Tekstweergave van GA-1975_JB067_00107
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
■
H
mm
^■■■■
iHH
^^■■■
1
l»25
|
gas
18
ma
ra
Tfl
»(-
*
u
I
■
!■■/'■
■
v^n
I
I
van
het
eigenlijke
'
s
Gravenhekje
op
eclatante
wijze
bevestigd
.
Het
stuk
bevat
een
be
-
sluit
,
op
3
januari
1770
door
de
commissarissen
,
belast
met
het
toezicht
op
de
scholen
,
genomen
.
Interessant
is
het
hier
wat
dieper
op
in
te
gaan
;
men
krijgt
dan
tevens
het
ci
-
taat
in
zijn
context
te
zien
.
Met
bezorgdheid
hadden
de
commissarissen
reeds
enige
tijd
een
verschijnsel
waargenomen
,
dat
het
onderwijs
op
den
duur
dreigde
te
schaden
.
Door
de
persoonlijkheid
van
de
meester
of
die
van
zijn
hulpkrachten
,
waaronder
zijn
echtge
-
note
,
of
door
welke
oorzaak
ook
,
trok
de
ene
school
meer
leerlingen
dan
de
andere
.
In
de
creatie
van
een
even
groot
aantal
schoolwijken
als
er
stadsscholen
waren
(
het
maxi
-
mum
van
elf
had
men
inmiddels
gerealiseerd
)
en
in
het
voorschrift
,
dat
geen
leerling
buiten
zijn
schoolwijk
ter
school
mocht
gaan
,
zagen
de
heren
een
middel
,
om
het
euvel
de
wereld
uit
te
helpen
.
Aan
de
resolutie
werd
toegevoegd
een
lijst
van
alle
toen
bestaande
stadsscholen
met
hun
kentekens
en
hun
adressen
,
benevens
een
opsomming
van
de
ontworpen
rayons
,
waaruit
die
inrichtingen
hun
leerlingen
mochten
betrekken
.
Ons
kan
slechts
één
adres
belang
inboezemen
.
Het
werd
aangetroffen
op
bladzijde
4
:
'
De
wijk
voor
school
B
,
staande
op
de
Rapenburgergraft
ofte
Schravenhekje
,
zal
beginnen
.
.
.'
(
hier
volgen
de
door
de
commissarissen
aangewezen
grenzen
van
de
wijk
).
Diende
het
woord
ofte
om
een
gelijkheid
in
betekenis
tot
uitdrukking
te
brengen
?
Naar
mijn
mening
was
hier
sprake
van
slordig
taalgebruik
en
bedoelde
men
:
'
staande
op
dat
gedeelte
van
de
Rapen
-
burgergraft
,
dat
men
wel
Schravenhekje
noemt
.'
Zoals
ik
reeds
schreef
,
liep
de
Rapen
-
burgergracht
langs
de
gehele
zuidwestzijde
van
het
eiland
.
Zij
was
identiek
met
de
latere
straat
Rapenburg
en
dankte
haar
ook
al
inofficiële
naam
aan
de
Rapenburgwal
.
Men
moest
wel
Amsterdammer
zijn
,
om
het
woord
gracht
voor
een
straat
en
het
woord
burgwal
voor
een
gracht
te
kunnen
aanvaarden
!
Het
verkleinwoord
'
Schravenhekje
'
tenslotte
kan
alleen
betrekking
hebben
gehad
op
het
korte
kadedeel
tussen
de
westhoek
van
het
eiland
en
de
Peperstraat
.
Ook
de
kwestie
Dirk
of
Abraham
kon
in
het
reine
worden
gebracht
.
Al
spoedig
bleek
,
dat
de
redactie
van
de
Mathematische
Liefhebberijen
op
dit
ene
punt
abuis
was
geweest
.
Doorgaande
op
Abraham
Sluyter
toch
kwam
ik
terecht
op
Rapenburg
.
Een
persoon
van
die
naam
was
op
2
januari
1729
te
Amersfoort
in
het
huwelijk
getreden
met
Elisa
-
bet
van
Binnendijk
.
Het
paar
had
ook
te
Amsterdam
afkondiging
van
de
geboden
ver
-
zocht
;
1
stellig
wilde
het
zich
hier
vestigen
.
Het
volgende
bericht
dateert
van
twintig
jaar
later
.
Op
12
april
1749
werd
Elisabet
,
laatstwonende
'
Rapenburg
bij
de
Peper
-
straat
',
in
de
Oosterkerk
begraven
.
2
Met
hertrouwen
kon
de
weduwnaar
niet
lang
wach
-
ten
.
De
reglementen
schreven
het
gehuwd-zijn
van
stadschoolleiders
min
of
meer
dwingend
voor
.
Als
regel
belastte
de
echtgenote
zich
dan
ook
met
het
onderricht
in
breien
en
andere
nuttige
handwerken
aan
de
meisjes
,
waarvoor
zij
een
toelage
ontving
.
Zo
zien
wij
Abraham
Sluyter
op
1
augustus
van
hetzelfde
jaar
opnieuw
ten
aantekenen
gaan
,
thans
met
Aletta
Kemp
,
weduwe
van
Reijndert
Persoon
.
Verdere
bijzonderheden
aangaande
meester
Sluyter
zouden
zijn
op
te
diepen
;
zij
vallen
echter
buiten
het
kader
van
deze
studie
.
Tekst
nummer
vier
,
de
adresopgave
van
Jan
Dember
in
de
hem
en
Johanna
Maria
Kerbert
betreffende
huwelijksintekening
(
1791
),
heeft
mij
voor
een
raadsel
geplaatst
.
1
D.T.B
.
568
,
blz
.
305
,
11
dec
.
1728
.
2
D.T.B
.
1087
,
fol
.
99
.
103