Tekstweergave van GA-1965_MB052_00063

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ZIGEUNERS IN AMSTERDAM IN 1554 , 1592 , 1595 , 1725 Er worden op het Gemeente-Archief af en toe vragen gesteld , waarop geen antwoord te geven is . Dat wil volstrekt niet zeggen , dat de archieven daar - over niets bevatten , maar alleen dat het zoeken onmogelijk is . Ik herinner mij , dat ik zo ook eens het antwoord schuldig bleef op een vraag naar het optreden van zigeuners in Amsterdam . Daarom vermeld ik hier nu een acte , die ik tegenkwam bij het doorkijken van het justitieboek uit het rechterlijk archief . Men hoeft slechts aan het Engelse woord gypsies te denken en men begrijpt , dat Dirck Pietersz van Loenen ( of Loeven ) en Catharina Jhero - nymus , zijn vrouw , die op 9 oktober 1554 voor zes jaren uit de stad werden verbannen met confiscatie van hun goed , nadat hij eerst een half uur lang op de kaak te pronk had gestaan , zigeuners waren . Ik zal hier opsommen aan welke handelingen zij hun veroordeling te danken hadden . Zij hadden zich verstout ' Aegyptenairs oft heydensgewijse gehabitueert te lopen ', hun kinderen ' te smeeren ', zoals heidenen of Aegyptenairs plegen te doen en zich uit te geven voor ' experte meesters ', alles in strijd met de keizerlijke placaten . ' Ende daer en boven den luyden in den handen te zien , hen diets maickende van geluck ofte ongeluck dwelck zij zouden gecrvgen , eenigen oick diets maickende dat zij betoevert wairen ende hen hoer noth ofte geluck benomen was van hoeren vrunden , alsulcx pogende twist ende on - vrede hier ter stede tusschen vrunden te maicken . Ende voirts bevonden zijnde gepleecht te hebben diverssche wichelrijen ende superstitien , brief - kens van vreempden woirden schrijvende daer men misse over souden laten leesen , oick eenigen cruyden ofte wortelen keverende die men tot diversche tijden in wijwater soude steecken ende meer andere diergelijcke beuselingen ende wichelrijen den goeden luyden persuadeerende , hen diets maickende dat se deur dien ende diergelijcke middelen geluck gecrvgen oft ongeluck ontgaen ende van hoeren quaden ofte gebreecken ontslagen souden werden ende alsulcx den luyden hoer geit ende andere goeden met bedroch ende andere valsscheyt aftgaende .' Indien ze het zouden wagen binnen die zes jaren weer in Amsterdam te komen , zou Dirck worden gegeseld en Trijn worden gekaakt . De heer Oldewelt wist mij nog aan twee andere gevallen uit het rechterlijk archief te helpen . Op 26 juni 1592 werd de 24-jarige Jacob Cornelisz van Dordrecht door de schout verhoord . Hij deelde desgevraagd mee van jongs af aan met zijn moeder ' metten heydenen door t lant geloopen ' te hebben , zich te generen met ' meesteren ' en ' dat hij , noch de mans persoonen bij hen loopende , in de handt nyet en sien om de luvden hem geluck te voorseggen maer dat de vrouwen zulx doen , doch dat de mans het geit twelck de vrouwen daer 53