Tekstweergave van NL-WbdRAZU_DV_19450718_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
>
m
PatBonror?
H1
No.18
Woensdag
18
Juli
1945
le
JAAR/
l
a
l
DE
VOORLICHT
G
Streekblad
voor
de
Vijfheerenlanden,
Neder-Betuwe,
Tieler-
en
Bommelerwaard
VOBRSCHENT
TWED
MAAL
PER
WEEK
Abonnementsprijs:
f
1.75
per
3
maanden
Postgino
no.
7808
—
Advertentieprijs
în
&&n
editie
II
eent
per
mm
Verbeter
de
Wereld,
begin
bij
U
zelf
m.
Toenin.nden
van
vóór
1940
willen
wij
niet
meer
terug.
Niemand
wil
die
terug,
maar
in
dezen
eisch
ligt
dan
ook
oten,
dat
iedereen
zijn
cht
moet
doen,
als
hij
ten-
minste
zijn
plicht
verstaat.
Wij
hebben
al
meer
gezegd,
dat
t
zoo
eenvoudig
en
ook
dom
is,
eischen
te
stellen,
zon-
der
meer.
Zelf
aanpakken,
flink
eanpakken,
daar
komt
het
op
aan.
Daarbij
moet
men
van
zijn
handelwijze
niet
te
hooge
resul-
taten
verwachten,
want
dat
leidt
tot
groote
teleurstelling
en
uit-
eindeljk
weer
tot
het
funeste
niets
doen
en
komen
wij
geen
stap
verder
op
den
weg
naar
vernieuwing.
Vóór
19840
begreep
haast
ieder
giijjn
plicht,
zich
in
een
of
andere
vYereeniging
of
o
satie
als
lid
tte
laten
mÊca‚d
jven.
dì}las
er
echter
een
vergadering,
dan
wa-
ren
er
teveel,
die
de
slechte
ge-
woonte
hadden
nooit
op
tijd
of
in
het
geheel
niet
te
verschij-
nen.
De
gemeenplaats
„ze
maken
het
toch
wel
in
orde”’
was
schee-
ring
en
inslag,
waardoór
zoo’n
bijeenkomst
niet
veel
nut
had
of
het
verwachte
effect
volkomen
miste
afgezien
van
’t
feit,
dat
ook
r,
bij
een
ijverig
bestuur,
dat
het
met
de
belangen
van
zijn
leden
zoo
best
meende,
de
ijver
däkwijls
verflauwde
en
de
veree-
niging
maar
een
dood
ding
werd.
Aan
een
ieder,
die
zijn
mond
zoo
Vol
heeft
over
„de
oude
tijjd
niet
meer
terug”.
en
zich
nog
al
eens
aan
het
voornoemde
feit
heeft
schuldig
gemaakt,
zeggen
we:
Verbeter
de
wereld,
begin
bij
Üzelt.”
Als
men
zich
opgeeft
voor
een
of
andere
vereeniging
of
beweging,
mag
een
dergelijk
verschijnsel
niet
meer
voorko-
men.
Het
is
een
eisch
des
tijds,
dat
men
persoonlijkheid
en
ver-
antwoordelijkheid
toont,
ieder
Yoor
zich.
_
Breken
1aet
de
gewoonten
van
Yóór
1940
om
alles
og
berde
manier
aan
te
pakken,
izooals
men
zich
cie
beroerde
en
-
jslappe
manier
toen
had
aange-
‘wend,
iís
een
eerste
vereischte.
Dit
geldt
niet
alleen
voor
een
zang-,
muziek-
of
duivensport-
vereeniging,
maar
n
in
ern-
stiger
mate
voor
Vakorganisa-
ties
en
politieke
groepeeringen.
Als
men
ergens
mee
beä.nt‚
toont
dan
discipline
en
plichts-
.
Er
ís
in
dezen
moei-
ken
en
door
ieder
naar
weder-
opbouw
en
vernieuwing
streven-
den
tiijd
een
ontstellend
gebrek
aan
vrijjwilligers,
die
arbeiden
willen
2an
eigen
'zaak.
De
sleur
van
vóór
1940
als
onverschillig-
heid,
onvoldoende
belangstelllng
enz,
voor
gemeente-
o
regee-
Tingszaken
moet
weg,
De
groe-
en,
die
er
wel
interesse
voor
adden,
waren
in
den
regel
zeer
klein
en
uiteraard
met
zooveel
functies
en
baantjes
belast,
dat
zij
zoowel
van
het
eene
nood-
zakelijkste
werk
als
van
het
an-
dere
even
onvoldoende
tot
fln
recht
konden
laten
komen,
8
men
van
opbouw
en
vernieuwin
reken
wil,
pak
dan
aan,
eers
bij
Uzelf,
door
persoonlijk
de
noodige
verantwoordelijkheid
te
aanvaarden,
handen
uit
de
mouwen
te
steken
en
te
helpen
overal
waar
noodig
voor
de
ge-
meenschap,
waar
ÜÚzelf
toch
ook
bijij
betrokken
zijt.
