Tekstweergave van GA-1939_MB026_15035
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Febr.
1939
AMSTELODAMUM
in
1756
en
Magerus
in
1759
in
het
gilde
gekomen
met
de
stukken
aan
de
overlieden
vertoond,
niet
genoeg
waarborgen
geven,
de
uitgevers
der
reeds
staande
naamregisters
van
makelaars
of
anderen
geen
eoncurrentxe
te
zuHen
aandoen.
Doch
burgemeesteren
volgen
hun
advies,
den
7den
Januari
1760
uit
gebracht
niet
op.
Zij
geven
den
volgenden
dag
aan
de
rekwestranten
het
octrooi
en
stellen
de
bovenvermelde
boete
op
300
gulden.
De
uitgeveis
re
en
zich
trouwens
altijd
aan
hun
woord
gehouden.
De
niet
volledige
serie
van
deze
hoogst
belangrijke
adresboekjes,
aanwezig
op
het
Amsterdamsch
gemeente-archief,
begint
met
een
copie
van
het
exempksn,
m
1767
uitgegeven
en
thans
aanwezig
op
de
Koninklijke
Bibliotheek
te
s-Graven
wUZ
het
titelblad
hier
is
atgebeeld.
Waar
a,n
naamhjsten!
MODEHUIS
EN
MODELHUIS.
Inde
huizen,
uit
welker
gevels
in
vroegere
jaren
zusterlijk
naast
elkander
de
jutters,
die
de
Reuk
en
die
den
Smaak
verbeeldden,
op
het
straatverkeer
neerzag
g
-
Maandhl.,
Oct.
1938,
p.
115
vgg.),
zijn
thans
met
minder
zusterlijk
neven;
elkaar
gevestigd
twee
zaken,
waarvan
zich
de
eene
m
dameshoeden
als
m
°
de
huis
en
de
andere
in
jurken
en
japonnen
als
modelhuis
aandient
en
bestempelt.
Moge
hare
nabuurschap
hoogstens
als
speling
van
het
toeval
zijn
aan
te
slaan
identieke
en
toch
differente
betitelingen,
waarvan
trouwens
onze
stad
nog
een
aantal
andere
voorbeelden
oplevert,
dienen
als
voorwerp
van
gewaardeerd
door
wie
leering
zoekt
uit
en
verklaring
nastreeft
van
verschijnselen
der
straatphilologie.
Beide
woorden
modehuis
en
modelhuis,
als
aanduiding
van
ec
winkel
vaneen
bijzonder
artikel,
maken
door
den
tweeden
component
d
u
indruk
te
behooren
tot
den
naoorlogschen
aanwas
van
onzen
taalsc
nat
(vgl.
MaandbL
Nov
1932,
p.
91
vg.),
en
wel,
gelijk
uit
de
onduidelijke
aanwijzing
hunner
specialiteit
volgi,
reeds
P
tot
de
jongere
ph£e
er
van
(t.a.p.
p.
92).
Geen
wonder.dat.het
Wocrder.
hoek
der
Ned.
Taal
(vol.
IX,
1913,
kol.
903
vgg.)
en
Kuipers
GellL
°
N
T
(1901.
p.
881),
die
de
talrijke
samenstellingen
met
mode-
en
model-
registreeren,
van'deze
woorden
nog
geen
melding
maken,
en
evenzeer
is
het
verklaarbaar
dat
ZweUnT»
der
N.
T„
6e
dr
1921
p
im
vgg
ah,b,
M.
J.
Koenen,
Verklarend
Handwb.
der
N.
T„
17e
dr.
door
J.
Endepois
1931
p.
623
vg.
deze
samenstellingen
onder
een
beperkt
aantal
typische
gevallen
met
worden
Het
o
?
modehuis
huizend
begrip
is
voor
iedereen
tastbaar;
winkel
vanmodearUkclcn.
Kirsch
noemt
zich
modehuis,
ineen
aardig
*)
reclame-
en
gedenkboekje
1882
1937,
1882
Kirsch
en
Cie
opende
haar
modehuis
aan
het
Leidscheplem
,
o
ik
een
advertentie
A.
HU.
7
Oct.
1938.
Het
woord
verdrong
allengs
modemagazijn,
dat
oorspronkelijk
zelfs
een
deftige
tint
had,
zooals
op
de
oudste
bewijsplaats
door
het
Wb.
der
N.
T.
s.v.
uit
Van
Lenneps
Klaasje
Zevenster
aangehaald
„m
modemagazijn
op
de
Keizersgracht”
het
geval
is.
Daarentegen
vereisc
~
vel
-
band
met
'de
verschillende
facetten,
die
het
woord
model
m
onze
taal
vertoont,
de
vaststelling
van
het
gehalte
der
samenstelling
modelhuis
een
aandachtiger
be-
Het
Wb.
der
N.
ï.
somt
niet
minder
dan
negen
verschillende
gebruikswijzen
van
het
woord
model
in
onze
taal
op,
waarvan
slechts
enkele
voor
ons
doel
m
aanmerking
komen:
nr.
4
„in
toepassing
op
kledingstukken,
meubelen
en
andere
van
gebruik,
naar
het
voorbeeld
waarvan
andere
voorwerpen
worden
vervaardigd
,
i)
Vooral
omdat
hierin
een
aantal
reproducties
van
foto’s
van
het
Leidscheplein
in
opvolgende
nhasen
ziin
ooaenomen
De
oudste
foto
van
1882
laat
zien,
dat
in
het
oude
gebouw
van
Kirsch,
op
die
van
1898
nog
de
school
van
meester
Degenhardt
kan
waarnemen,
oorspronkelijk
een
andere
firma,
Van
Esselen,
gevestigd
was.
35