringendst beroep werd wol door den heer Ossendorp gedaan , die over de onderwijzeissalarissen in - terpelleerde . De regeling dezer salarissen heeltin de onderwijzerswereld een ge - weldige en heftige beroering gewekt , die voor een deel zeker uit de groote teleurstelling te verklaren is . De onder - wijzers hadden vooral na de publicatie van het voorstel der commissie voor georganiseerd overleg iets anders ver - wacht . Mei meende , dat deze publicatie wel niet geschied zou zijn , wanneer de regeering zich met deze voorstellen niet ten naaste bij ten minste vereenigd had . En de heer Van Wijnbergen had dan ook niet zoo geheel ongelijk , toen hij die publicatie betreurde . Men had , wilde men het standpunt der commissie bekend maken , dit immers tegelijk met de regeeringsvoorstellen kunnen pu - bliceeren , waardoor het opwekken van ongegronde verwachtingen voorkomen zou zijn . Uo teleurstelling zou allicht minder groot en de verontwaardiging mi'ider ft - l geweest zijn . Toch zouden ze ook dan — dat leerden de debatten duidelijk — niet ziju uitgebleven , « Als de onderwijzer zooveel bijverdiensten had , dan zou hij niet zoo'n kale rot zijn », aldus de heer Ketelaar . De nood ook , de behoefte , zoo men wil , dreef dus eveneens tot die verontwaardiging . Het onderwijs zal er schade bij lijden , waarschuwden de heeren Ossendorp en Ketelaar beide . Maar het was niet al - leen van deze zijde , dat minister De Vries werd aangevallen . De heeren Bulten en Van Wijnbergen bleken al evenmin met de nieuwe regeling in - genomen en vooral de eerstgenoemde critiseerde haar scherp . De heer Van Wijnbergen trachtte min of meer be - darend te werken en gaf een middel aan om uit de inpasse te raken , die door den nood der schatkist en de behoefte der onderwijzersgevormd wordt . Op ons onderwijs zelf moet bezuinigd worden , meende hij . Zoolang er nog f 125 millioen voor marine en oorlog kon uitgegeven worden , kan er ook zonder dat voor de onderwijzers nog wel wat af , vond de heer Ketelaar . Het volgen van de voorstellen der commissie zou nog f78 millioen extra gekost hebben , opperde minister De Vries . In hem zag de heer Ketelaar de kwade geest , die zijn collega De Visser tot de fatale regeling gedreven had . Erg zal den minister dit verwijt allicht niet getroffen hebben . Had hij niet de regelen , die voor den ministerraad golden bij alle onderwerpen , waaraan de financiëele gevolg u verbonden waren , moeten meedeelen , om zich te verdedigen tegen de vele beschuldigingen als zou hij zijn collega's niet voldoende in toom houden ? Tijdens en na de AlgemeentJ Beschouwingen had hij kun - nen opmerken . Men was nu na de Algemeene Beschouwingen . En de motie van den heer Ossendorp , die ronder meer de voorstellen der commissie wilde overnemen evengoed als die van den heer Otto , die de in functie zgnde - on-derwijzers met hoofdakte en die zonder hoofdakte beide , behoudens het verschil van f300 . —, wilde bezoldigd zien op den voet van de regeling van de wel van 1920 , gaven daarvan blijk . De heer Marchant , ofschoon het in deze aangelegenheid met den heer Ossendorp volmaakt eens , bleek het toch ernst met zijn bezuinigingsneiging . Maar zijn motie , tegen de buitengewone tractementsveihoüging miste de goed - keuring der Kamer . Gelukkiger was hij met een amendement , dat in de be - grooting van landbouw trachtte te be - snoeien . Ook de moties van den heer Kolihek inzake het rijksbureau voor zetter werden verworpen . De Heksejacht . 2 ) ( Nadruk v'fciboden ). Zoo gongen de eeiste joaren veurbij in volle zonneschijn . Moar och , eens op ' n.goeie dag of nee , dat mak niet zeggen , eens op ' n kwoaje dag gebeurde ' r liet verschrikkelijkste , dat ' u minsch over - kommen kin ' t Was in ' t leste van April , dagen achter mekaar had ' t nog gesneeuwd en gehageld , moar toe ineens kloarde de lucht op en ' t zonnegie gooide z'n ver - wermende stroalen over het veld . De veugeltjies begonnen te zingen en Teunis zee „ vrouw , as t zoo deurgoat , dan kinne de koeien gauw van stal '. D'andere 8ag was ' t al zuiver heet , moar leugen de middag kwamp ' r uil ' t oosten een zwarte lucht opzetten . „ üoar kon wel is donder inzitten ", meende Teunis en Stijntjie merkte heel wijSgeerig op , dal dat niks gien merakel zou we^eu , want dat de lucht zooveul werrate nog niet verteren kon ' t Wordt al donkerder en donkerder en in de verte hooide ze al ' t gerommel van de noaderende bui . Hoasteg dee de vrouw de ramen en de deur dicht en ze hong de ketel boven ' t vuur , om ' t water an de kook te makeu veur ' n bakkie koffie . De bui kwam al hooger en hooger op en ' t duurde niet lang of ' t was noodweer . „' t Is benauwd weer , Teunis ", zee de vrouw , „ en dat al zoo vroeg in de lijd ". „ Joa ", antwoordde Teunis , terwijl ie uit ' t roam keek , „ moar ik gleuf , d,it de lucht doar onderan al wat begint deur te .... Moar veur ie de zin uit had , viel er ' n geweldege slag as ' n kanonschol en in ' t zelfde oogenblik was de heele kamer gevuld mil ' n stiklucht . Teunis had ge - lukkeg nog zooveul teugenwoordegheid van geest , dat ie de deur opengooide en de vrouw en Ueertjie , die gladweg ver - bijsterd waren , noar buiten trok . En doar zagen ze tot hoar geweldege schrik , dat ' t achterhuis al in volle vlammen stind ; ' t was ingeslagen ! „ Bief hier stoan !" schreeuwde Teuni ?. En meteen vloog hij as de weind noar de schuur om te zien of ie de beesten d'r nog uit kon krijgen . „ Woagt ' t niet Teunis !" riep de vrouw . Moar Teunis drong deur de dikke rook noar binnen . Vol angst slinden Stijntjie mil hoar dochtertjie te wachten , toer . ineens mit ' n donderend geroas het dak van de sshuur in mekaar viel en de vlammen noar alle kanten uitsloegen . Mil ' n gil , die deur merg en been drong , viel Stijntjie veur merakel ejj ' l erme keind riep moar niks as : voader , voader , komp ' r uit 1 " Moar och , voader was onder de vallende brandende balken gerokt en stierf een ofgrijseleke dood . De buren kwamen van alle kanten opzetten , moar ze konnen teugen de vuurïee niks beginnen en de heele boerderij brandde lot den grond toe ol mil alles wat ' r in was . Stijntjie werd bij de noaste buur in huis gebrocht en toe ze de oogen weer opsloeg , was ' t eerste wat ze zee : „ woar is Teunis , Is Teunis .. .." En de vrouw , die hoar oppassen zou , zee , zonder dat ze er bij nadochl : „ och Teunis is in de schuur verbrand ," Dat was de genoadeslag veur Stijntjie . Zij vloog overind , rukte de hoaren uit d'r hof en as niet nel de boer in huis gekommen was en hoar gegrepen had , dan hud ze vast zoo de nog brandende schuur binnengefalurmd . Ze was lioar verstand kwijl , hoar oogen draaiden as gloeiende knikkers en hoar lioaren waren spierwit geworden . De eime Geerijie schreeuwde zonder opbouwen en as rae - delijende minschen al zeeën , dat moeder wel wet"r beter zou worden , ' 1 gaf niks , ' t keiiid scheen wel Ie dinken dal hoar lieve ujoeder nooit weer goed zou wordeu . ' n Heele week lang bleef de vrouw in ' n erge koorts . ledere keer wou ze ' t bed uit en dan riep ze moar „ Teunis ! Vuur 1 komp ' r uit !" Na ' n dag ol tien wier ze ( veer wat kalmer en toen ze drie weken later zooveul angesterkl was , dal ze weer noar builen kon , gong ze mil Geerijie an de hand naor de ploats , woar ze zoo gelukkeg gewis was Eerst stind ze stil veur zich heen te kijken , moar toe ineens begon ze ofgrijselek ie lachen en ze schreeuwde , vuur , vuur , ' t sloal in , Teunis verbrand , ha , ha , ha , komp er uit !" Zachies trok ' t keind hoar moeder vurl en toe — toe gongen de beide stakkers ' t weiland deur noar l kleine hutjie , dat leeg stind en woar ze nou wonen mog . Van de eene ouwe kinnes kreeg de vrouw een kookpol . van de andere een latupie , weer een andere had nog een ouwe tafel mil een paar stoeien veur hoar opgescharreld en verder brochten de vroegere buren hoar nog't kammenet mit de drie kooamen , dat wonderlek genog , nog uit de brand gered was , evenas ' t spinnewiel , dal nog uil hel ouderlsk huis ofkomsteg was . De dom - minee hield ' n kelekle veur de erme stakkerd en veur ' t geld dal bij mekaar kwamp , wier veur Stijntjie een geit ge - kocht en wat er toe nog overbleef , borg Geertjie in eejn zakKie m ' t onderste laaigie van ' t kammenet weg . Stijntjie leek nou wei een vrouw van in de zesteg . Ze kon bij tijen uren achter mekoar ölil veur zich uil zitten te kijken en dan schudde zij moar anhoudend mil d'r hof.'En as Geerijie naar school was , dan gebeurde ' t veul , dat ze bij de geit gong zitteti en teugen ' t dier proatte asof ' t beest al dat vrimde geproat verslind . Moar teugen ander weer dan kon ' t gebeuren , dat ze het pad opliep en alle gekke dingen uitboalde En toe ze op'n oavend is mil de bezem tusschen de beenen deur rondom ' t huis van Gijs en Dirkie geloopen had , niks anders schreeuwende as „ vuur , vuur , doar koaap ie , vurl , vurl " en toe loater in ' t kussen van de wieg van ' t keind waarvan Dirkie bevallen was en dat moar niet groeien wou , een kransie ontdekt wier , toe stind ' t bij ' t volk vast , dat gieu een anders as Stijntjie het keind beloo verd had .