Een
buitengewoon
mooie
taak
is
hier
ook
voor
onze
vrouwen
Weg%elegd.
Als
deze
groep
(en
die
ís
zeer
groot}
den
mannen
ooit
ten
voorbeeld
zijn
dan
was
het
wel
ín
en
laatsten
oorlogswinter.
Onvermoeid
en
met
taaie
volharding
zijn
zij
het
seweest,
die
het
moreel
van
hun
sezin
onder
de
moeilijjkste
om-
standigheden
zoo
E
mogelijk
9p
geì
hebben
weten
te
houden.
{n
e
donkerste
dagen
van
hon-
5er
en
koude
—
zonder
eten
en
brandstof
—
hebben
z
het
ín
de
meeste
gevallen
T
ge-
speeld,
hun
gezin
staande
te
nouden,
Ook
onze
geëerbiedgde
(oní}rg}gm
en
Hare
regeering
heeft
het
klaar
gespeeld
onze
vri
heid,
e
in
de
donkerste
uren
-
}OOB
scheen,
weer
veilig
te
Ê?Ë
-
en.
Haar
moed,
beleid
en
door-
Zettingsvermogen
vindt
zijn
\*»eerchxegellng£
íin
onze
nieuwe
Tegeering,
onder
leiding
van
zijn
prominenten
president,
Z.E,
)2:‘-
Dister
Prof,
Ir,
W,
Schermer-
E
n,
die
het
laatste
opstakel
op
net
gebied
van
de
levensmidde.
-enwx‚:rz!em
uiít
den
wist
ruimer
j
eri,
Baat
wel
met
groote
financieele
offers
ge-
Paard,
doch
met
het
onwrikbaar
vertrouwen,
dat
Wij
ook
deze
of-
fers
te
boven
zullen
komen,
De
(aalheid
en
levensdran:
van
de
vrouwen
ín
ons
land,
die
dat
op
îîâle]e;"?n’emn
—
het
zou
te
ruimte
eischen
om
W
ze
alle
eweest,
mannen
weten
aan
te
en
en
aan
te
vuren
tot
arbeid
niet
alleen,
maar
te
waken
en
te
wer-
ken
voor
het
vastgestelde:
doel
van
sociale
rechtvaardigheid
en
naastenliefde.
Op
ons
allen
hoof-
deljk,
van
welke
gezindte,
van
welken
rang
of
stand
ook,
rust
de
plicht
onze
grenzen
van
le-
vensactiviteit
van
vóór
1940
ge-
heel
te
doorbreken
en
onze
be-
langstelling
te
geven
voor
ge-
meente-,
provinciale-
en
regee-
ringspolitiek.
Wij
herhalen
Ver-
beter
de
wereld,
begin
bij
Uzelf.
Onze
regeering
kan
meer
kracht
ontplooien,
meer
ingrijpende
maatregelen
treffen,
als
zij
er
maar
zeker
van
kan
zijn
en
blij-
ven,
dat
zij
het
geheele
Neder-
landsche
volk
achter
zich
weet.
Vol
vertrouwen
gaan
wij
de
toe-
komst
tegemoet,
iederen
dag
kunnen
wij
constateeren,
dat
wij
vooruitgaan,
er
rijjden
weer
hier
en
daar
treinen,
ook
in
onze
streek
zal
het
geen
maancen
meer
duren
of
wij
Zien
weer
ac-
tiviteit
op
den
spoorweg.
Elec-
UITGAVBD:
triciteit
komt
in
ruimere
mate.
De
gasvoorziening
wordt
binnen
enkele
weken
in
uitzicht
gesteld
en
er
komen
meer
produêfieve
werkmogelijkheden.
Dit
-
glles
komt
niet
nog
te
veel
ronddolende-niets-
nutters,
de
krentenwegers,
die
kunnen
zeggen
„zwart
âel
nog
genoeg,
ik
doe
maar
niets,
want:
wat
koop
ik
ervoor.”’
Van
deze
krentenwegers
hebben
wij
gZeen
vooruitstrevende
activiteit
te
verwachten,
Wat
deden
dezuiken
in
de
donkere
dagen
voor
land
en
volk,
de
gemeenschap?
Zij
hebben
zich
nooit
afgevraagd,
wat
de
resultaten
konden
zijn
van
het
illegale
werk
van
wel-
eer,
Zij
taxeerden
hun
zaak
en
veiligheid
hooger;
van
hun
zwart
verdiende
centjes
wisten
zich
voor
de
goede
zaak
niet
los
te
maken.
