Tekstweergave van GA-1939_MB026_15035

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Febr. 1939 AMSTELODAMUM in 1756 en Magerus in 1759 in het gilde gekomen met de stukken aan de overlieden vertoond, niet genoeg waarborgen geven, de uitgevers der reeds staande naamregisters van makelaars of anderen geen eoncurrentxe te zuHen aandoen. Doch burgemeesteren volgen hun advies, den 7den Januari 1760 uit gebracht niet op. Zij geven den volgenden dag aan de rekwestranten het octrooi en stellen de bovenvermelde boete op 300 gulden. De uitgeveis re en zich trouwens altijd aan hun woord gehouden. De niet volledige serie van deze hoogst belangrijke adresboekjes, aanwezig op het Amsterdamsch gemeente-archief, begint met een copie van het exempksn, m 1767 uitgegeven en thans aanwezig op de Koninklijke Bibliotheek te s-Graven wUZ het titelblad hier is atgebeeld. Waar a,n naamhjsten! MODEHUIS EN MODELHUIS. Inde huizen, uit welker gevels in vroegere jaren zusterlijk naast elkander de jutters, die de Reuk en die den Smaak verbeeldden, op het straatverkeer neerzag g - Maandhl., Oct. 1938, p. 115 vgg.), zijn thans met minder zusterlijk neven; elkaar gevestigd twee zaken, waarvan zich de eene m dameshoeden als m ° de huis en de andere in jurken en japonnen als modelhuis aandient en bestempelt. Moge hare nabuurschap hoogstens als speling van het toeval zijn aan te slaan identieke en toch differente betitelingen, waarvan trouwens onze stad nog een aantal andere voorbeelden oplevert, dienen als voorwerp van gewaardeerd door wie leering zoekt uit en verklaring nastreeft van verschijnselen der straatphilologie. Beide woorden modehuis en modelhuis, als aanduiding van ec winkel vaneen bijzonder artikel, maken door den tweeden component d u indruk te behooren tot den naoorlogschen aanwas van onzen taalsc nat (vgl. MaandbL Nov 1932, p. 91 vg.), en wel, gelijk uit de onduidelijke aanwijzing hunner specialiteit volgi, reeds P tot de jongere ph£e er van (t.a.p. p. 92). Geen wonder.dat.het Wocrder. hoek der Ned. Taal (vol. IX, 1913, kol. 903 vgg.) en Kuipers GellL ° N T (1901. p. 881), die de talrijke samenstellingen met mode- en model- registreeren, van'deze woorden nog geen melding maken, en evenzeer is het verklaarbaar dat ZweUnT» der N. T„ 6e dr 1921 p im vgg ah,b, M. J. Koenen, Verklarend Handwb. der N. T„ 17e dr. door J. Endepois 1931 p. 623 vg. deze samenstellingen onder een beperkt aantal typische gevallen met worden Het o ? modehuis huizend begrip is voor iedereen tastbaar; winkel vanmodearUkclcn. Kirsch noemt zich modehuis, ineen aardig *) reclame- en gedenkboekje 1882 1937, 1882 Kirsch en Cie opende haar modehuis aan het Leidscheplem , o ik een advertentie A. HU. 7 Oct. 1938. Het woord verdrong allengs modemagazijn, dat oorspronkelijk zelfs een deftige tint had, zooals op de oudste bewijsplaats door het Wb. der N. T. s.v. uit Van Lenneps Klaasje Zevenster aangehaald „m modemagazijn op de Keizersgracht” het geval is. Daarentegen vereisc ~ vel - band met 'de verschillende facetten, die het woord model m onze taal vertoont, de vaststelling van het gehalte der samenstelling modelhuis een aandachtiger be- Het Wb. der N. ï. somt niet minder dan negen verschillende gebruikswijzen van het woord model in onze taal op, waarvan slechts enkele voor ons doel m aanmerking komen: nr. 4 „in toepassing op kledingstukken, meubelen en andere van gebruik, naar het voorbeeld waarvan andere voorwerpen worden vervaardigd , i) Vooral omdat hierin een aantal reproducties van foto’s van het Leidscheplein in opvolgende nhasen ziin ooaenomen De oudste foto van 1882 laat zien, dat in het oude gebouw van Kirsch, op die van 1898 nog de school van meester Degenhardt kan waarnemen, oorspronkelijk een andere firma, Van Esselen, gevestigd was. 35