Tekstweergave van NL-WbdRAZU_DL_19000110_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
R | GSE N TS OS. lleuses 5 i : i _ Mdeertentieprijs: Z ‚ EK 3 E z | ard, & t TU reizenf * rS gO6 prijzen Ds LSEN prijzen rarell IE, TEN, Îee, den. | men er aan denkt. = - TEN, naat ‘E. | ) | ; 3 chool, spoor n n tot IUmMS 7 G mmen n bij f KEN __ . IS kommando zijn, de Kaffers willen opstaan. ne, in°] 5). f 1.15 410 S KISJG EN VOOFZIER Vdn * een duidelijke hand- \eiding. : A p SW N z T LE ä | ë T W z r S toch zal het een tiijd zijn, dien we nimmer uit ons geheugen zullen kuonen wisschen. _âlles opgekommandeerd werd, ook J. — 0, hoe vreeselijk was ’t voor mij, toen ik nZ. hoorde, dat ook hiij moest optrekken. ot ecnf Gelukkig hebben eenige Boeren zóó ge- _ praat, dat hij terug is gekeerd. weten, „Dan ga ik.* 188 ik bem gelukkig Vrijdagmiddag weêr hier. Ze wsren Woensdagmorgen per osewagen vertrokken. Toen ze op den grooten weg waren, i j t Aboonementsprijs : E ‚Per drie maanden, franco f 0,05. Abonnement aanmerkelijk lager. Brieven uit Transvaal. Van geachte zijde werden ons onder- staande brieven ter plaatsing aangebuden, Des eerste is geschreven door de echtge- noote van een hoefdonderwijzer aldaar en loopt van 12 October (dus nog vóór den aanvang van den oorlog) tot 18 November; de twesde is van een onderwijzer, wiens vrouw en kinderen thans in Nederland wonen, Aan beide brieven verleenen we gaarne een plaatsje. Red. KLIPDRIFT, 12 Oetober °99 Wanneer jullie dezen brief ia handen zult krijgen, dat valt meeiljk ia den tegenwoordigen tijd en in dezen stand van zaken te bepalen. ’ Zal je echter allen bekend ziijjn, dat de Boeren tegenover de Engelschen liggen, maar of ’t DOg tot vechten komen zal, weten wij piet. ’tIs maar te hopen, dat het groote onheil afge- wend wordt. Iadien het er van komt, zal v6éno slachting zijn. ’tls vreeselijk, als Wij geraken -hier nu wel wat aan die praatjes gewoon, maar Lang heeft het geduurd tot eindelijk De veldkornet zeide : sss „Gij moet zelf wat te doen. Toen zei hij: Maar toen die Boeren zóó spraken toen maakten ze karavaan uit van 29 ossewagens. Orer dat reisje zal bijij jullie zelf wel 'teen ‚en ander schrijven. Hij zeide mij zelf, dat hiij biijna nog noeit zóó prettig had gereisd als met die Boeren, Al do gouvernementscholen zijn vanaf ì October gesloten; ook de salarissen worden niet uitbetaald. Een gehuwd | hoofdonderwiijzer, die zich in dezen tijd voor de Staat verdienstelijk maakt, krijgzt ( als toelage 10 pd. st. per maand en anders krijgt hij niets. J. is nu gisterenmorgen vertrokken, ge- wapend met geweer en bandelier, een grooten Transvaalschen hoed op, gummi- jas en groote kaplaarzen aan, om patrouille te riijden ten Nvorden van ons langs de vYerschillende Kaffterstammen., ’tPraatje gaat, dat, nu de Beeren op een Nu zijn er enkele Boeren, die achter zijn sebleren voor ’t gezaaide, uit ons distriot, allen e@r heen, om te zien of alles daar richtig is, ‚ Ik vind ’t nooit zeer prettig, als J. uit i en ik alleen thuis ben, maar in dezen tijd is ’t nog veel minder. Zondag 16 Oct. Gisterenavond kwam vÏ._ gelukkig weêr thuis, doch om van- -iddag wedr te vertrekken, Vanmorgen Wam de veldkornet, onder wiens com- mando J. staat, bij ous inkuieren. Van- middag om 5 uur moesten ze wedr weg. Morgen rijden ze dadelijk uit. Ze liggen A8r aan den