Deze
groep
(want
er
zijn
er
te
veel)
moet
ook
nog
heel
wat
biijj
zichzelf
zuiveren
willen
zij
het
recht
hebben
te
spreken
van
de
oude
tiijd
niet
meer
te-
rug.”
Of
zij
bij
het
verbeteren
van
de
wereld
bij
zichzelf
zullen
beginnen?
We
zullen
er
een
oog-
je
op
houden.
Inflatie
niet
MOBILISATIE
VAN
ONS
VOLK
De
minister-president
prof.
ir.
W.
Schermerhorn
hield
rijdag-
avond
voor
radio
,‚Herxt;zenc)
Nederland”
zijn
eerste
Vrijdag-
avond-toespraak.
Na
een
korte
inleiding,
waarin
de
minister-president
er
op
wees,
dat
het
in
de
bedoeling
ligt
het
Nederlandsche
volk
iedere
week
een
kwartiertje
door
middel
van
die
belab-|g
de
radio
mee
te
nemen
naar
‚„De
brug
van
den
Nederlandschen
staat”,
zeide
hij
0.a,
het
volgen-
e:
„Wij
komen
niet
tot
u
met
toe-
spraken,
luisteraars,
maar
in
ge-
dachten
komt
u
tot
ons
en
over-
denken
wij
gezamenliijk
de
moei-
lijkheden
van
den
da£.
Op
dit
„gezamenlijk”
wil
ik
den
nadruk
leggen.
Als
ik
al
van
iets
over-
tu;Fd
ben
geraakt
in
den
korten
tijd
van
mijijn
ambtsvervulling,
dan
is
het
wel
dat
stuk
voor
stuk
als
leden
van
dit
ministerie
in
sterke
mate
op
de
medewer-
k1n€_
van
allen
aan
ezen
zijn.”
„Tot
de
zaken,
de
in
de
sterk-
ste
mate
de
aandacht
bliijjven
trekken,
behoort
in
de
allereerste
"laats
het
arbeidsleven,
De
sta.
king
ín
Rotterdam
is
gelukkig
ten
einde,
zij
het
ook
dat
de
ach-
tergronden
van
dät
conflict
no
miet
volledig
ziijn
opgehelderd,
terwijl
ook
elders
dergelijke
sta-
kingen
dreigen,
om
wil
{k
vanavond
nog
enkele
dingen
dui-
delijk
zeggen.
Noodtoestand
Niemand
zal
wilien
ontkennen,
dat
wij
op
economisch
gebied
in
een
noodtoestand
verkeeren,
die
slechts
zeer
geleidelijk
en
op
vrij
lanren
termiijijn
tot
wat
men
noemt
een
normalen
toestand
kan
worden
teruggevoerd,
Tus-
schen
loonen
en
prijzen
bestaat
geen
evenwicht.
Het
is
voor
de
arbeiders
zelfs
moeilijk,
hun
dis-
tributie-pakket
te
betalen,
hier
en
daar
zelfs
onmogelijk.
Aan
den
anderen
kant
ziet
men,
dat
onder
den
dwang
van
vraag
en
aanbod
werkgevers
bereid
zijn
fantastische
loonen
te
betalen,
die
met
de
door
de
regeering
toe-
gestane
loonsverhoogingen
geen
enkel
verband
houden.
der
groote
steden,
kan
door
zen.
accoordloon
zelfs
de
oogst
in
ge-
vaar
worden
gebracht.
Er
zijn
ook
teekenen,
die
erop
wijzen,
dat
bepaalde
elementen
in
de
arbeiderswereld
bereid
zijn
van
den
verwarden
toestand
op
economisch
gebied
misbruik
te
maken,
ook
door
staking.
De
weg
van
oncontroleerbare
loonsver-
hoog1n_g
leidt
naar
den
weg
van
de
prijsstijging,
die
een
inflatie
tengevol{zve
heeft,
waardoor
in
de
eerste
plaats
de
arbeider
die
in
ven
komt,
de
dupe
wordt.
De
regeering
heeft
de
overtui-
ng,
dat
dit
proces
in
Neder-
and
gestopt
kan
worden
en
dat
ín
ons
land,
zelfs
in
een
toestand
waarin
het
verkeert,
een
inflatie
niet
noodzakelijk
is.
Wij
moeten
hierbij
echter
aan
6én
voorwaarde
voldoen:
op
ieder
terrein
met
voldoende
kracht
doorgrijpen.
Wij
zin
van
&l;n
dit
zonder
eenige
Teserve
te
n,
zoowel
door
financieele
maatregelen
tegen
den
bezitter
en
door
de
geldsaneering,
waar-
voor
minister
Lieftinck
dezer
da-
gen
de
eerste
stap
heeft
onder-
hebben
getoond
nomen,
als
wel
maatregelen
te-
boven
ons
het
rotsvaste
vertrou-
|
gen
loon-
sond
nE.
