Tekstweergave van GA-1939_MB026_15195
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Dec.
1939
AMSTELODAMUM
naar
hun
meening
voor
de
tentoonstelling
van
belang
kunnen
zijn,
verzocht
hiervan
bericht
te
zenden
aan
de
Directie
van
het
Stedelijk
Museum,
Paulus
Potterstraat
13
te
Amsterdam.
Gaarne
wekken
wij
ook
onze
leden
daartoe
op.
Vijftig
dagen
ineen
Jordaansch
kost
-
huis.
Het
was
4
September
j.l.
één
jaar
geleden,
dat
Henk
Dijkhuis,
een
jong
sociograaf,
overleed.
Eenigen
van
zijn
vrienden
hebben
gemeend
zijn
nage
-
dachtenis
het
beste
te
eeren,
dooreen
van
zijn
meest
typische
werken,
n.l.
zijn
voor
Prof.
Steinmetz
gemaakte
doctoraal-scriptie
over
het
Jordaansche
groepsleven,
te
publiceeren.
Het
is
ver
-
schenen
bij
de
N.V.
Emmering’s
Uit
-
geverij
hierterstede
en
van
bevriende
zijde
werd
het
ter
onzer
beschikking
gesteld.
De
schrijver
geeft
in
zijn
boekje
wat
hij
zelf
noemt:
momentopnamen.
Hij
maakte
die
door,
zooals
de
titel
aangeeft,
geruimen
tijd
ineen
Jordaansch
kosthuis
door
te
brengen,
inde
gefingeerde
rol
vaneen
werkloos
bloemistknecht,
die
als
boeken
-
kolporteur
zijn
brood
tracht
te
verdienen.
Het
boekje
herinnert
er
aan
dat
de
buurt,
ondanks
het
feit
dat
de
Jordaan
thans
in
het
centrum
der
stad
ligt,
dit
met
de
andere
oude
arbeidersbuurten
van
Amsterdam
(zooals
de
oude
eilanden,
Jodenhoek
en
Ridder-
en
Jonkerstraten)
gemeen
heeft,
dat
ze
lang
kultureel
ietwat
geïsoleerd
heeft
gelegen.
De
Jor
-
daners
leefden
hun
eigen
leven,
zoo
goed
en
zoo
kwaad
als
de
omstandigheden
het
toelieten.
Er
ontstond
iets
eigens
en
afzonderlijks
in
deze
buurten.
In
klee
-
ding,
vermaken
en
feesten,
in
opvat
-
tingen
over
godsdienst,
moraal
en
onder
-
ling
hulpbetoon.
Natuurlijk
wordt
ook
dit
gebied
steeds
meer
doordrongen
van
moderne,
alge
-
meen
geldende
opvattingen,
zoodat
veel
eigens
bij
de
jongere
generatie
afsterft.
Ook
gebeurt
het
wel,
dat
moderne
tendenzen
zich
bij
hen
opnieuw
trans
-
formeeren
in
eigen
waarden.
Zeker
bestaan
er
nog
typische
Jordaners
met
eigen
opvattingen
en
gedragingen
over
verschillende
dingen.
Het
voor
-
naamste,
volgens
schr.
doorslaggevende,
kenmerk
ligt
in
’t
sentiment.
Er
zijn
er
nog
velen,
die
voor
geen
geld
den
Jordaan
uit
zouden
willen,
die
de
ongunstige
omstandigheden
gaarne
voor
lief
nemen,
omdat
ze
zich
hier
zoo
goed
op
hun
gemak
gevoelen.
Zelfs
zijn
er
Jordaan-chauvinisten,
die
ongunstige
omstandigheden
loochenen
tegenover
buitenstaanders,
en
die
bijv.
beweren
dat
het
wonen
inden
Jordaan
veel
ge
-
zonder
is
dan
in
West.
Een
tweede
kenmerk
ligt
in
het
taal
-
eigene,
dat
de
Jordaners
in
zekere
mate
bezitten.
Het
dialekt
is
nog
sterk
levend.
Telkens
komen
nieuwe
woorden
het
oude
dialekt
verrijken.
Veel
schijnt
ook
afte
-
sterven.
Het
meeste
dat
men
hoort
is
echter
niet
typisch-Jordaansch.
Veel
is
typisch
volksch;
bijv.
het
woord
besjol
-
leme
voor
betalen
komt
ook
inde
dorpen
van
Kcnnemerland
voor,
en
de
woorden
beissie
voor
dubbeltje
en
heitje
voor
kwartje
enz.
zijn
ook
op
de
Haagsche
markten
te
hooren.
Ook
degenen
die
op
sentimentsgronden
niet
zoozeer
als
typi
-
sche
Jordaners
zijn
te
beschouwen,
hebben
de
spreekwijze
sterk
aangenomen.
De
baaien
onderrokken
en
witte
zakken,
die
zoo
algemeen
gedragen
werden,
worden
zelden
meer
waargenomen;
de
linnen
huishoud
jas
met
zakken
wordt
nu
zeer
veel
gedragen.
Maar
toch
geldt
nog
een
zeker
schoonheidsideaal
hier
en
daar.
Voor
mannen
bijv.
de
dikke,
vuur
-
roode
nek.
Inde
Goudbloemdwarsstraat
is
nog
een
kapper
die
u
geheel
volgens
het
oude
recept
behandelt:
Van
achter
wordt
het
haar
hoog
weggeschoren,
zoodat
onder
de
pet
een
concentrisch
randje
van
ongeveer
1
cm
haar
uitkomt.
Zaterdagavond
klopt
deze
scheerder
den
nek
met
een
Spaansch
riet
knalrood!
Ook
in
opschik
zijn
nog
kenmerken
te
vinden,
die
echter
meer
volksch
zijn,
dan
Jordaansch-alleen.
Omtrent
moraal
en
fatsoensopvattingen
geeft
de
auteur
een
merkwaardig
staaltje.
Een
meisje
dat
hij
kende,
en
dat
inden
Jordaan
woonde,
had
een
tijdlang
ver
-
keering
gehad
met
een
echt-Jordaanschen
jongen.
Zij
wilde
niets
meer
van
hem
weten,
maar
hiermee
nam
de
jonge
man
plus
diens
familie
geen
genoegen.
Zij
hebben
eenmaal
verkeering
gehad,
dat
niese
(meisje)
hoort
dus
van
hem,
was
195