spoorlijn, dien moeten ze owaken on alles in den omtrek bespion- neeren, Ik vind het heerlijk, dat J. nu zo0 dicht bij is. Als zij niet verplaatst vorden, kan hij zoo u en dan eens thuis komen, De oorlog is uitgebroken. Welk een Wupl Ea — toch geloof ik, dat Trans- Vaal zel winnen. De Boeren zijn tot het ;nterata getergd, Ziij zullen vechten als ì°°nwen als ‘ter op aan komt en hun oaat|ten druppel bloed geven, maar zich l't°"Seven em zich door de Roodbaatjes n‘ trappen, neen — dàt nooit} De 9eren vechten voor vrijheid en recht, de z__°°dbüatjee zijn maar huurlingen. Velen 0 daar zelfs onder, die, indien ze slechts :&lïen‚ aan de zijde der Boeren zouden Dat soheelt al veel, of je voor ja eigen ':eht of voor iemand anders, Ook schieten e Boeren amper altijd raak en ze weten …_Eoed de afstanden, terwijl een Rood- 5 je dat niet kan. Als een Roodbaatje n geweer op 500 Pas staat en de Boeren U maar 100 pas van hem af, dan Tweemaa Van 13 regels 25 cents, en iedere regel daarboven 5 cents. Driemaal plaatsing wordt slechts t we e maal berekend. Bij per post f0,55. Enkele nummers schieten ze nog op 500 pas, ergo 400 pas over de Boeren heen. 19 October, CGisterenavond om 9 uur stond J. onverwacht voor mij. Ik natuur- ljk banja blij! Ze hadden gevochten en de Boeren gelukkig overwonnen. …... Zondag 22 October. Gisterenmiddag 5 uur kwam J. weêr thuis. Hij bracht een stukje vleesch meê en i k had een lekker maaltje snijboonen gekregen — en ge- bakken aardappelen daar vanraiddag bij — of wij smulden ! Om 3 uur vanmiddag moest J. al weg. Ze hebben elken nacht dienst, van 5—12, 12—2, 2—4 on 4—6, — dat gaat om de beurt. richt, dat er in ’t Noorden was gevochten en de onzen hadden overwonnen. Ook is er in Natsl bij Dundee hard gevochten. De Boeren hebben 800 beesten buit gemaakt en 243 gevangenen. Hoeveel er gewond of gedood ziijn, werd niet bericht. Alle slagen, die gelererd zijn, zijn nog door de onzen gewonnen. J. schiet uitstekend. Op 150 pas afstand heeft hij 2 van de 3 koeren een bottle kort en klein geschoten. Ook ik sohiet al tamelijk goed. Ik zelf heb ook een geweer om mij te verdedigen, indien het noodig is. Wij zitten hier veilig, maar men kan ’tniet weten, nu de marnen allen van huis zijn, wat er komen kan. Ea — zoonls Moeke altijd zei: „ t Wisse voor ’t onwisse.® 7 November. Treurige tijden beleven wij hier thans, Er ziijn reeds vele en groote slagen ge- leverd, Eóa daarvan hebben de Boeren bij Elandslaagte verloren. De meeste van onze menschen, die daar gevallen zijn, ziijn Hollanders en Duit- schers. Vandaag hoorde ik dat onze jeugdige vriend Jan Moora ‘éóón hunner was, 'tIs vreeselijk voor de ouders om kun eenig ‘kind zóó te verliezen. Ook is er bericht ingekomen, dat de Heer De Jonge, Secretaris v, h. Dep. v. Onderwijs, is ge- sneureld. Veel bloed en tranen zijn hier reeds vergoten. De Boeren hebben reeds schitterende overwinningemn behaald. Ze tellen de gevangenen biij duizenden. En de dooden, die ook aan de Engelsche zijds gevallen ziijn, ’tis vreeselijk | Bij Dundee was het vreeselijk! Ze bebben maar greppels gegraven, die een mans- lengte breed waren en de lijken zoo maar naast elkaar daarin gelegd. Bij hun vlucht lieten de Engelschen nog een 150 dooden en gekwetsten achter, die later door de onzen werden gevonden. Ik g_eloot, dat er geen schandelijker, laaghar= tiger