Tekstweergave van GA-1938_MB025_13058

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM April 1938 delde in geneeskrachtige kruiden, dro - gerijen en verfwaren. Zij waren meer kooplieden, die groothandel dreven in de zuidelijke handels- of kruideniers - waren, die na de uitbreiding van de zg. Straatvaart, die op de Middelland - sche zee, en na de reizen op Indië, in groote hoeveelheid werden aangevoerd. Daarmee kwam ook een meervormigheid inden kruidenhandel inden vorm van speciale beroepen van suikerbakker (de vroegere naam voor suikerraffinadeur), grossier in tabak, en vooral van den apotheker, als de meer wetenschappelijke detaillist in medicinale kruiden. Het blijkt, dat de suikerhandel reeds in het laatst van de 16e eeuw het gebied van den kleinhandel had verlaten. In 1605 bestonden hier nog slechts drie suiker - raffinaderijen, maar vijftig jaar later waren er zestig. Een afzonderlijke industrie bestond in het maken van de steenen suikerpotten of vormen, waarin de suikerbrooden werden ge - goten. Die fabricage was echter inde handen van slechts enkelen. Tot de kruiden ineen crudenierswinkel behoorde ook het tabakskruid, dat in het eerst alleen voor medicinale doeleinden diende en dus toen nog in geringe hoeveelheid voorhanden was. In 1613 was de aan - voer van dit artikel belangrijk genoeg om het op te nemen ineen courtage - tarief voor makelaars. Hoogstwaarschijn - lijk zijn het Engelsche kooplui geweest, die de tabak van „de Virginies”, de Engelsche kolonie in Amerika, in groote hoeveelheid hier te lande importeerden. Aanvankelijk waren de voornaamste afnemers de Engelsche en Schotsche troepen, die hier in garnizoen lagen. Te Rotterdam waren de eerste tabaks - grossiers Engelschen en zoo zal het ook wel te Amsterdam zijn geweest. Voor het rooken gebruikte men meest korte steenen pijpjes met kleine koppen, die uit Engeland kwamen, maar in 1627 verleende de Staten-Generaal octrooi voor acht jaar, aan Franchoys Jorisz. Davids, een Engelsch chirurgijn te Rot - terdam voor den alleenverkoop van tabakspijpaarde binnen de Republiek. De apothekers leerden van ouds hun vak inden winkel en inden kruidentuin van hun meester. Zij behoorden tot het Kramersgilde, maar in 1688 werden zij daarvan afgescheiden en tot een zelf - standig gilde vereenigd. Dat was het Collegium Medicorum, waartoe ook voort - aan de doctoren inde medicijnen be - hoorden. Zij stonden onder zes over - luiden of inspectores, die moesten toe - zien, dat het nieuwe Dispensatorium of Winkelboek, saamgesteld onder leiding van den beroemden Dr. Nicolaes Tulp, door de apothekers stipt gevolgd werd. Een deel van de oorspronkelijke erude - niers-winkeliers is zich later drogist gaan noemen. Blijkbaar begonnen deze dro - gisten reeds inde 17e eeuw als hun speciaal embleem een „Gaper” uitte hangen, want in 1667 geeft iemand zijn adres „op ’t Rockin omtrent de beurs naast de Gaper”. Daarnaast komt de oorspronkelijke kruidenier-winkelier meer naar voren inden vorm zooals de latere eeuwen hem kennen. In 1686 staat er b.v. inde Nes een huis waar „de Kruidenierswinkel” uithangt. - Een aardige aanwijzing voor de gemeen - schappelijke origine der hier behandelde beroepen, levert het gildewezen van de stad Middelburg, waar tot het einde der Republiek, kruideniers, apothekers, drogisten, suikerbakkers en tabakshan - delaars, in één corporatie zijn vereenigd gebleven. Het verkeer in vroeger tijd. Over dit onderwerp heeft Mr. W. F. H. Olde - welt, in het Handelsblad van 15 Februari (avondbl.) 11., bijzonderheden bijeenge - bracht. In het laatst van de 15e en het begin van de 16e eeuw was er een verkeersweg van Oost naar West via den Dam dwars door de stad, aangelegd met breede steenen bruggen over de vier burgwallen, welke te voren alleen verkeersstroomen van noord naar zuid had gekend. De toenemende handels - drukte veroorzaakte moeilijkheden. Bij een keur van 1518 werd het verboden aan wagens of sleden over de houten bruggen te rijden, zoodat de sleepers, die van de waag op den Dam, evenals de wagens die van buiten de stad kwamen alleen over de vier steenen bruggen mochten. Zoo werd het verkeer beperkt 58