Tekstweergave van NL-WbdRAZU_KV_2004-01-07_017

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
het kontakt - dinsdag 7 januari 2003 pag . 17 Familiegriend ging een eeuw geleden in productie Aart Horden snijdt wilgenhout alleen nog maar voor de hobby Nog twee hectare Aart Horden heeft dertien jaar als griendarbeider gewerkt . In het begin van de zestiger jaren ging het econonrüsch zo slecht dat in die sector geen droog brood meer was te verdienen . Horden kwam terecht bij een agrarisch aanne - mer bij wie hij acht jaar in de na - tuur zat om te snoeien , te maai - en en sloten op te schonen . Daar - na vond hij als natuurbeheerder onderdak bij Het Zuid-Hollands Landschap en kwam hij min of meer in zijn oude stiel terecht . Gedurende 27 jaar was hij mede - verantwoordelijk voor het beheer van polders , graslanden en grien - den in de Krimpenerwaard en de Vijfheerenlanden . ' Ik heb de twee hectare griend nooit van de hand gedaan , maar ben het op de ouderwetse manier blijven behe - ren ', vertelt Horden . ' Ik heb een vaste afnemer voor het rijshout en voor de vlechtlatten en de bonnenstaken kunnen ze bij mij aan huis komen kopen . Veel le - vert het echter niet meer op en nu onderhoud ik het om iets te doen te hebben . Ik ben er elke dag mee bezig , maar er ligt nu geen druk meer op . Ik heb ook nog een weiland en een groen - tentuin waar ik mijn aandacht aan moet besteden en al met al is het een hele klus om bij te houden . Het werk in de griend ben ik nog lang niet zat , maar ik heb het nu zo ingericht dat ik elk jaar een derde deel af moet hak - ken . Daar ben ik deze keer vrij laat mee begonnen zodat ik tot de lente werk heb voor het alle - maal af is .' W ii \\\ ft«i kende : ze hadden allemaal reuma en de meesten liepen zo krom als de hoepels die van de wilgentakken wer - den gemaakt . ' Toch had het gezin van mijn vader hef zo slecht nog niet ', vindt Aart Horden . ' Het huis had wei - nig tot geen comfort ; destijds wist men niet beter en er werd zelden over gezeurd . Er was fruit van eigen bo - men , we hadden een moestuin , een of twee geiten leverden melk en we hadden een varken dat rond de winter werd geslacht . Het beest werd door een slachter met een mes gedood en tot in de verre omtrek kon je horen bij wie het varken aan de beurt was . Het waren gewoon rituele slachtingen ; pas later kwam de verplichting dat het beest eerst moest worden doodge - schoten . Toen mijn vader zijn eigen griend had , bewerkte hij die ' s avonds . Als er in het derde jaar ge - oogst moest worden , bleef hij thuis want dan kon hij meer verdienen dan bij een opzichter . Als kind hielp ik al mee en nadat ik op veertienjarige leeftijd van de lagere school kwam , ging ik , als vierde generatie , de griend in . Van mijn vader kreeg ik mijn eigen hakoord en snoeimes , waarmee de wilgenstokken worden gekapt . Ze zijn gemaakt door Jan van Es , de smid van Zijderveld . Die man heeft vakwerk geleverd want ik gebruik ze nog steeds . Door het slijpen , dat een keer of twee per jaar gebeurde , zijn ze wel wat geringer in omvang geworden , maar als het moet kunnen ze nóg wel een jaar of vijftig mee .' ( foto Peter Verbeek ) • Aart Horden in de honderdjarige griend , vervaarlijl < zwaaiend met zijn onafscheidelijke hakoord . Gerrit Jochems en Willem ' t Lam na twintig jaar was verstreken , had de Viaanse griendbaas geen belangstel - ling meer voor de griend aan de Bol - garijsekade . Steven Horden , de zoon van Aart , kocht het gehele perceel , in - clusief de 1350 vierkante meter die hij zelf al in ert^pacht had , in 1924 . Hij was zelf griendwerker en werkte voor verschillende opzichters , door - gaans in de buurt . Die man maakte zich er alleen druk om of het werk goed gebeurde , niet hoe lang iemand erover deed . Er werd immers altijd per bos afgerekend en wie niet doorwerk - te verdiende dus minder dan iemand die de hele dag bleef beulen . Want dat was het , keihard werken , in weer en wind . Het oogsten gebeurde in de koudste maanden , van november tot half april , het was werk dat uitsluitend gebukt kon worden gedaan en temid - den van de vochtigheid van de griend had elke arbeider een keur van echt - heid dat zich pas in later jaren afte - ZIJDERVELD - Aan de doodlopende Bolgarijsekade , niet ver van Zij - derveld , staan her en der wat woningen . De meeste bewoners kijken uit op de A2 , aan de achterzijde liggen weilanden . Niet bij Aart Hor - den . Die heeft achter zijn huis een griend met een oppervlakte van twee hectare liggen . Als vierde en laatste uit een generatie van griendwerkers is de noodzaak om de honderd jaar oude wilgengaard te onderhouden niet meer aanwezig . Voor de 67-jarige is het nu een vorm van vrijblijvend tijdverdrijf , hoewel er ongemerkt toch heel wat uurtjes mee zijn gemoeid . DOOR Peter Verbeek Voor iedere gelegenheid een aangeklede zaal op maat Heeft u een bruiloft , receptie , verjaardag , jubileum , vergadering , seminar of beurs ? Wij staan altijd voor u klaar met onze vriendelijke en gastvrije medewerkers ! ' 01250 Personen Nu ook eten van de Zederikse hoed . Ook kunnen wij u voorzien van koud/warm buffet , barbecue , lunch , diner of wat u zelf in gedachten heeft . Kom eens langs , wï ] staan u graag te woordl » « « ««»••««« ^ 1 Dorpshuis en Sporthal " De Linde " v.o.f . Lindenstraat 1 - Meerkerk Tel . 0183-352734 Tel 0183-351935 Fax 0183-351849 Brandpunt v.o.f . Torenstraat 2 - Nieuwland Tel 0183-351561/353195 In het begin van de twintigste eeuw ging de opa van Aart Horden , die ove - rigens ook Aart heette , een overeen - komst aan met Willem ' t Lam , een vrijgezel uit Everdingen die land be - zat en in paarden handelde . In erf - pacht huurde hij een stuk grond met een oppervlakte van 1.350 vierkante meter , bouwde er voor vierhonderd gulden een huisje op en ging er wo - nen . De rest van het land nam hii als moestuin en boomgaard in gebruik . Hakoord Achter Hordens huis lag een stuk grond dat ook van Willem ' t Lam was . Het kon door de molens niet droog genoeg worden gemalen , was elke maand van het jaar drassig en derhal - ve ongeschikt als bouwland . Ook voor het houden van vee , en zeker voor schapen , was het veel te nat . In feite was het alleen geschikt om er een griend van te maken . Destijds was er heel veel vraag naar griendhout en de takken en twijgen van wilgen . Van de uiteinden , de tenen , werden man - den gevlochten . Die werden toentertijd bij tal van beroepen enorm veel ge - bruikt en gingen soms maar een sei - zoen mee . Ameide , Vianen en Meer - kerk waren in deze regio de centra waar veel manden werden gevlochten . De twijgen die daarvoor nodig waren , werden na het eerste jaar gerooid met een zogenaamd hakoord . In januari 1903 deed ' t Lam ziin twee - de deal door het betreffende moe - rasachtige stuk grond voor een periode van twintig jaar te verhuren aan Gerrit Jochems uit Vianen , lokaal beter be - kend als Lange Gerrit . Hij was een van de meest bekende griendbazen die • aHï werk verschafte aan heel wat griend - werkers , ook aan Aart Horden . Jo - chems liet het moerassige land zinken , twee steken diep omspitten . Hij huur - de daar een man of