Tekstweergave van GA-1939_MB026_15195

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Dec. 1939 AMSTELODAMUM naar hun meening voor de tentoonstelling van belang kunnen zijn, verzocht hiervan bericht te zenden aan de Directie van het Stedelijk Museum, Paulus Potterstraat 13 te Amsterdam. Gaarne wekken wij ook onze leden daartoe op. Vijftig dagen ineen Jordaansch kost - huis. Het was 4 September j.l. één jaar geleden, dat Henk Dijkhuis, een jong sociograaf, overleed. Eenigen van zijn vrienden hebben gemeend zijn nage - dachtenis het beste te eeren, dooreen van zijn meest typische werken, n.l. zijn voor Prof. Steinmetz gemaakte doctoraal-scriptie over het Jordaansche groepsleven, te publiceeren. Het is ver - schenen bij de N.V. Emmering’s Uit - geverij hierterstede en van bevriende zijde werd het ter onzer beschikking gesteld. De schrijver geeft in zijn boekje wat hij zelf noemt: momentopnamen. Hij maakte die door, zooals de titel aangeeft, geruimen tijd ineen Jordaansch kosthuis door te brengen, inde gefingeerde rol vaneen werkloos bloemistknecht, die als boeken - kolporteur zijn brood tracht te verdienen. Het boekje herinnert er aan dat de buurt, ondanks het feit dat de Jordaan thans in het centrum der stad ligt, dit met de andere oude arbeidersbuurten van Amsterdam (zooals de oude eilanden, Jodenhoek en Ridder- en Jonkerstraten) gemeen heeft, dat ze lang kultureel ietwat geïsoleerd heeft gelegen. De Jor - daners leefden hun eigen leven, zoo goed en zoo kwaad als de omstandigheden het toelieten. Er ontstond iets eigens en afzonderlijks in deze buurten. In klee - ding, vermaken en feesten, in opvat - tingen over godsdienst, moraal en onder - ling hulpbetoon. Natuurlijk wordt ook dit gebied steeds meer doordrongen van moderne, alge - meen geldende opvattingen, zoodat veel eigens bij de jongere generatie afsterft. Ook gebeurt het wel, dat moderne tendenzen zich bij hen opnieuw trans - formeeren in eigen waarden. Zeker bestaan er nog typische Jordaners met eigen opvattingen en gedragingen over verschillende dingen. Het voor - naamste, volgens schr. doorslaggevende, kenmerk ligt in ’t sentiment. Er zijn er nog velen, die voor geen geld den Jordaan uit zouden willen, die de ongunstige omstandigheden gaarne voor lief nemen, omdat ze zich hier zoo goed op hun gemak gevoelen. Zelfs zijn er Jordaan-chauvinisten, die ongunstige omstandigheden loochenen tegenover buitenstaanders, en die bijv. beweren dat het wonen inden Jordaan veel ge - zonder is dan in West. Een tweede kenmerk ligt in het taal - eigene, dat de Jordaners in zekere mate bezitten. Het dialekt is nog sterk levend. Telkens komen nieuwe woorden het oude dialekt verrijken. Veel schijnt ook afte - sterven. Het meeste dat men hoort is echter niet typisch-Jordaansch. Veel is typisch volksch; bijv. het woord besjol - leme voor betalen komt ook inde dorpen van Kcnnemerland voor, en de woorden beissie voor dubbeltje en heitje voor kwartje enz. zijn ook op de Haagsche markten te hooren. Ook degenen die op sentimentsgronden niet zoozeer als typi - sche Jordaners zijn te beschouwen, hebben de spreekwijze sterk aangenomen. De baaien onderrokken en witte zakken, die zoo algemeen gedragen werden, worden zelden meer waargenomen; de linnen huishoud jas met zakken wordt nu zeer veel gedragen. Maar toch geldt nog een zeker schoonheidsideaal hier en daar. Voor mannen bijv. de dikke, vuur - roode nek. Inde Goudbloemdwarsstraat is nog een kapper die u geheel volgens het oude recept behandelt: Van achter wordt het haar hoog weggeschoren, zoodat onder de pet een concentrisch randje van ongeveer 1 cm haar uitkomt. Zaterdagavond klopt deze scheerder den nek met een Spaansch riet knalrood! Ook in opschik zijn nog kenmerken te vinden, die echter meer volksch zijn, dan Jordaansch-alleen. Omtrent moraal en fatsoensopvattingen geeft de auteur een merkwaardig staaltje. Een meisje dat hij kende, en dat inden Jordaan woonde, had een tijdlang ver - keering gehad met een echt-Jordaanschen jongen. Zij wilde niets meer van hem weten, maar hiermee nam de jonge man plus diens familie geen genoegen. Zij hebben eenmaal verkeering gehad, dat niese (meisje) hoort dus van hem, was 195