D
wen
en
het
geloot,
dat
zij
de
|
engt
noâäzîfi'îìïk
E
Gedwongen
door
de
zuigkracht
(
dít
proces
altijd
te
laat
naar
bo-
|
hand
Min.-Pres.
Prof,
Schermerhorn
sprak
I.
Vrijdagavond
voor
de
Radio
noodzakelijk
mede,
dat
de
regeering
het
peil
van
de
loonvorming
niet
enkel
kan
overlaten
aan
de
sfeer
van
onderhandelingen
tusschen
werk-
gevers
en
werknemers,
De
loon-
bepaling
is
in
laatste
instantie
een
zaak
van
de
overheid,
zooa!s
dat
ook
met
de
prijsbepaling
het
geval
is.
Reusachtig
verlies
W
het
Nederlandsáxe
valk,
en
a
beseft
het,
dat
de
staat
|
op
l
het
voedsel,
dat
in
ons
Jand
wórdt.
ingevoerd,
per
jaar
°75
millicoen-
gulden
verliest,
Dat
wil
zeggen,
dat
wij
aan
de
bevolL
king
f.575
millioen
minder
in
re-
kening
brengen
dan
wij
in
het
buitenland
moeten
betalen.
Weet
u
dat
dit
bedrag
bijna
even
groot
is
als
in
normale
tiijden
de
ge-
heele
staatsbegrooting
bedroeg
?
Wie
zulke
getallen
hoort,
moet
begrijpen,
dat
wanneer
de
over-
heid,
dus
dat
wil
zeggen
het
eheele
Nederlandsche
volk,
zui-
e
enorme
offers
brengt
om
de
kosten
van
levensonderhoud
al-
thans
draagliijk
te
houcen,
het
minstens
even
noodzakelijk
is
de
loonen
van
overheidswege
in
de
hand
te
houden,
Door
het
kabi-
net-Gerbrandy
is
reeds
met
de
noodzakelijkheid
daarvan
reke-
ning
gehouden.”
Nadat
de
minister-president
eenige
artikelen
had
zangehsald
uit
de
„Verordening
op
bijzon-
dere
arbeidsverhoudingen”
met
betrekking
tot
de
loonsverhoo-
g‘íngen,
ging
h
als
volgt
verder:
„In
haar
consequentie
toege-
past,
beteekent
deZe
verordening
dat
de
regeering
iín
dezen
over-
gangstijd
de
loonen
vaststelt,
waarbij
natuurliijk
de
betreffende
organen
worden
ehoord.
Er
kunnen
zich
aan
den
anderen
kant
.
echter
gevallen
voordoen
dat
loonsverhooging
niet
alleen
worden
toegestaan,
maar
zelfs
geboden
is”,
n
overheid
„In
een
overgangstijd
als
deze
moet
de
arbeidswereld
bedenken,
dat
stakingen
niet
zoo
zeer
meer
gericht
zijn
tgen
den
werkgever,
doch
regelrecht
tegen
de
over-
heid
zelf
en
tegen
het
welzijn
van
het
Nederlandsche
volk,
dat
door
deze
overheid
wordt
ge-
representeerd.
De
overheid
is
dus
verplicht
thans
stakingen
naar
die
maat-
staf
te
behandelen.
Zij
staat
niet
op
het
standpunt,
dat
tegen
sta-
kingen
strafmaatregelen
moeten
worden
toegepast,
maar
ziij
neemt
het
standpunt
in,
dat
op
het
oogenblik,
waarop
een
sta-
king
uitbreekt,
van
onderhande-
len
geen
sprake
kan
zijn.
Dat
de
regeering
in
zulke
ge-
vallen
niet
lijdelijk
kan
toezien,
staat
wel
vast,
maar
dat
kan
niet
langs
den
weg
van
onder-
elingen.
Wanneer
na
het
in-
winnen
van
de
adviezen
van
werkgevers-
en
arbeidersorgani-
saties
een
besluit
ís
genomen
door
de
regeering
en
er
dan
toch
gestaakt
wordt,
kan
van
de
re-
geering
niet
anders
worden
ver-
wacht
dan
dat
zij
met
kracht
optreedt.”
„Wij
wenschen
van
den
staat
geen
monsterapparaat
te
maken,
maar
de
omstandigheden
‘van
dat
de
staat
op
enkele
punten
van
ons
nationaJe
leven
met
kracht
ingrijpt
en
met
de
grootst
mogeliijke
zekerheid
den
rechten
Weg
gaat.
