Tekstweergave van GA-2013_MB100_00049

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
zij - als eerste - uitputtend heeft best udeerd . Kn dat is geen sinecure , want kennis van het I Iebreeuws , het Spaans en Portugees en zeventiende - en achttiende - eeuws Nederlands is daarvoor onontbeerlijk . Nadruk op het detail en precisie karakteriseren haar werk - wijze , zoals ook blijkt uit het uitvoerige notenap - paraat , dat zeer opmerkelijk - nagenoeg evenveel pagina's inneemt als de eigenlijke tekst . In het inleidende hoofdstuk formuleert de auteur de kaders van haar onderzoek aan de hand van een aantal vragen . Uit eerder onderzoek was al bekend dat de armoede zowel aan het begin van de zeventiende eeuw als halverwege de achttiende eeuw als een zware last op de schouders van de gemeente drukte . Maar hoe was het verloop in de tussenliggende periode ? I Ioe probeerde de gemeente het probleem te beheer - sen ? Uit welke motieven deden individuele leden aan liefdadigheid ? Wie waren die armen en hoe zag hun leven eruit ? Levie Bernfeld probeert in haar boek de armen - zorg te karakteriseren door aan te sluiten bij het wetenschappelijk diseours over de vraag in hoeverre Iberiseh-katholieke , joods traditionele of moderne Europese invloeden bepalend zijn geweest voor de organisatie en identiteit van de Portugese gemeente van Amsterdam . Haar analyse van armoede en ar - menzorg brengt op dit punt geen verrassende nieuwe inzichten en onderstreept het bestaande beeld van de Spaans-Portugese Natie : een zeer solidaire gemeen - schap met een sterke etno-religïeuze , culturele en historische verbondenheid , die tot in de achttiende eeuw grotendeels weet stand te houden . Laten we de resultaten van haar onderzoek en een aantal voorbeel - den bekijken . Tot de Spaans-Portugese Natie behoren de zo - genaamde Conversos of nieuw-ehristenen - joden die zich vanaf het einde van de veertiende eeuw vrijwillig of onder dwang tot het katholieisme hadden bekeerd en hun nakomelingen - die vanaf de zestiende eeuw , al dan niet onder druk van de inquisitie , het Iberisch Schiereiland ontvluchtten en in christelijk Europa of de islamitische landen terugkeerden tot het joden - dom . Aan het begin van de zeventiende eeuw had Amsterdam op hen een grote aantrekkingskracht : de protestante stad was tolerant jegens andersdenken - den en ontwikkelde zich snel tot een internationaal handelscentrum . De Portugese gemeente die deze joden uit het niets stichtten , ging deel uitmaken van een wereldwijd netwerk van Spaans-Portugese joden . Binnen afzienbare tijd dwongen de Portugese joden respect afin hun nieuwe omgeving . Ze waren rijk en elegant en hielden er een aristocratische manier van leven op na . 1 Jat is althans het o \ erheersende positieve beeld dat onder meer in contemporaine reisverslagen naar voren komt . Onder de migranten be \ ond zich echter ook een groot aantal arme joden , die afkomstig waren uit Spanje en Portugal , uit Noord-Afrika , het Ottomaanse Rijk en Italië . Levie Bernfeld berekende op basis van armoederegisters dat een substantieel aantal uit de laatstgenoemde lan - den kwam en niet uit Spanje , Portugal of Frankrijk , zoals Daniel Swetschinski eerder had vastgesteld aan de hand \ an de ondertrouwregisters . Amsterdam liet het immigratiebeleid en het daaraan gerelateerde armoedeprobleem over aan de verschillende etno - religieuze groeperingen zelf . Uit angst voor sociale onrust , die een goede \ eist and - houding met de stedelijke o \ erheid zou kunnen verstoren , zag de Portugese gemeente zich genood - zaakt om maatregelen te nemen en deze steeds weer aan te passen . Overeenkomstig destijds moderne opvattingen werd de armenzorg vanuit de Portugese gemeente centraal georganiseerd . De gelden w erden gegenereerd uit de imposta ( een import - en exportbe - lasting ), definta ( een vermogensbelasting ), particu - liere giften en de belasting op kosjer vlees . Zolang inkomsten en uitgaven elkaar in evenwicht hielden , bleef het armenbeleid min of meer onveranderd . In de achttiende eeuw echter bleek de financiële balans ontoereikend om het groeiend aantal armen en de hiermee samenhangende toenemende lasten te be - heersen . Levie Bernfeld heeft berekend dat het aantal arme Portugese joden feitelijk nog veel groter \\ as dan tot nu toe werd gedacht . De gemeente zag zich aldus genoodzaakt verschillende hervormingen door te voeren , die de uitgaven voor armenzorg moesten beperken . Zo werden in een bepaalde periode onge - huwde werkeloze mannen tussen de twintigen vijftig jaar niet langer geholpen , maar weggestuurd naar de koloniën in de West . De armen werden bij de Portugese gemeente hiërarchisch ingedeeld . De armenzorg was in de eerste plaats bestemd voor de nieuw-christenen uit Spanje en Portugal , die in Amsterdam tot het joden - dom waren teruggekeerd . Op deze etno-religieuze afkomst werd streng gecontroleerd . De hierboven genoemde Sara Rodrigues Ferois wilde in Am - sterdam haar zoon laten besnijden , zich aansluiten bij de Portugese gemeente en aanspraak maken op liefdadigheid . Zij w erd pas gehoord nadat twee getuigen haar joodse afkomst hadden bevestigd . In tweede instantie werd hulp geboden aan leden van de Spaans-Portugese Natie die van buiten het Iberisch Schiereiland naar Amsterdam waren gekomen . Laat - Amstelodamum too-i [ 201 ^ | 47