volk dan de Eogelschen op de geheele wereld gevonden wordt, Nooit, nooit had ik zco iets van de Engelschen kunnen denken, Ik zal hier eenige van hunne gchande- lijkheden mededeelen, die jullie een klein inzicht kunnen geven. Gisteren, 6 Nor., is bericht ontvangen, dat Lintsoe, Kafferkapitein, door de Eagel- schen een voorraad ammunitie is opge- drongen, om zijn volk daarmede te wapenen, opdat als er gewapende macht door zijn land trekt, of zijn grenzen wil overschrijden, hj die zal kunnen keeren, zulleade bij anders een vijand der Engelschen worden beschouwd. Aan de waarheid van dit bericht is geen twijfel. Ie ’tniet erg? Maar ik zal meer laten volgen: De Rhbodesia-Kaffers (Matabslen) hebben tal- rijke Mausergeweren. Vanwaar? — weet men niet. In Delagoabaai schijnt een „kabel® ter verzending naar Engeland te zijn aange- boden, meldende, dat 8000 Boeren door de Britsche soldaten waren gevangen ge- nomen en een groot aantal kanonnen buit gemaakt. Dit bericht herinnert aan een gezegde van den Heer Jan de Beer, óón onzer mannen, dat, hoe meer de Engelschen in den oorlog van 1880 verloren, hoe meer zij begonnen te liegen. Zoodat, toen de vrede gesloten werd, men in Engeland uitriep: „Maar is er dan nog éón Boer overgebleven! Wij dachten, dat de laat- ste Boer doodgeschoten was.® Zooeren verneem ik, dat er te midder- nacht hevig gevochten is in de nabijheid van Mafeking. De vijand viel onze Vanavond kwam er weêr be- UITGEVERS : TER WHAAR & SCHUIJT, Leerdam. wachtmenschen 280 met eene groote macht, waaronder 100 gewapende Kaffers, maar de verraderlijke aanval mislukte en — begunstigd door het maanlicht gelukte het den onzen een prachtig vuur op den vijand te openen en geruimen tiijd te onderhouden. Nadat de aanvallers op de vlucht geslagen waren temidden van eene paziek, welke door het voortreffelijk schieten der orzen veroorzaakt werd, werd het terrein doorzocht. Oreral werden de groote bloedplassen gevonden, die duidelijk aanwezen, welk een verlies de vijand gelsden had. Z slaagden er ie, hunne dooden en gewonden meê te nemen, behalve éón gewonden Kaffer, die door ons werd gevangen genomen. Oaze menschen hadden geen enkel verlies en niemand werd gekwetst bij dezen smerigea aanval van de trouwe vrienden : Engelschen en Kaffers. Jan Moora en de Heer De Jongs zijn door de Eagelsche lancisrs vermoord. Ze lagen gewond op bet slagveld en zijn toen door lanssteken afgemaakt. Daarop hebben de Boeren gezworen, dat er geen der lanciers zou overblijven, als zij ze in handen kregen. (*) Ik kan nu niet meer schrijven, want morgen gaat de Duitsche boot. Ik ben nu biijna al 6 weken alleen. J. mag nu Diet mser naar huis. Zoo even kijken, anders niet. (*) Zoosls men weet hebben de Boeren hun woord geheuden. Van ’tcorps lanciers, 600 man sterk, zijn er in een gevecht slechtg 5 orergebleren. Rad. Marico-Laenr bij MAFEXING, 27 Nors. Lieve vrouw en kinderen, In ’t kort zend ik je hierbij eenig nieu ws. Door ’s Heeren goedheid ben/ik tot nog too steeds gespaard en vefkeer in een goeden welstand. Nataurlijk zult ge zeer benieuwd zijn om eenig nieuws te ver- nemew uit Transvaal/ Wel vrouw, tot DOg toe gaat alles voórspoedig. De orer- winning is nog steeds aan de onzen. Be- kende menschen fijn niet gesneureld of gewoad; zooals je merkt, ben ik thans in 't Marico-Lager. Ik ben aangesteld als