De
enorme
offers,
die
de
staat
zich
moet
getroosten
op
het
ter:
„KERN
OUD-ILLEGALEN"
Verantwóordelijk
Redacteur
:
Redactie-adres:
Hoogstraat
43,
telef,
6i,
Leerdam
Administratie-adres:
Postbus
ot
stand,
als
men
de
|
redeneering
erop
nahoudt,
zúöals
!
vandaag
inaken
het
noodzakelijk
|
J.
VERSLOOT.
2,
telef.
2,
Leerdam
eens
ín
de
richting,
dat
over-
heidsleiding
op
dit
gebied
onver-
mijdbaar
is.
W
zijn
ons
er
van
bewust,
dat
dit
alle
punten
n
waarover
het
Nederlandsche
volk
zich
straks
moet
kunnen
uit-
spreken,
Wil
men
den
machts-
strijd
als
eenigen
grondslag,
of
wil
men
een
stap
zetten
op
den
weg
van
ontwikkeling
en
wil
men
een
regeling
in
gemeen-
schappelijk
overleg
onder
toe-
zicht
van
de
overheid
met
het
recht
van
staken
als
psycholo-
gische
uitlaatklep
op
den
achter-
grond?
Deze
regeering
pleit
met
hartstocht
voor
de
laafste
me-
thode
en
het
is
slechts
noode,
dat
wijzelf
van
dezen
weg
afwijken.
Het
zijn
de
omstandigheden,
die
dit
dringend
noodzakelijk
maken.
Intusschen
staat
vanzelfsprekend
vast,
dat
overal,
waar
geschillen
in
redelijjk
overleg
kunnen
wor-
den
opgelost,
dit
ook
zal
gebeu-
ren.
als
ik
reeds
zei:
zoolang
er
gestaakt
wordt,
is
er
van
overleg
geen
sprake
en
overleg
is
alleen
mogelijk
met
cfie
orga-
nisaties,
die
bereid
ziijn
langs
deze
lijnen
te
werken.”
„Willen
wij
de
onkosten
van
het
levensmiddelenpakket
drage-
lijk
doen
zijn
en
tevens
de
ont-
zaglijke
verliespost
doen
ver-
Cwijnen,
dan
zal
het
in
de
eerste
plaats
noodzakeliijk
zijn,
dat
de
dure
voedingsmiddelen
die
thans
worden
ingevoerd,
worde2n
ver-
vangen
door
goedkoopere,
die
wij
zelf
produceeren:
graan
en
aard-
|
appelen,
Maar
niet
alleen
uit
een
ioogpunt
van
hoeveelheid,
Het
is
|Fewens.ch-t‚
dat
onze
oogst
vol-
{ledig
binnen
komt.
Gelukt
«t
[niet,
dan
staat
een
vermindering
|
van
de
Tantsoenen
voor
den
deur
Imet
al
de
eliende,
die
wij
zoo
|
goed
k
‚
De
regeering
zal
er
|
caarom
alles
op
zetten
den
oogst
|binnen
te
Jaten
halen.
Besloten
is
daarom
over
te
gaan
tot
het
|doen
van
een
oproep
om
vrij-
willigers,
Minister
Manfholt
zal
caarover
binnen
zeer
korten
tijd
mededeelingen
doen.
Een
organi-
satie
hiervoor
worât
inmiddels
opgezet.
Wij
willen
het
Neder-
[landsche
Volk
mobiliseeren
om
de
vogst
binnen
te
halen
en
onze
voedselpositie
voor
dezen
winter
te
verzekeren
op
een
draagliijjke
wijze.
Natuurlijk
kan
men
niet
iederen
Nederlander
aan
het
boerenwerk
zetten.
Zulk
werk
stelt
d&kwijls
te
hooge
eischen.
Juist
bij
den
oo%5t
zijn
er
echter
een
aantal
wer
m-
heden,
die,
zij
het
met
enkele
offers,
ook
door
ongeschoolden
kunnen
worden
verricht,
Wij
re-
kenen
er
stellig
op,
dat
duizen-
den
die
thans
langs
den
kant
loopen,
hun
verantwoordelijkheid
zullen
inzien
en
de
consequentíes
zullen
trekken.
Wij
gaan
niet
werken
met
enorme
premies,
zooals
yroeger
de
moffen,
maar
willen
organiseeren
met
een
be-
roep
op
het
saamhoorigheids-
evoel
en
’t
nationale
eergevoel,
et
spreekt
vanzelf,
dat
wij
een
redelijjke
belooning
zullen
toe-
kennen,
Weet,
dat
de
oogen
van
onze
geallieerde
vrienden
op
u
gericht
zijn.
Wij
zijn
als
volk
zeker
niet
minder
dan
eenig
an-
der
volk.
Wij
hebben
kans
om
uit
de
put
te
komen.
