Tekstweergave van GA-1939_MB026_15025

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Febr. 1939 AMSTELQDAMUM NIEUWE LEVENSBIJZONDERHEDEN VAN MEINDERT HOBBEMA Het leven van den beroemden landschapschilder Hobbema, wiens tot dusver bekende oeuvre tegenwoordig alleen aan kunstwaarde met millioenen kan worden geschat, is voor een groot deel nog mysterie en legende gebleven. Langen tijd is er groote on - zekerheid geweest over de plaats waar hij geboren werd, zoodat een aantal steden in binnen- en buitenland om die eer heeft gestreden. Het is echter uitgemaakt dat hij te Amsterdam het levenslicht zag. Hij werd althans op 31 October 1638 gedoopt inde Nieuwe Kerk door Ds. Swalmius (wiens portret door Rembrandt is geschilderd). Wat men verder van hem wist, komt op het volgende neer. Toen in 1655 de 25-jarige Jacob van Ruisdael uit Haarlem zich te Amsterdam kwam vestigen, nam hij een weesjongen in dienst om boodschappen te doen, het atelier in orde te houden, verf te mengen, enz. Hij had geen betere keus kunnen doen, want uit dien weesjongen groeide een veelbelovend leerling en een vriend: de nu be - roemde Meindert Hobbema. Zijn leertijd bij Van Ruisdael duurde waarschijnlijk tot 1657. Van dat jaar dateert zijn eerste zelfstandig schilderij. Op 2 November 1638 trouwde hij met de vier jaar oudere Elsje Pieters Vinck uit Gorcum, die dienstbode was bij Burgemeester Lambert Reynst en Jacob van Ruisdael was daaibij getuige. Door bemiddeling vaneen andere dienstbode bij Burgemeester Reynst, werd Hobbema benoemd tot „wijnroeier” van de stad Amsterdam, terwijl hij zich, volgens een acte van 25 November 1668 verplichtte aan die dienstbode, met name Saartje Valentyn, zoolang zij ongetrouwd was en totdat haar eventueele man eveneens een stedelijk ambt machtig was geworden, / 250 per jaar te betalen. Na zijn huwelijk zoo n.l. is de algemeene opvatting heeft Hobbema het schilderen geheel op - gegeven, omdat hij in beslag werd genomen door zijn werk als wijnroeier. Slechts éénmaal, zoo meent men, heeft hij nog de kunst gediend. Dat was in 1689 toen hij zijn meesterstuk, het wereldvermaarde „Laantje van Middelharnis schiep, (De kunsthistorici zijn het over dat jaartal niet eens en meenen dat het ook wel in 1669 kan ontstaan zijn). r ) In elk geval, men heeft geen ander gedateerd werk van Hobbema kunnen aan wijzen inden langen tijd van 38 jaren sedert de schilder een stedelijk ambtenaar was geworden. Zoo moest men aannemen dat hij als wijnroeier de handen zoo vol had, dat hij geen tijd en gelegenheid meer had om zich aan de kunst te wijden, en aldus ontstond de legende, dat bij de geringe aanmoediging die zijn werk ten deel viel, deze miskende kunstenaar, om in het leven te blijven, zich moest bepalen tot zijn ambt van wijnroeier voor een schamel loon. Vergeten en onbekend is Hobbema den 7den September 1709 gestorven en evenals zijn vrouw, die hem twee jaar was voorgegaan, van de armen begraven. Hij woonde toen op de Rozen - gracht, dicht bij het Doolhof en tegenover het laatste woonhuis van Rembrandt. Ook hij werd begraven inde Westerkerk. Zijn naam was volslagen vergeten en als schilder was hij volstrekt onbekend. Een boedelinventaris is nooit voor den dag gekomen. Houbraken vermeldt hem niet en in naamlijsten van geen schildersgilde komt hij voor. De geheele 18e eeuw verstreek zonder dat zijn naam als schilder werd vermeld, en het duurde tot 1840 vóór zijn werk in veilingcatalogi opdook en opgang begon te maken, het eerst in Engeland, waar het op den duur werd gezocht en hoog betaald. Vandaar dat musea en bekende Engelsche collecties een groot i) Het schilderij is door ontelbare reproducties, die het origineel meest gebrekkig weergeven, bekend en daardoor banaal geworden. Maar ieder die, inde National Galery te Londen, voor het wonderwerk komt te staan, wordt ten zeerste verrast door de groote afmetingen en komt onder de bekorino van de prachtige kleur en de natuurlijke waarheid van dit armoedige kindschap onder den grijzen hemel met blanke wolken. Men voelt dat alleen een groot kunstenaar daarbij nao-enoeo' alle stoffeering kon versmaden. Hoe bekend „het Laantje” ook mocht zijn, toch kon het gebeuren dat de naam Hobbema totaal werd genegeerd en het stuk aan een hedendaagsch schilder werd toegeschreven. Zelfs inde stad waar hij voor 300 jaren werd geboren, m Amsterdam. Enkele jaren geleden stond voor het raam vaneen grooten platenwinkel inde Reguhersbreestraat een ditmaal fraaie reproductie, met een plaatje daaronder, om de koopers te verlokken : „Het Laantje van Middelharnis”, door Hobbe Smith. {Red.) 25