Tekstweergave van GA-1951_MB038_00019
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
15
AMSTELODAMUM
Miss
V.
Barbour,
Capitalism
in
Amsterdam
IN
THE
Seventeenth
Century.
John
Hopkins
University
1930.
Als
de
Franse
Compagnie
du
Nord
omstreeks
1665
de
Hollanders
uit
het
Deense
koninkrijk
tracht
te
verdringen
en
aanbiedt
zelf
zout
te
brengen
naar
Kopenhagen
en
een
contract
te
sluiten
tot
overname
van
de
gehele
opbrengst
der
Noorse
kopermijnen,
dan
maakt
de
Holland
-
se
consul
hierover
de
enigszins
schampere
op
-
merking
:
of
de
trafique
uyt
een
pecunieus
lant
sonde
cunnen
getransporteert
worden
naar
plaatsen
daer
sulcx
niet
te
vinden
is,
can
qua
-
lyck
gelooft
worden.
Wij
vinden
in
de
twintigste
eeuw
een
dergelijke
uitspraak
met
betrekking
tot
Nederland
bela
-
chelijk,
terwijl
velen
van
ons
zelfs
van
het
zeven
-
tiende
eeuwse
Amsterdam
niet
een
zo
hoge
indruk
hadden,
i)
Wat
te
denken
van
het
feit,
dat
de
Bussische
in
-
en
uitvoerrechten
betaald
moesten
worden
in
Hollandse
daalders.
Pas
in
1766
werden
Engelse
kooplieden
hiervan
vrijgesteld;
anderen
moesten
het
tot
ongeveer
1785
volhouden.
Wij
wisten
dat
rijksdaalders
en
leeuwendaalders
bijna
alleen
nog
als
negotiepenningen
werden
gebruikt,
reeds
in
1645
2)
doch
dat
zij
zozeer
de
rol
van
de
dollar
tegenwoordig
speelden,
was
niet
algemeen
be
-
kend.
2)
Uit
deze
twee
opmerkingen
kan
blijken,
hoezeer
dit
merkwaardige
boek
een
samenvatting
bete
-
kent
van
de
uitvoerige
bestaande
literatuur
over
dit
onderwerp
(oud
zowel
als
nieuw)
en
van
de
in
Nederland
bekende
bronnen.
Het
werk
is
tegelijk
een
aanvulling
van
onze
kennis,
omdat
de
schrijfster
een
ruim
gebruik
heeft
kunnen
maken
van
buitenlandse
archivalische
bronnen,
die
dikwijls
de
betekenis
van
Amsterdam
voor
het
zeventiende
eeuwse
handelsverkeer
nog
dui
-
delijker
doen
uitkomen.
Uit
onuitgegeven
brie
-
ven
en
dagboeken
W'orden
verschillende
opmer
-
kingen
steeds
weer
toegelicht,
bv.
haar
uiteen
-
zetting,
dat
vele
mercantilistische
regeringen
wel
vijandig
stonden
tegenover
de
Hollandse
kooplieden,
doch
dat
kooplieden
en
schippers
van
buitenlandse
handelssteden
over
het
algemeen
niet
anti-hollands
waren,
wegens
het
ruime
cre
-
diet
dat
door
de
Hollanders
niet
alleen
voor
grote
doch
ook
voor
kleine
kooplieden
in
het
bUlt0H.l9.nfl
QT*
.rl
gCÖUClU.
Miss
Barbour
wijst
ook
naar
punten,
die
voor
latere
onderzoekers
van
belang
zijn,
nl.
lioeveel
buitenlands
kapitaal
in
Nederland
belegd
werd
voor
1650;
hoeveel
invloed
de
Nederlanders
om
-
gekeerd
door
hun
leningen
aan
buitenlandse
landbouw-
en
industrie
gebieden
wisten
te
ver
-
werven
en
ten
slotte
hoe
de
Amsterdammers
ook
m
Nederlandse
industriesteden
als
Leiden
grote
invloed
bezaten.
«)
Naast
de
talrijke
contacten
op
commercieel
en
financieel
gebied
telde
Amsterdam
speciale
industrieën,
b.v.
geschutgieterijen
ten
behoeve
van
strijdlustige
mogendheden,
zoals
reeds
be
-
kend
was
uit
de
uitgaven
van
Prof.
van
Dillen,
die
door
Miss
Barhour
herhaaldelijk
worden
geciteerd.
In
haar
conclusie
gaat
Miss
Barhour
minder
ver
dan
Prof.
van
der
Kooy
in
zijn
bekende
studie
over
de
Hollandse
stapelmarkt:
zij
meent
dat
de
betekenis
van
het
Amsterdamse
economische
leven
minder
in
vernieuwende
proefnemingen
dan
in
extensieve
uitbreiding
en
in
intensieve
verwerking
heeft
gelegen.
Het
extensieve
aspect
wordt
in
dit
boek
het
rneest
op
de
voorgrond
gesteld;
van
het
inten
-
sieve
aspect
hadden
wij
een
duidelijker
indruk
kunnen
krijpn,
wanneer
Miss
Harhour
nader
op
verzekeringswezen
en
makelaardij
was
in
-
gegaan,
wat
zij
indertijd
in
de
door
haar
niet
genoemde
artikelen
wel
heeft
gedaan
«)
en
op
de
speculatie
in
effecten.
Om
twee
redenen
blijft
het
hoek
beschamend:
in
de
eerste
plaats
omdat
hier
zo
de
lof
over
Amsterdams
economische
positie
wordt
uitgesproken;
in
de
tweede
plaats
omdat
het
juist
een
buitenlander
is
die
deze
1)
a.w.
hoofdstuk
5,
noot
61,
blz.
98.
Van
Dillen,
Bronnen
tot
de
geschiedenis
der
wisselbanken,
dl.
1,
blz.
110.
»)
V.
Barbour
a.w.,
blz.
48
e.v.
*)
N.
W.
Posthumus,
textielindustrie,
dl.
2,
blz.
820.
V.
Barbour:
Marine
risks
and
insurance
in
the
seventeenth
century
Journal
of
economie
and
business
history
1929,
dl.
1,
blz.
561—597.
V.
Barbour:
Dutch
and
English
merchant
ship
-
ping
in
the
seventeenth
Century,
Economie
history
review
1930,
dl.
2,
no.
2,
blz.
261—291.
Makelaardij:
naast
het
oudere
werk
van
Th.
Stuart:
de
Amsterdamsche
makelaardij,
Am
-
sterdam,
1879;
P-
Vergouwen:
De
geschiedenis
der
makelaar
-
dij
in
assurantiën
hier
te
lande
tot
1813.
Den
Haag
1945.
Verzekeringen:
D.
Houtzager:
Hollands
lijf-
en
losrenteleningen
vóór
1672,
Schiedam
1950.
Over
de
speculaties
spreekt
J.
C.
Westermann
op
blz.
107
van
het
tweede
deel
van
„Zeven
eeuwen
Amsterdam”.
Een
kleine
aanvulling
op
een
niet
genoemd
neventerrein
kan
liggen
in
de
opmerking
van
P.
N.
Salaman:
The
history
and
social
influence
of
the
potato,
Cambridge
1949,
blz.
381,
waar
blijkt,
dat
de
invoer
van
gezouten
vis
uit
de
Orkneys
in
de
zeventiende
eeuw
geheel
in
han
-
den
is
van
Hollanders
en
vooral
Amsterdammers,
totdat
in
1712
een
zoutbelasting
wordt
inge
-
voerd,
om
hun
concurrentie
tegen
te
gaan.