Inspecteur van het Informatie-Bureau d.w.z. ik moet aan de Regeering officieel verslaggeven van de doeden en gewonden. Daardoor ben ik nu buiten krijgsdienst gesteld. Orer den oorlog zelf kan ik niet veel schrijven. Veel tijd heb ik ook niet. Ieder burger moet ik voorzien van een bewijs van identiteit., Ik heb reeds 2000 van die kaarten uitgegeven. Natuurlijk most hiervan ook boek gehouden worden., Ik heb een slechte pen. Ik was gisteren in Rastenburg-Lager, waarvan ik ook Iaspecteur ben. Ik heb daar Ds. van Belkum ontmoet. Hij laat je groeten, Wel liere vreuw, hoe zwaar het ons ook moge vallen zoolang van elkander gescheiden te moeten laren, eenmaal toch zal de Heere onze God ons weer Bamen brengen, om lief en leed verder met elkaar te deelen. Deze oorlog zal zoowel in Europa als hier in Afrika veel rouw teweeg brengen. Ik heb in geen zes weken een brief van je ontvangen doch ik weet, dat dit niet anders kan, . O lieve vrouw, hoe groot mijn verlan- gen is, om u en onze lievé kindertjes weer te zien, kan ik niet beschrijven. De Heere geve, dat we elkaar speedig in gezondheid mogen ontmoeten. Houd goe- den moed, Hoe groot ook de beproeving moge ziijn, de Heere zal wel eenmaal nits komst geven. Ik heb vandaag een Graaf: schapbode ontvangen, waarin ean kaart voorkomt van Trangvaal en Oranje-Vrijstaat. Ik ben geweest in den slag bij Elands- laagte, twee nur te paard van Ladpsmith (Natal.) Da Eagelsche troepen zijn thans nabij Kimberley. Ze worden echter door onze menschen teruggeslagen. Mafeking is tame- lijk verschanst. Het gaat moeiljk om deze ‘ plaats in te nemen. Wanneer g dezen brief ontvangt zal ’tzsker wel Nieuwjaar zijn. De toekomat is thans onzeker, dat het evenwel den Heere moge behagen, dat 1900 voor ons en ons volk moge zijn een jaar van vrede, voorspoed en geluk., Groet de familie en kennissen van me, kus onze liere kindertjes en vertel hun per week verschijnend Nieuws- en Advertentiehlad Dit b'ad verschijnt elken Woensdag en Zâterdag. l0e Jaargang. r z Advertentiën voor dit t;ad opgegeven worden tevens gratis opgenomen in nog ‘8 andere plaatselijke bladen. Alle boekhandelaren agenten en brievengaarders nemen abonnementen en advertentiën aan. veel van hun vader, die thans medestrijdt om recht en gerechtigheid te-doen zege- vieren, En nu, lieye VIOUW, weeg ge- troost en houd goeden moed. Oaze Hel- landsche bekenden zijn allen hier en be- vinden zich in een goeden welstand. Ostvang zelf, lieve vrouw, met onze kin- dertjes, mijn beste wenschen eek voor 'tnieuwe jaar. De Heere zegene en be- hoede u verder. Hij zij steeds onze Leids- man, Zijt hartelijk omhelsd en gegroet van je lieve man, die met smaohtend ver- langen naar je allen uitziet, Dag vrouwtje, dag kindertjes, tot ziens. Gemengd Nieuws. — Te Knijpe (Fr.) zou eene publieke verkooping van bosschen en boomen ge- houdea worden. Een santal houtbazen was aanwezig. De notaris las de verkoop- conditie voor, waarna de oudste houtbaas vpstond en den notaris vroeg: „Of naar oud gebruik de verkoopers niet tracteerden op koffie en koek 9* De notaris antwoordde hierop ontken- nend, waarop de oudste houtbaas de her- berg verliet, welk voorbeeld door al de andere houtbazen werd gevolgd. Zij be- gaven zich ‘naar esne naburige herberg, om aldaar den loop der zaak af te wach- ten, De oproeper kwam xa eenigen tiijd hun