Tekstweergave van GA-1941_MB028_04018

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM Jan. 1941 zucht der groote heeren geboren. De grachtenbundel daarentegen werd ont - worpen dooreen begenadigd kunstenaar, Hendrick de Keyser, die, in samen - werking waarschijnlijk met den stads - timmerman Hendrick Jacobsz Staets, een uitbreidingsplan voor Amsterdam ontwierp, waaraan onze tijd een voor - beeld nemen kan; voorloopig werd de grachtenbundel niet verder uitgevoerd dan tot de Leidschegracht. De laatste kaart die als uitgangspunt is genomen, is die van Daniël Stalpaert (Hoofdstuk VI). In dien tijd (de helft der zeventiende eeuw) wordt het prach - tige Stadhuis, volgens het ontwerp van Jacob van Campen, gebouwd, met mede - werking van Jacob Vennecool en Daniël Stalpaert. Een korte beschrijving daarvan vindt men al weder ineen uitgave van ons Genootschap, den Gids voor de Bezoekers van het Koninklijk Paleis te Amsterdam door A. W. Weissman. (De documenten betreffende den overgang van het Amsterdamsche stadhuis tot Koninklijk Paleis zijn, naar bekend is, eveneens als uitgave van Amstelodamum, door wijlen onzen oud-voorzitter, prof. dr. H. Brugmans, gepubliceerd). Het nieuwe vestingstelsel was zoover mogelijk omgehaald, niet ineen halven cirkel, maar een veelhoek, die wel vijfachtsten vaneen cirkel omvatte. Wel 26 bol - werken had de vesting, alle voorzien van een grooten molen. Op de kaart van Daniël Stalpaert is voor alles gezorgd, voor de rijke kooplieden de hoofd - grachten, voor de nijveren de radiale straten, voor de smallen van beurs het Weteringkwartier, voor de vluchtelingen uit het verre Oosten, buiten hun Uilen - burg en Vlooyenburg flink wat ruimte: de grachten over den Amstel aan de „Oude Zijde”, de Nieuwe Heerengracht en Nieuwe Keizersgracht. Ook voor een stukje buiten was gezorgd: de Plantage. De Oostelijke eilanden Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg voorzagen in de behoefte der oorlogsmarine, de Weste - lijke eilanden; Prinseneiland, Bickers - eiland en Realeneiland, waren aan den zeehandel gewijd. Ten slotte wordt in hoofdstuk VII het Amsterdam van Jan ter Gouw en in het laatste (achtste) hoofdstuk het Amster - dam van heden besproken. Het boek eindigt met een lofspraak die ons zeker allen uit het hart gegrepen is, namelijk op ~de aloude kracht van ’t schoone, sterke, taaie Amsterdam, de stad die ondanks den toevloed van bevolking van alle windstreken haar eigen karakter behield”. Hierboven memoreerden wij al verschil - lende uitgaven van ons Genootschap. In verband met de indeeling van dezen eersteling der Heemschut-serie, wijzen wij ook nog even op den door A. E. d’Ailly samengestelden catalogus van Amsterdamsche plattegronden, even - eens door ons uitgegeven. Het boek van A. A. Kok doet nog eens de groote waarde ook van die uitgave uitkomen. Ken je Amsterdam ?, 50 schetsen door M. G. Emeis Jr., verschenen bij de Druk - kerij en Uitgeverij J. H. de Bussy, Amsterdam. Kennen onze gymnasiasten Amsterdam?, vroeg ons medelid dr. Jacq. Presser, leeraar aan het Vossius-gymnasium, in 1931 in dit maandblad. En het antwoord op deze vraag, die onze redacteur toen al dadelijk uitbreidde tot: ~Kent het jonge geslacht Amsterdam?”, was wel zeer teleurstellend. Om een paar sprekende voorbeelden inde herinnering terug te roepen: van de 205 leerlingen, die aan de proef (de door dr. Presser ondernomen enquête) deelnamen, herkenden slechts 50 den Zuiderkerkstoren, 47 de Reguliers - gracht, 43 den Groenburgwal met Zuider - kerk, 27 den Oudekerkstoren enz. Dit bedroevend resultaat, dat toen terecht algemeen zeer de aandacht trok, heeft verschillende pogingen ten gevolge gehad om in deze leemte, dit gebrek aan kennis, te voorzien. Wij noemen ervan en wij mogen dit met trots doen de instelling van onze jeugd-commissie, die nog altijd nuttig werk doet. Ook de V.V.V. Am - sterdam wij grijpen deze gelegenheid dankbaar aan om hierop de aandacht te vestigen —, wijdt tegenwoordig een wel - doende belangstelling aan Amsterdam en zijn geschiedenis. „Ken je Amsterdam?” is thans de titel vaneen populair boekje, dat een ander 18