Laat
het
jons
een
nationale
trots
zijn,
dat
dit
ons
door
ïmeen5dm.ppelijken
arbeid
gelukt.”
Alle
menschen
wilen
geëerd
worden,
En
allen
hebben
iets
in
zich,
waarvoor
men
hen
zon
kunnen
eereri,
—
maar
juist
daar
denken
ze
niet
aan,
Kúitie
11
Editie
T
:
Verschijnt
in
twes
edities:
De
weg
n
GELDERSCHE
EDITIE.
ZUID-HOLLANDSCHE
EDITIE.
GEDRUKT
BIJ
TER
HAAR
&
SCHUUT
N.V,
—
LEERDAM,
aar
herstel
leidt
over
Burgerdienstplicht
Zoo
noodig
dwang
voor
arbeiüsschuwen
Rationeele
verdeeling
van
de
arbeidskracht
noodzakelijk
De
wederopbouw
eischt
de
ar.
beidskracht
van
elken
Nederlan-
der,
die
tot
werken
in
staat
is,
voor
zich
op,
Slechts
indien
ieder
een,
zonder
uitzondering,
de
handen
uit
de
mouw
steekt,
is
herstei
binnen
afzienbaren
tiijd
mogelijk,
Van
de
noodzaak
van
het
nationale
belang
dezer
krachtsinspanning
door
het
ge-
heele
Nederlandsche
volk,
zijn
helaas,
velen
nog
niet
overtuigd.
Zij
vormen
het
legertje
van
de
arbeidsschuwen,
die
in
de
jaren
van
bezetting
manieren
genoeg
vonden
om
zonder
werken
aan
den
kost
te
komen
en
die
ook
na
de
bevrijding
deze
methode
wil.
len
voortzetten,
of,
indien
hun
dat
onmogelijk
werd
gemaakt,
liever
ten
koste
van
de
gemeen-
schap
leven
dan
productieven
ar-
beid
verrichten,
Hun
houding
kan
bijzondere
maatregelen
van
de
overheid
eischen.
Bijzondere
overheidsmaatrege-
len
worden
echter
ook
geëischt
op
andere
gronden,
Een
ratio-
neele
verdeeling
van
arbeiders
over
bedrijven,
die
voorloopig
van
het
meeste
belang
ziijjn,
is
a
even
noodzakelijk
als
uitsluiting
van
vrijwillige
dienstneming
van
hen,
die
voor
de
indirecte
oor-
iogsvoering
of
voor
de
volkshuis
houding
onmisbaar
zijn.
Algemeene
registratieplicht,
Drie
gewichtige
redenen
dus,
welke
leiden
tot
een
burger-
dienstplicht.
Indien
wij
de
werk-
weigeraars,
die
tot
het
vervullen
van
hun
socialen
plicht
moeten
kunnen
gedwongen
worden,
ver
der
buiten
beschouwing
laten,
doet
zich
op
de
tweêde
plaats
de
eisch
voor,
dat
ten
dienste
van
den
wederopbouw
de
vita!e
bedrij
ven
moeten
kunnen
beschikken
over
de
noodige
arbeidskrachten.
Men
moet
dus
arbeiders
kunnen
overhevelen
van
minder
vitale
of
nog
niet
ingeschakelde
bedrij-
ven
naar
fabrieken
en
werkob-
jecten,
waar
men
hen
noodig
heeft.
Dat
is
ook
in
het
belang
=van
de
arbeiders
zelf;
op
deze
wijze
immers
kan
men
voorko-
men,
dat
bepaalde
werknemers
n
vitale
bedriijven
_overbelast
worden,
En
ten
slotte
moet
er
op
gelet
worden,
dat
het
nieuwe
Ile-
ger,
dat
geformeerd
wordt
voo,
de
bevrijding
van
onze
gebieds-|
deelen
in
Indië,
geen
menschen
aan
het
particuliere
bedrijfsleven
onttrekt,
die
daar
onmisbaar
zijn,
Dezen
moeten
op
hun
post
blijven
en
dus/uitgesloten
of
vrij
gesteld
worden
van
dienstne-
ming
:
De
eerste
stap
op
den
weg
naar
zulk
een
burgerdienstplicht
|
gedaan,
|
heeft
de
Overheid
reeds
toen
ziij
de
verplichte
registratie
van
mannelijke
en
vrouwelijke
arbeidskrachten
mogelijjk
maakte
Ziijj
kan
alleen
op
deze
wijze
een
volledig
overzicht
verkrijgen
van
aantal
en
soort
der
beschikbare
arbeiders,
De
leeftijdsgrenzen
zijn
voor
mannen
gesteld
op
16
en
59
en
voor
vrouwen
op
25
en
40
jaar.
