Tekstweergave van GA-1942_MB029_06129

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM YAN DE BOEKENTAFEL. Van Schuilkerk tot Zuilkerk, Ge - schiedenis van de Mozes- en Aaronkerk te Amsterdam, door P. Dalmatius van Heel O.F.M. en P. Bonfilius Knipping 0.F.M., met een woord vooraf door den Hoogeerw. P. Regalatus Hazebroek O.F.M. MCMXLI, Urbi et Orbi, Amsterdam. Op 12 October 1941 vierde de Parochie van de Mozes- en Aaronkerk, gelijk men weet, een tweevoudig eeuwfeest: het driehonderd-jarig jubileum der Statie en het honderd-jarig bestaan der kerk. Reeds toen konden wij meedeelen men zie blz. 146 van het Maandblad van het vorige jaar dat van de hand van pater van Heel en dr. Knipping een gedenkboek zou verschijnen. Eerst onlangs heeft dit het licht gezien. Ineen begeleidend schrijven gevoelt pastoor Hazebroek zich genoopt zijn leedwezen te betuigen over die late verschijning. „Wij meenen ons echter te mogen troosten met de gedach - te, dat de opschuiving van den ver - schijningsdatum in geenen deele schade heeft gedaan aan de uitvoering”, zoo voegt hij eraan toe. Wie van het gedenkschrift kennis neemt zal dit gaarne en van ganscher harte beamen. Het is een boekwerk van kloek formaat geworden, van haast 400 blad - zijden druks, rijk-geïllustreerd en breed van opzet. Vooral waar thans de dagen van het kerkgebouw aan het Waterloo - plein (eertijds de Houtgracht) geteld zijn, is het van groot belang, dat zijn ge - schiedenis (en voorgeschiedenis) op zoo uitnemende wijze, door alleszins bevoeg - den als de beide schrijvers, is vastgelegd. Het begin was, naar vroeger reeds is aan - gestipt, de schuilkerk, die door de Fran - ciscanen gevestigd werd in het door aan - koop verkregen huis aan de Joden Bree - straat, „waar Mozes inden gevel stond.” Den Sisten Mei 1641 kreeg de koop zijn beslag. Het huis lag naast het later ver - kregen pand „Aaron” in dezelfde straat. Ten slotte had pater Cornelis de Vroom, die als de stichter van de Mozes- en Aaronkerk in haar eersten vorm be - schouwd mag worden, de beschikking overeen blok van zes huizen, drie aan de Anthoniebreestraat en drie aan de Hout - gracht. De voortvarende Vroom was op dit terrein al begonnen te bouwen, zonder toestemming der Stedelijke rcgeering, vertrouwend dat die wel zou afkomen. Maar Burgemeesters verboden het nieuwe bedehuis, dat zonder hun toestemming was opgericht, te gebruiken. Eerst onder zijn opvolger, Aegidius de Glabbais, kon de ruime (schuil-) kerk, die na een halve eeuw uit de kleine behuizinge gegroeid was en meer dan drieduizend menschen kon bevatten, in gebruik worden ge - nomen. Dit waste danken aan den in - vloed van den (Franschen) keizerlijken gezant en den gezant van den Koning van Polen. Trouwens, ook de verdraag - zaamheid was grooter geworden. De Glabbais begon dadelijk met de ver - siering van het inwendige van de kerk, een zaak die bij de „Mozes” altijd van zoo groot belang is geweest. Er is dan ook een apart hoofdstuk (het Bste) gewijd aan de kunstenaars van de schuilkerk. Daartoe behoort inde eerste plaats Jacob de Wit, van wiens hand naar bekend is een zeer groot aantal schilderstukken in kerk en pastorie aanwezig zijn. Hij was de raadsman van Glabbais bij de versiering van de kerk en ontwierp bijv. het geheele altaar, met bouwwerk, beeldwerk en al. Het is het zelfde altaar dat nog inde huidige kerk aanwezig is. Die werd, zooals men weet toen de schuilkerk bouwvallig was geworden gebouwd naar de plannen van Tilman Franfois Suys, den stadsbouwmeester van Brussel en directeur der Academie van Beeldende Kunsten inde Amstelstad. Ook als kerkenbouwer had hij zijn sporen verdiend; de Luthersche kerk en de katholieke Sint Catharina hierterstede waren o.m. zijn werk. Hoofd der static toentertijd en drijfkracht voor den nieu - wen bouw was pater Arnoldus Hcnricus van Giessen. Nadat op Sint Franciscusdag 1838, ter plaatse van het toekomstige hoofdaltaar, de eerste paal was ingeheid, legden op 17 November pater Jacobs, provinciaal en tevens vaër van „Het Boompje”, de andere kerk der Minder - broeders te Amsterdam, en pater van der 127