Tekstweergave van GA-1943_MB030_08101
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
plan
ontwerpen,
waarin
waarschijnlijk
de
„stadts-timmerman”
Hendrik
de
Keyser
een
groot
aandeel
heeft
gehad.
Een
plan
zoo
geniaal
en
zoo
grootsch,
dat
de
stad
in
één
keer
verdrie
-
voudigd
zou
w’orden
en
den
prachtigen
halve
-
maan-vorm
zou
verkrijgen.
„De
drie
groote
grachten
werden
rondom
de
„gantsche
stad
getrokken
en
daarachter
uit
-
„gestrekte
wijken
bestemd
voor
fabrieken
en
„handwerken
en
op
de
beide
hoornen
der
halve
„maan
groepen
eilanden
ten
dienste
der
groote
„zeevaart”.
*)
Op
26
April
1610
besloot
de
vroedschap
tot
uitvoering
van
de
plannen
over
te
gaan.
Men
kwam
echter
al
spoedig
tot
de
overtuiging,
dat
het
werk
te
groot
was
om
ineens
te
worden
uitgevoerd
en
derhalve
besloten
Burgemeesteren
en
Raden
in
1613,
dat
de
„vergrootinge
ende
fortificatie
om
de
grootheyt
„ende
difficulteyt
van
’t
werck,
bij
provisie
„van
de
Haarlemmerpoort
tot
de
Heyligeweghs
-
„poort
bij
der
hant
ghenomen
ende
in
’t
werck
„ghestelt
zou
worden,
met
meeninghe
van
het
„voorder
werck
metten
eerste
goede
gheleghent
-
„heyt
te
voltrecken”.
2
)
Men
bepaalde
zich
dus
vooreerst
met
den
aanleg
van
den
grachtengordel
en
buitensingels
tusschen
de
Brouwersgracht
en
Leidschegracht,
waarbij
de
Leidschegracht
dienst
deed
als
buitensingel
en
aansloot
op
den
ouden
stadswal.
Vergrooting
van
1658
(verdere
uitvoering
van
de
plannen
van
1609).
In
1658
ging
men
over
tot
verdere
uitvoering
van
de
plannen
van
1609
en
werd
de
grachten
-
gordel
doorgetrokken
van
de
Leidschegracht
tot
Funen,
waarmede
dus
de
halvemaan-vorm
werd
voltooid.
Bij
deze
uitbreiding
kwam
dus
ook
het
gebied,
dat
later
de
beroemde
„Bocht”
van
de
Heeren
-
gracht
zou
worden,
binnen
.de
stad
te
liggen.
Voor
dien
liep
de
stadswal
van
de
Heilige
wegs
-
poort
(bij
het
Koningsplein)
door
de
tegen
-
woordige
Reguliersdwarsstraat
naar
de
Regu
-
lierspoort
op
de
Botermarkt
(thans
Rembrandt
-
plein).
Uitgifte
van
de
erven
inde
nieuwe
uitbreiding.
Op
23
Mei
1664
ging
de
stadsregeering,
die
door
onteigening
en
aankoop
in
het
bezit
van
de
verschillende
gronden
was
gekomen,
tot
ver
-
koop
van
de
gerooide
erven
langs
de
Heeren
-
gracht
over
(toen
ook
wel
genoemd
Nieuw
e
Heerengracht).
De
beschikbare
gronden
werden
in
kaart
gebracht
en
eerst
verkaveld
tot
zoo
-
genaamde
parken,
die
weer
in
erven
werden
verdeeld.
Deze
werkwijze
was
ook
reeds
bij
de
derde
vergrooting
van
1609
toegepast
en
dus
reeds
administratief
geijkt.
3
)
Op
het
gemeente
-
archief
bevindt
zich
een
aantal
van
dergelijke
kaarten,
4
)
waaronder
ook
een
van
het
park
A,
gelegen
tusschen
de
Vijzelstraat—Heerengracht
tot
~de
Bocht”—en
Reguliersdwarsstraat,
die
verkocht
werd
bij
„Joachim
Brandtlight,
boeck-
Verkooper
inde
Bantemer
Straet”,
waarop
alle
verkochte
erven,
50
in
getal,
voorkomen,
waarvan
de
erven,
genummerd
van
1
t/m
12
inde
„Nieuwe”
Vijzelstraat,
13
t/m
31
op
de
Heerengracht,
32
t/m
50
inde
Reguliersdwars
-
straat,
met
dien
verstande,
dat
erf
Nr.
31
tegenover
Nr.
32
ligt,
33
tegenover
Nr.
30
enz.
De
erven
aan
de
Heerengracht
waren
200
bij
26
Amsterdamsche
voeten
groot,
die
inde
Reguliersdwarsstraat
64
bij
26.
De
verschillende
erven
werden
op
de
volgende
conditiën
verkocht.
6
)
„Conditiën
van
coop
in
’t
park
A,
staande
„geregistreert
van
fol.
163
tot
175.
Deze
erven
„syn
vercogt
den
23
May
1664
ten
overstaan
„van
mijne
heeren
de
Schout
alle
de
Burge
-
„meesteren,
tempto
6
)
van
Hoorn,
alle
de
„schepenen
en
alle
de
Thesaurieren.
„Mijne
Heeren
de
Burgemeesteren
en
Thesau
-
„rieren
dezer
Stede
willen
van
wegen
en
ten
„behoeve
derzelven
Stadt
verkopen
de
na
-
volgende
Erven
gelegen
op
de
Heerengraft
„inde
Reguliersdwarsstraat
ende
inde
Vijzel
-
,,straet
in
’t
Park
letter
A.
„1.
De
copers
sullen
de
Erven
terstond
mogen
„aanvaarden.
„2.
De
heeren
vercopers
willen
de
voorschr.
„Erven
vercopen
gelijk
die
leggen,
doch
ter
„plaatse
daar
de
Stadsgracht
noch
niet
vol
-
,,comenlijk
gedempt
is
sullen
de
Erven
gehoogt
„worden
op
de
hoogte
van
de
Stadt
oude
„buyten
cingel.
„3.
De
copers,
die
hunne
Erven
binnen
’t
jaer
„niet
betimmeren
sullen
gehouden
sijn,
na
„verloop
van
’t
jaar
dezelver
hunne
Erven
af
„te
schuttingen
voor
'aan
de
Burghwal
(hier
„zuiver
de
beteekenis
van
bergwal)
onder
aan
„de
straet.
„4.
De
voorschr.
Erven
zullen
niet
mogen
„worden
gesplitst
ofte
gesmaldeelt
tot
slopjes
„of
steegjes,
ook
zullen
op
de
voorschr.
Erven
„niet
mogen
worden
gedaen
eenig
ambacht
„’t
aambeelt
gebruykende,
noch
ook
’t
am
-
„bacht
van
cuyper,
noch
ook
brouwerijen,
„mouterijen,
seepsiederijen,
suyckerbakkerijen,
„glasblaserijen,
verwerijen,
calanderijen,
geel
-
„gieterijen,
branderijen,
smeersmelterijen,
ba
-
„lijnkokerijen,
opgestelt
mogen
worden,
ook
„geene
steenhouwerijen,
heetenparssenhouwe
-
„rijen,
campher-
en
vermillioen
branderijen,
„olyslagers,
oude
wassmelters
mogen
wonen
„noch
oock
oly
off
Traanbakken
gemaakt
„mogen
worden.
„5.
De
copers
van
de
Erven
inde
Nieuwe
„Reguliersstraet,
Reguliersgracht
en
Reguliers
-
„dwarsstraet
alsmede
de
nieuwe
Vijzelstraet
sul-
101