Tekstweergave van GA-1989_MB076_00136

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ijzer was lood een metaal waarvoor aanvan - kelijk weinig belangstelling bestond . Aan de eigenschappen , het voorkomen en de winning ervan en het vervaardigen van platlood en rondlood in de 18e en 19e eeuw zijn de eerste hoofdstukken van dit boekje gewijd . Platlood werd te Amsterdam o.a . vervaardigd door de firma's Bonnike en Gompertz en Zoon . Laatst - genoemde maakte ook compositiepijpen voor gas en waterleiding . Andere Amsterdamse loodgietersbedrijven , die Stokroos noemt , zijn Hesseling in de Wolvenstraat , die bestond van 1780 tot 1982 , en Peck en Co van de Nieu - wendijk . Op de kaart van Amsterdam van Cornelis Anthonisz . uit 1544 komt al een huis voor met een plat met lood gedekt dak . Het Oostindisch Huis aan de Oude Hoogstraat had waarschijn - lijk een loden roevendak , terwijl het Pintohuis aan de Sint Anthoniesbreestraat een pannen - dak heeft met met lood beklede nok en hoek - kepers . Op Keizersgracht 698 treffen we een dakkapel aan , die inclusief de hijsbalk vrijwel geheel met lood is bekleed . Ditzelfde metaal werd ook toegepast aan de spits van de Mon - telbaanstoren en de koepel van de Nieuwe Sy - nagoge aan het Jonas Daniël Meijerplein . De Portugese Synagoge aan de overkant had met lood beklede houten balusters . Ook van goten , afvoeren en vergaarbakken geeft Stokroos mooie Amsterdamse voorbeel - den , zoals bij een pand aan de Heiligeweg naast de poort van het Rasphuis , het Begijnhof en het Suikerhofje aan de Lindengracht . Van het Van Brienenhofje aan de Prinsengracht krij - gen we het loden binnenwerk van de dubbele plaatspomp te zien , van de Oude Kerk het be - tegelde secreet in de kosterij en van het Trip - penhuis het buitensecreet op de binnenplaats . Hoe het sanitair in het huis Deutz van Assen - delft , Herengracht 502 , de huidige ambtswo - ning van de burgemeester , rond 1800 werd ingericht blijkt uit de daarvoor getekende plat - tegronden . In het perceel Haarlemmer Hout - tuinen 25 werd bladlood toegepast als vochtwering in de muur van de gang . Op fraaie wijze werd lood toegepast bij de vogel die als contragewicht dient voor een lan - taarn in Museum Willet-Holthuijsen . Loden dakversieringen waren aangebracht op het huis van Joan Huydekoper , Singel 548 , dat in 1943 door brand tengevolge van een neerstortend vliegtuig verloren ging . De gevel zal aan de Bloemgracht herbouwd worden . Een moder - ne decoratieve toepassing van lood is te vin - den aan het Jan Willem Brouwersplein 4-16 ( nu Concertgebouwplein ) en Jan Willem Brou - wersstraat 3 - 25 , waar in 1925-26 aan het in de vroegere tuin van het Concertgebouw opge - trokken flatgebouw loden brievenbussen en ornamenten werden aangebracht . Dit scala van toepassingen van lood in Amsterdam getuigt van de speurzin van Stokroos . Uit literatuurlijst , noten en fotover - antwoording is na te gaan waar hij deze be - vredigd heeft . Wij zijn al weer benieuwd waar - heen hij ons de volgende keer meeneemt . J.H . v.d . HO Een spoor van verbeelding , 150 jaar monumentale kunst en deco - RATIE aan Nederlandse stationsge - bouwen door Drs . W.R.F , van Leeu - wen en drs . H . Romers . De Walburg Pers Zutphen 1989 , 144 blz ., geïll ., ƒ 29,50 . De viering van 150 jaar Nederlandse Spoor - wegen vormde de aanleiding tot dit boek over de aankleding van de Nederlandse stationsge - bouwen . Die van Amsterdam , het Centraal Station voorop , nemen daarbij een belangrij - ke plaats in . Een triomfboog voor het vervoer wordt deze schepping van P.J.H . Cuypers in het tweede hoofdstuk genoemd . En er wordt uitvoerig ingegaan op het uitgebreide decora - tieprogramma dat de architect tegen de zin van de Staatsspoorwegen in heeft kunnen verwe - zenlijken dankzij Victor de Stuers , de invloed - rijke kunstenreferendaris op het Ministerie van Binnenlandse Zaken . In het zevende hoofdstuk komt het Amstel - station van H.G.J . Schelling aan de orde , dat in internationaal opzicht een toonaangevend station is , waar op moderne wijze van het treinvervoer wordt overgeschakeld op het stadsvervoer door gescheiden pleindelen voor autoverkeer , taxi's , trams en bussen . Hierbij speelde de samenwerking van de spoorwegen met de architect-stedebouwkundige C . van Eesteren van Publieke Werken en de stimule - ring van de uitvoering van grote openbare wer - ken door wethouder De Miranda een belangrijke rol . De wandschilderingen van Pe - ter Alma en de beelden van Theo van Reijn — waarvan dat van De Toekomst der Spoor - wegen aan de oostgevel geïnspireerd lijkt door het relief ' La Marseillaise ' van Francois Rude aan de Are de Triomphe te Parijs — oogsten nog steeds algemene bewondering . De in 1977 bij de ingebruikneming van het Amstelsta - tion als metrohalte geplaatste ruimtediagonaal van Rudi van de Wint is daarentegen zeer om - streden . Persoonlijk heb ik mij reeds lang af - gevraagd waarom het station met zijn rug naar de naamgevende rivier gekeerd is en of stede - 118