Tekstweergave van GA-1954_JB046_00085
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
DE
IJSBREKERi)
door
Mejuffrouw
Dr
I.
H.
van
Eeghen
Het
is
nu
juist
honderd
jaar
geleden,
dat
de
stad
Amsterdam
een
van
haar
grootste
problemen,
waarmede
zij
toen
reeds
eeuwen
kampte,
kon
oplossen:
de
aanleg
van
de
waterleiding
zorgde
van
toen
af
voor
een
geregelde
drinkwatervoorziening.
Over
de
watervoorziening
gedurende
die
eeuwen
is
zeker
het
nodige
gepubliceerd;
het
zijn
echter
alle
losse
gegevens.
Van
de
tijd
af,
dat
Karei
V
de
dagvaart
van
Amsterdam
naar
Haarlem
verlegde,
omdat
het
water
in
onze
stad
zo’n
slechte
naam
had,
tot
het
ogenblik,
dat
het
eerste
water
in
buizen
naar
Amsterdam
werd
gevoerd,
verliepen
meer
dan
drie
eeuwen.
De
wateraanvoer
werd
in
die
periode
verzorgd
door
particuliere
waterhalers,
die
steeds
verder
van
huis
moesten
gaan
om
goed
water
te
vinden,
tenslotte
zelfs
tot
achter
Weesp.
Daar
zij
particulieren
waren
en
niet
in
een
gilde
verenigd,
vinden
wij
slechts
terloops
het
een
en
ander
over
hun
werkzaamheden.
De
geschiedenis
van
de
aanvoer
van
het
verse
water
zou
dan
ook
buitengewoon
slecht
bekend
zijn,
indien
niet
enkele
industrieën
ook
vers
water
van
node
hadden
gehad.
Dat
waren
de
suikerraffinaderij,
de
ver
-
verij
en
vooral
de
brouwerij.
De
beoefenaars
van
deze
laatste
nering
verenigden
zich
in
een
college
het
lidmaatschap
was
niet
verplicht,
zoals
bij
de
gilden
en
uit
de
buitengewoon
volledig
bewaarde
archieven
van
dit
college
putten
wij
thans
voornamelijk
onze
kennis
over
de
watervoorziening.
De
brouwers
leverden
aan
sommige
klanten,
o.a.
aan
de
Groenlands-
en
Straat
Davisvaarders
en
ook
aan
particulieren,
water,
maar
hoofdzakelijk
beperkten
zij
zich
toch
tot
proviandering
voor
eigen
gebruik.
ledere
brouwerij
bezat
een
aantal
schuiten,
die
’s
zomers
op
eigen
kracht,
getrokken
ieder
door
één
paard,
uitgingen,
’s
Winters'kwam
er
in
de
vorm
van
ijs
echter
dikwijls
een
kink
in
de
kabel.
Dit
moet
de
brouwers
er
toe
hebben
gebracht
hun
krachten
te
verenigingen
en
samen
een
ijsbreker
te
bouwen.
Deze
ijsbreker
heeft
van
stonde
af
aan
de
aandacht
getrokken.
De
mensen
liepen
in
drommen
uit,
wanneer
hij
uitvoer.
Verschillende
malen
is
hij
op
prenten
afge
-
deeld,
o.a.
op
een
gravure
van
de
bekende
architect-timmerman
Tieleman
van
der
Horst,
die
niet
alleen
het
uitvaren
van
de
ijsbreker
afbeeldde,
maar
ook
een
zeer
technische
tekening
van
het
vaartuig
zelf
maakte;
verder
op
een
tekening
van
Pot
-
hoven
van
1772,
die
het
varen
van
de
ijsbreker
op
23
Januari
1771
weergeeft,
en
tenslotte
op
een
anonyme
gravure
van
de
strenge
vorst
van
1784.
Vooral
de
eerste
prent,
in
groot
formaat,
was
zeer
opvallend
en
op
18
October
1890
heeft
men
zelfs,
geïnspireerd
door
deze
afbeelding,
op
een
zij
het
ook
enigszins
merkwaardige
wijze
het
20G-jarig
bestaan
van
de
ijsbreker
gevierd
door
op
de
Amstel
een
zolderschuit,
zogenaamd
als
ijsbreker
uitgedost,
door
10
paarden
met
mannen
in
18de
eeuwse
b
Bronnen
voor
dit
artikel
zijn
de
nummers
1658-1662
en
1700
van
het
brouwerscollege
(Ge
-
meente-Archief
Amsterdam).
61