Tekstweergave van GA-1954_JB046_00085

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
DE IJSBREKERi) door Mejuffrouw Dr I. H. van Eeghen Het is nu juist honderd jaar geleden, dat de stad Amsterdam een van haar grootste problemen, waarmede zij toen reeds eeuwen kampte, kon oplossen: de aanleg van de waterleiding zorgde van toen af voor een geregelde drinkwatervoorziening. Over de watervoorziening gedurende die eeuwen is zeker het nodige gepubliceerd; het zijn echter alle losse gegevens. Van de tijd af, dat Karei V de dagvaart van Amsterdam naar Haarlem verlegde, omdat het water in onze stad zo’n slechte naam had, tot het ogenblik, dat het eerste water in buizen naar Amsterdam werd gevoerd, verliepen meer dan drie eeuwen. De wateraanvoer werd in die periode verzorgd door particuliere waterhalers, die steeds verder van huis moesten gaan om goed water te vinden, tenslotte zelfs tot achter Weesp. Daar zij particulieren waren en niet in een gilde verenigd, vinden wij slechts terloops het een en ander over hun werkzaamheden. De geschiedenis van de aanvoer van het verse water zou dan ook buitengewoon slecht bekend zijn, indien niet enkele industrieën ook vers water van node hadden gehad. Dat waren de suikerraffinaderij, de ver - verij en vooral de brouwerij. De beoefenaars van deze laatste nering verenigden zich in een college het lidmaatschap was niet verplicht, zoals bij de gilden en uit de buitengewoon volledig bewaarde archieven van dit college putten wij thans voornamelijk onze kennis over de watervoorziening. De brouwers leverden aan sommige klanten, o.a. aan de Groenlands- en Straat Davisvaarders en ook aan particulieren, water, maar hoofdzakelijk beperkten zij zich toch tot proviandering voor eigen gebruik. ledere brouwerij bezat een aantal schuiten, die ’s zomers op eigen kracht, getrokken ieder door één paard, uitgingen, ’s Winters'kwam er in de vorm van ijs echter dikwijls een kink in de kabel. Dit moet de brouwers er toe hebben gebracht hun krachten te verenigingen en samen een ijsbreker te bouwen. Deze ijsbreker heeft van stonde af aan de aandacht getrokken. De mensen liepen in drommen uit, wanneer hij uitvoer. Verschillende malen is hij op prenten afge - deeld, o.a. op een gravure van de bekende architect-timmerman Tieleman van der Horst, die niet alleen het uitvaren van de ijsbreker afbeeldde, maar ook een zeer technische tekening van het vaartuig zelf maakte; verder op een tekening van Pot - hoven van 1772, die het varen van de ijsbreker op 23 Januari 1771 weergeeft, en tenslotte op een anonyme gravure van de strenge vorst van 1784. Vooral de eerste prent, in groot formaat, was zeer opvallend en op 18 October 1890 heeft men zelfs, geïnspireerd door deze afbeelding, op een zij het ook enigszins merkwaardige wijze het 20G-jarig bestaan van de ijsbreker gevierd door op de Amstel een zolderschuit, zogenaamd als ijsbreker uitgedost, door 10 paarden met mannen in 18de eeuwse b Bronnen voor dit artikel zijn de nummers 1658-1662 en 1700 van het brouwerscollege (Ge - meente-Archief Amsterdam). 61