Wil
de
registratie
effect
sor-
teeren,
dan
dient
zij
allen
te
om-
vatten;
vanaaar,
dat
met
het
oog
10p
de
kwaadwillenden
de
zwarte
handelaars,
de
beroeps-
werkloozen,
de
arbeidsschuwen
—
dwang
kan
worden
toegepast
in
dier
voege,
dat
men
eventueel
aan
hen,
die
zich
niet
willert
&
ten
registreeren,
de
distributie.
bescheiden
zullen
worden
onthou
den,
Tegen
dezen
dwangmaatre:
gel
is
verzet
gekomen
van
een
groep
intelectueelen,
die
hoem
immoreel
noemden,
omdat
hij
in
uiterste
consequentie
den
hongef
dood
Zou
beteekenen.
Doch
behoeft
wel
geen
betoog,
dat
de
ze
maatregel
met
de
meestë
voorzichtigheid
zal
worden
ge-
hanteerd,
ierwijl
het
aan
den
an-
deren
kant
toch
mogelijjk
moet
ziijn,
dat
de
Overheid
in
dit
ge-
val
haar
wil
doorzet,
f
„Man
power
board”
De
burgerdienstplicht
is
zich
zelf
niets
nieuws,
Indië
ken.
de
haar
reeds
sinds
1940,
Tijd:ä
zijn
kort
bezoek
aan
ons
1
werd
hierop
nog
gewezen
door
vice-admiraal
Helfrich,
bevelheb.
ber
van
de
strijdkrachten
in
het
Oosten,
toen
hij
in
een
perscon-
ferentie
verklaarde,
dat
hem
het
groote
aantal
‚„nietsdoeners’*
hier
te
lande
was
opgevallen,
°
In
Engeland
bestaat
ten
be-
hoeve
van
de
oorìogvoering
de
„Man
Power
Board”.
Een
overs
eenkomstige
instelling
zal
hier
moeten
beslissen
over
de
vraag,
hoe
de
burger
dienstplicht
ten
behoeve
van
het
economische
1e-
ven
zal
worden
teoegepast,
Zij
dient
te
worden
samengesteld
uit
vertegenwoordigers
van
de
De-
partementen
van
Oorlog
en
Ma-
rine,
Economische
Zaken,
uit
de
Arbeidsinspecties,
en
leden
van
de
Stichting
van
den
Arbeid
en
moet
kunnen
beschikken
over
een
aantal
economen,
ter
zijde
Îgea*.am
door
locale
adviesinstan-
[ties
van
werkgevers
en
werkne-
mers
.
Deze
M.P.B.
zal
tot
taak
heb-
ben
na
te
gaan
uit
welke
be-
drijven
arbeiders
gèmist
kunnen
worden,
welke
bedrijven
als
vi-
taal
dienen
te
worden
aange.
merkt,
welke
de
percentages
van
de
sleutelposities,
de
geschoolde
en
de
ongeschoolde
arbeids-
krachten
in
de
ondernemingen
zíjn,
ù
De
sectie
Arbeidszaken
van
het
Militair
Gezag
heeft
in
over-
leg
met
het
Centraa]
Bureau
voor
Vrijwilligers
in
Eindhoven
richtlijnen
voor
uitsluiting
van
oorlogsvrijwilligers
ontworpen,
welke
door
den
Minister
van
Oorlog
voorloopig
zijn
erkend
en
|als
gedragslijn
mogen
worden
|
teitsbedrijven
—
van
welke
dus
bepaalde
functionarissen
niet
aangenomen
worden
als
willi-
ger,
resp.
vrijstelling
van
díenst-
Plicht
zullen
verkrijgen
—
aangemerkt
spoorwegen,
PTT,
mijnen,
politie
en
als
vitale
be-
drijven
scheepsbouw,
landbouw,
levensmiddelenindustrie,
textiel
industrie,
enz.
*
Slechts
op
deze
derlands
arbeidskracht
zoo
effi.
cient
mogelijk
kunnen
worden
benut,
En
voor
het
herstel
van
het
economische
Ieven
van
moederland,
ding
vaf
Indië,
èn
Goor
den
her-
opbouw
yan
de
Nederlanden,
Wij
lezen
in
‚„Het
Vrije
Volk”:
Biijj
den
naam
Mansholt
denkt
men
aan
landbouw.
Het
was
ons
bekend,
dat
de
grootvader
van
den
huidigen
minister
een
voor-
vechter
van
de
landnationalisatie
was.
Ook
kenden
wij
ziijn
vader
als
den
bekwamen
landbouw-
deskundige
van
de
S.D.A.P.