mededeslea, dat koffia en koek verstrekt zoudea worden. Da houtbazen deden nu opmerken, dat zij intusschen een dubbel- tje hadden verteerd, en eischten ieder dat terug. Ook daartos verklaarde de notaris zich bereid, waarop al de houtbazen naar het verkooplokaal teruggingen. Weldra versoheen daar koffie en koek op tafel, zoodát -het oude gebruik gehand- haafd bleef. — De president van politie te Berlijn heeft vastgesteld, dat van 1 Febr. 1900, kinderen onder 9 jaar tot geen beroep buitenshuis gebruikt mogen worden. Van 9—14 jaar mogen zij ‘na 7 uur ’s avonds eu van Apr.—Sept. vóor 5i/, en anders vóor 61/, uur ’s morgens, niet worden uit- gezonden tot het bezorgen van brood, melk, courantep, enz.…, tot het opzetten van ke- gels enz, in drankhuizen, ‘of tot eenigen dienst in een bedrijf worden gebruikt. — Een jonge mas, ingezetene van Ruines‚ werd de vorige week plotseling door godsdienstwaanzin aangegrepen, Daar men vreesde, dat hij in een kwaadaardige bui gevaarlijk kon worden, werden. zijne handen geboeid. Toch wist:hijj ia eenon- bewaakt oogenblik gevolg te-geven aan zijn voornemen om op oud-Testamentische wijze God een brandoffer te brengen door zijn moeder op bet haardvuur te werpen. Slechts met veel moeite gelukte het aan de oude vrouw zich los te rukken en te ontvluchten. Een paar wollen dekens, door den krankzinnige ook op het vuur geworpen, smeulden, toeu de buren te hulp schoten en daardoor stellig groote onheilen voorkwamen. ‘Zoo spoedig mogelijk is de ongelukkige ‘onder geleide naáar ’t krank- zinnigengesticht te Zutfen vervoerd.T l el. — Men leest in Arm Friesland : „In de nabijheid van Echten (Lemster- land) ligt een gehueht, de stad Metz ge- naamd. Dat gehucht bestaat uit een ver- zameling ‘treurige krotten. In een dier hutten woonde een arbeider met gezin in bedekte armoede. Niemand van de trouwens even arme buren wist hoe hoog ‘daar de nood wel gestegen was. Den 92 December zond de mosdereen harer schamelgekleede kinderen naar den armvoogd, ‘het hoofd der school, om onderstand. Deze antwoordde dat hij geen onderstand kon verleenen zonder overleg met zijn medearmvoogd. Van dat overleg kwam echter niets. „In de verschrikkelijke koude van den nacht van 13op 14 December is de vrouw eensklapsdoor konde en honger bezweken. Koud enstijf lag de doode moeder daar, een klein kind van nog geen 9 maanden aan de borst. Er was letterlijk niets in huis, geen turf, geen kruimel eten. Nie- mand, ookdekinderen niet, had een hemd aan. „De buren, zelf gewend aan armoede, waren versteld toen zij zagen hoe het met de zaak stond, en berichtten den toestand aan ’t armbestuur. Maar daar was men niet bijzonder geloovig. Ben kist werd besteld en drie gulden werden gegeven. Daar moest allea mee gebeuren, en zoo moestde vrouw daa nog een menschwaar- dige begrafenis krijgen! Het gezin be- staat uit vader met zes kinderen. „ Deburendachten er beter over. Wie wat had, bracht wat turf of eten. Eerst weigerde ds vader iets aan te nemen. Opnieuw werd aan de armvoogden be- richt gebracht van den verschrikkelijken toestand, zoodat ze eindelijk het sterfhuis kwamen bezoeken. De armvoogden beslo- ten vooreerst 2 bedden met toebehooren telaten komen, bedstroo ete. Den avond, nadat de vreuw begraven was (18 Dec.), kwam dat alles“ .. Dit aangriijjpend relaas lezende is men geneigd te vragen: „Waarheid of fictie ?