Tekstweergave van GA-1940_MB027_02109

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Sept. 1940 AMSTELQDAMUM VAN DE BOEKENTAFEL. Dr. M. G. de Boer, 100 Jaar Neder - landsche scheepvaart. Den Helder — Amsterdam 1939. In dit goed geïllustreerde en aardig verluchte boek van bijna 200 bladzijden overziet Dr. M. G. de Boer als het ware zijn arbeid, gedurende meer dan twintig jaren aan de geschiedenis der Neder - landsche scheepvaart inde negentiende en het begin van deze eeuw gewijd. Zoowel de resultaten van het werk, dat inde lijvige deelen van de Geschiedenis der Amsterdamsche Stoomvaart is neer - gelegd, als die van de bijzondere studies Welke hij in gedenkschriften en anderszins gemaakt heeft van meer bijzondere onder - werpen („Werkspoor”, de onderneming van Paul van Vlissingen, „Fijenoord” en de arbeid van G. M. Roentgen, de Holland-Amerika-lijn, de Sabang-maat - schappij e.a.), vindt men hier ineen globale beschouwing systematisch bij - een gegroepeerd. Zij vormen de eigenlijke kern van het onderwerp, den hoofdopzet Van dit werk, waarvan het materiaal den schrijver sedert jaren bekend en Vertrouwd is. Al het vroeger bijeenge - gaarde trekt hij hier tot een gemakkelijk leesbaar en in het algemeen overzichtelijk geheel tezamen. Nieuw als onderwerp was voor Dr. de Boer de laatste periode, van de na - oorlogsjaren, waarvoor naar zijn oordeel de tijd van uitvoerige beschrijving nog niet gekomen is en welker historie hij onr deze reden slechts met eenige groote lijnen aangeeft. Aan waarde heeft dit 12e hoofdstuk hierdoor niet ingeboet. Be schetsmatige opzet heeft den schrijver ertoe gebracht, de wisselvalligheden der Verschillende scheepvaartmaatschappijen en -lijnen in hun gelijktijdigheid bijeen te groepeeren, waardoor juist hun ge - zamenlijk ondergaan van de sterk wisse - lende conjunctuur dier decenniën duidelijk naar voren treedt. Een dergelijke synthe - tische behandeling van het onderwerp y indt men in Hoofdstuk XI, waarin de Verdedigende houding der scheepvaart - maatschappijen tegen opdringende buiten - landsche invloeden na 1900 en de moei - lijkheden tijdens den Wereldoorlog besproken worden. Het algemeene beeld, de Nederlandsche scheepvaart als één geheel, is hier consequent het voorwerp van beschouwing. Inde voorafgaande hoofdstukken gaat dit leidend thema wel eens schuil onder uitweidingen en uiteenzetting van bij - zonderheden. De stof zelf is gedeelte - lijk de oorzaak daarvan. Juist inde tweede helft der negentiende eeuw immers vinden de stichting en de eerste ophouw van de meeste groote scheepvaartmaat - schappijen plaats, waarin uiteraard speciale omstandigheden en bijzondere motieven en vooral ook persoonlijk initiatief een veelal overwegende rol gespeeld hebben. Wetenswaardigs bevat ook dit gedeelte intusschen te over. Een ieder die zich in kort bestek een inzicht wil verwerven inde grootsche ontwikkeling van de Nederlandsche stoomvaart, van den tijd der pioniers (Roentgen, Van Vlissingen e.a.) tot dien waarin de groote maatschappijen alles - beheerschend zijn geworden, zal in dit boek veel van zijn gading vinden. Vooral het leven en het streven der grondleggers van onze moderne koop - vaardijvloot hebben des schrijvers be - langstelling. Men ervaart dit opnieuw in het onderhavige werk. Met medeleven en verve beschrijft hij, soms uit moeizaam bijeengegaarde gegevens, hun denken en doen, hun tegenslagen, hun wagen en hun slagen. Sterk ook komt deze trek van den schrijver tot uiting inde eerste vijf hoofdstukken, die aan de zeilreederij zijn gewijd. Hij heeft het namelijk ondernomen naast de geschiedenis van de Neder - landsche stoomvaart een beeld te geven van de laatste bloeiperiode en den neergang van de* zeilvaart. Dat het bij den stand van onze kennis op dit gebied niet mogelijk was, het beeld volledig te maken, was hem bekend. Meer dan een voorstudie kon hij niet geven. Hij heeft eenige vooraanstaande figuren inde 19e-eeuwsche reederswereld, wier daden en zaken hem wèl tot in bijzonderheden geopenbaard konden worden, uit het geheel genomen en speci - aal belicht en aldus althans een inzicht inde geschiedenis der zeilreederij van ons land verschaft. 109