Nu
herinnert
Minister
Mansholt
ín
het
gesprek,
dat
wij
in
de
vroege
ochtenduren
met
hem
voeren
—
zelf
was
hijj
al
veel
vroeger
uit
de
veeren
en
had
reeds
een
con-
ferentie
achter
den
rug
—
eraan,
hoe
ziijn
vader
belangrijk
werk
in
den
Zuiderzeeraad
verrichtte.
En
nu
hooren
wij
uit
zijn
mond,
dat
de
Mansholts
reeds
vele
ge-
slachten
boeren
zijn,
afkomstig
uit
Oost-Friesland.
Ir.
Mansholt
wijst
er
op,
dat
de
landbouw
en
de
voedselvoor-
ziening
in
ons
land
onafscheide-
lijk
verbonden
zijn.
De
landbouw
neemt
een
zoo
belangrijke
plaats
[in
voor
de
voedselvoorziening,
dat
minister
Mansholt
den
land-
bouw
voorop
stelt.
„Is
Uw
leven
niet
altijd
ver-
bonden
geweest
met
den
land-
bouw
?”
De
nieuwe
minister
van
Voechelvoorziening,
Landbouw
mot
miez|rein
van
de
prijzen,
wijzen
even-
|en
Visscherij
antwoordt
bevestj-.
S.
L.
MANSHOLT:
ZOON
UIT
OUD
BOERENGESLACHT
Minister
van
Voedselvoorzie-
ning,
Landbouw
en
Visscherij
gend
en
schetst
ons
snel
z’n
levensloop:
middelbare
land-
bouwschool
daarna
oca.
landbouw
in
de
Preangef,
arbeid
op
proef-
stations
enz.,
een
tijd
lang
volon-
tairen
als
landarbeider
en
sinds
1936
zelf
boer
in
de
Wieringer-
meer,
als
pachter
van
den
staat
op
een
der
moderne
groote
boer-
derijen
van
meer
dan
50
ha.
„Keert
gij
daar
later
weer
te-
ru€[:;11í
boer?”
À
holt
geeft
zijn
vaste
voor-
nemen
hiertoe
te
kennen.
Hij
is
nog
altijjd
pachter
van
den
grond,
die
nu
meters
onder
water
staat.
Zijn
standpunt
is,
dat
iemand,
die
belast
is
met
de
bexartiging
der
algemeene
belangen,
op
welk
terrein
ook,
met
de
dagelijksche
practijk
van
het
leven
verbonden
moet
blijven.
H
is
een
echte
voortrekker,
pionier
als
niet
ver-
sagende
boer
en
als
onvermoeide
werker.
De
landbouwproblemen
heeft
hij
wetenschappelijk
bestu-
deerd.
Hij
is
een
modern
man
en
maatschappelijk
hervormer
en
vertelt
ons
van
de
ruilverkave-
ling
en
vooral
van
ziijn
liefde
voor
de
landbouwcoöperatie
van
welke
hij
hooge
verwachtingen
koestert.
heeft
Mansholt
altijd
werkt
aan
de
voedse]voomnäneìág
Dan
komen
wiijj
te
praten
over
de
illegale
voedselvoorziening
der
ondergrondsche
werkers,
NBS,
den
bezettingstijd.
Mansholt
ver-
telt
ons
van
de
organisatie
‚Na-
tura”,
waarvan
hij
een
der
mede-
werkers
vr:asl
ez}11
die
werkte
met
eigen
voedselschepen,
pakhuizen,
vrachtauto'’s,
om
dageliijjks
dui-
zenden
ondergedokenen,
onder-
grondsche
strijders,
enz.
te
ver-
zorgen.
Nu
hooren
wij
van
de
samen-
werking
met
Louwes,
een
fami-
lielid
van
hem.
Beiden,
Mansholt
en
Louwes,
verzorgen
nu
legaal
de
voedselvoorziening
van
het
geheele
Jand,
van
de
sche
be-
volking,
de
eerste
als
minister_
de
tweed2
als
dìrect—.=ur—gene!%ll
van
de
Voedselvoorziening.
In
de
toekomst
denkt
Minister
Mans-
holt
zich
de
behartiging
van
de
landbouwbelangen
door
eigen
pu-
bliek-rechteliijke
organen
van
de
boeren
en
landarbeiders
zelf,
Hij
rekent
op
de
spontane
medewer-
king
van
allen
in
den
lande
om
Werkzaam
in
dien
Isnibonr,
|
gevolgd,
Daarbiijj
zijn
als
priori-
_
ze
zal
Ne=
.
enz.,
in
Westeljk
Nederland
in
*
deze
plannen
te
verwezenlijken.
]
De
kleine
n
kan
miets
_
grootsch
tot
stand
brengen,
masa7
;;'
n
kleïne
dingen
is
bij
eca
báas,
|
E
R
“V-
o.m,
°
èn
voor
de
bevrijs
i