° — Tengevolge van het gebruiken van zoetemelksche kaas zijn eenige personen te Delft ongesteld geworden, zoodat genees- kundige hulp moest worden ingeroepen. De stukken kaas, welke op de markt aldaar waren verkocht door een Rotter- damsche koopvrouw, zijn door de volitie in beslag genomen en tegen de verkoopster is proces-verbaal opgemaakt. — Te Leggelo (gem. Dwingelo) woont sedert eenige weken een gezin in een geitenhok of iets wat daarop lijkt. Door de strenge koude in December zijn in een week twee kinderen uit dat gezin gestorven en de daaropvolgende week nog een. Toen dit bekend werd, heeft men in de ergste nooden van dit arme gezin voorzien. — Te ’sHertogenbosch is de politie- agent Van Daalen, een oppassend, eerst onlangs gehuwd man, terwijl hij op sur- veillance was en uit het Bokhovenstraatje kwam, aan de Smalle Haven in het water geloopen en verdronken. De doodstrijd van den man moet verschrikkelijk geweest ziijn, daar hij blijjkbaar geruimen tijd tot bewustzijn was, wat bljkt uit de om- slandigheid dat bij in ’s water liggende, nog Jang op zijn hoorntje om hulp ge- blazen heeft. Ofschoon de omwonenden op het slarm waren aangekomen en met loffelijken iijjver en moed alles in het werk stelden, om den ongelukkige te rsdden, mocht dit niet gelukken. De toestand van den weg aldaar moet de oorzaak ziijn geweest dat bhijij te water geraakte. — Metingang van 1 April e.k., zullen te Berlijn, volgens besluit van den Gemeen- teraad aldaar, schoolartsen worden aange- steld. Raim 20 zullen er noodig zijn, die voorloopig voor twee jaar benoemd worden. — _Ia eene circulaire van den minister van Binnenlandsche Zaken worden ver- schillende maatregelen aangegeven tot wering van het pestgevaar. Gemeentebe- sturen en burgemeesters worden er op ge- wezen, dat ziij moeten trachten alles te verwijderen en te mijden wat de vatbaar- heid, de dispositie voor die ziekte zou kunnen verhoogen en wanneer de ziekte- kiemen eenmaal aanwezig zijn, de besmet- ting trachten te voorkomen. Een nauwkeurig toezicht op slaapsteden en logementen is noodzakelijk. Zorg voor dereinheid van woningen ligt mede op den weg der burgemeesters. Aan de gemeentebesturen wordt met nadruk aanbevolen om zich door opzettelijk onderzoek de noodige zekerheid te ver- schaffen en te doen verschaffen ten aan- zien van de toestanden in han gemeente. Bij de vroegere cholera-epidemieëa heb- ben cholera-commissiën veel diensten be- wezen. Ten opzichte van de pest ware het wenschelijk ook zoodanige commissiën in kleinere gemeentenin het leven te roepen, of ‘het constitueeren daarvan door par- ticulieren te bevorderen. _ Zaterdagmorgen, bij het uitrukken van eene batterij veld-artillerie, werd aan den overweg der Staatsspoor op den Leid- schen weg te Utrecht het paard van een korporaal door het geraas van een naderen- den ‘trein sehichtig en sloeg op hol, na te voren den korporaal zandruiter te hebben gemaakt, Gelukkig kwam de commandant der bat- terij op het denkbeeld om op het instinct van het paard te werken; hij liet „halt® hlazen. En werkelijk, het paard dat reeds tot aan de Stationsstraat gegaloppeerd was, spitste op dit geluid de ooren en bleef staan. Hierop werd het dier gegrepen. De korporaal scheen zica blijkbaar ern- stig bezeerd te hebben, want hij werd ter- stond naar het hospitaal veryoerd,