tachtig voor in die een enorme strijd met de zompige aarde hebben moeten leveren om de klus geklaard te krijgen . Immers , hard ging net met ; wie aardig kon spitten , kwam per dag toch niet verder dan dertien , misschien veertien vierkante meter . In het voorjaar van datzelfde jaar werd het land ingeplant met wil - genstokjes die een lengte hadden van 25 centimeter . Dat gebeurde met be - hulp van lange touwen waar om de 70 centimeter een knoop was gelegd . Op die manier werden ongeveer 40.000 wilgen in wording in de grond gesto - ken en vrijwel elke wilg ging groeien . De twijgen ( tenen ) die aan de boom - pjes ontsproten , werden aanvankelijk elk jaar afgesneden , ftis toen de stam - metjes voldoende beworteld waren , werd overgegaan op de driejarige cy - clus , waarbij de tenen na het eerste jaar werden verwijderd , het tweede jaar niets gebeurde en de takken na het derde groeiseizoen werden afgehakt . Bonenstaken ' Voor ze werden afgevoerd , werden die stokken geselecteerd op lengte en dikte ', vertelt Aart Horden . Hij woont nog steeds op de plaats waar zijn ge - lijknamige grootvader een eeuw gele - den zijn huisje bouwde en dat er , on - danks het ontbreken van alle gemak - ken als electriciteit , water en stroom , zeventig jaar heeft gestaan . ' De top - pen waren de minste delen , maar ze waren desondanks buitengewoon nut - tig . Ze werden gebruikt voor het vlechten van zinkstukken , matten die werden gebruikt voor de aanleg van lïI'J l'niim ' t dijken en kribben . Ze vormden de ondergrond voor de basaltblokken . In afgeslankte vorm , voor hooguit twin - tig procent , is dat nog steeds het ge - val . Buiten dat waren er talrijke toe - passingsvormen . Er werd vroeger veel haring en boter geëxporteerd . Die werden verpakt in houten vaatjes en de planken werden bij elkaar gehou - den door hoepels van wilgenhout . Af - hankelijk van de dikte werden andere delen gebruikt als horden - of vlecht - latten . Daar werden noodbruggetjes van gemaakt . Evenals nu werden de weilanden vroeger ook doorsneden door slootjes , maar vaste bruggen wa - ren er niet . Als er gehooid was , werd er zo'n noodbrug neergelegd waar de boer met paard en wagen overheen kon . Ook werden er nood-stuiken van gemaakt , een soort vlechtmatten die om de tien kilometer langs de dijken werden gelegd , voor het geval die doorbraken . Ik heb het zelf gelukkig nooit meegemaakt . Die matten lagen altijd buiten en na twee of drie jaar waren ze helemaal verrot en moesten er nieuwe worden gevlochten . De kromste stokken vonden hun weg naar de mensen als bonenstaken . Ze - ker in deze omgeving had bijna ieder - een wel een stukje land waar hij groente , waaronder bonen , op ver - bouwde . Die stokken kon elke griend - baas vlot kwijt . Werkelijk alles werd gebruikt . Voor er van de twi|gen man - den werden gemaakt , werden ze afge - schild met een schilijzer . De droge schillen werden , eerst voor een cent per bos , later voor twee cent , ver - kocht . Bakker Kees Ziiderveld uit Ha - gestein was een van degenen die zijn oven daar jarenlang witgloeiend mee heeft gestookt . Rond 1950 stortte de handel in griendhout echter in . De modernisering deed zijn intrede en dat gaat altijd ergens ten koste van . Alleen het rijshout - voor zinkstukken - - is gebleven . De vlechtlatten zie je tegenwoordig terug in natuurschuttin - gen . De laatste jaren worden twijgen gebruikt als duinbosjes waarmee net zand van de duinen op zijn plaats wordt gehouden , een beetje als tegen - hanger van het helmgras .' Natuurbeheerder Nadat de huurovereenkomst tussen