Tekstweergave van GA-1938_MB025_13051

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
April 1938 AMSTELODAMUM geërfd uit de voormalige Watergraafsmeer. Onze gemeente, die indertijd er niet tegen opzag een historischen naam Hoedemakersstraat *) tot Van Ostadestraat te verheffen, had dezen plattelandschen verlegenheidsnaam zonder wroeging mogen verdoopen in dien vaneen der vermaarde physici, die thans de nieuwe buurten van de vroegere Meer bevolken. Op den duur kan ook hier de dcprecieering van het intrinsieke gehalte van den straatnaam niet uitblijven: de constante verbondene schrijfwijze Nieuweweg in het Alg. Adresboek van Amsterdam, 1987/38, en inde onmiddellijk voorafgaande jaargangen, bovendien inde straatnamenlijst toegevoegd aan de jongste, kortgeleden, door de P.T.T. uitgegeven Postkaart van Amsterdam, is daarvan een symptoom. Uit deze Postkaart blijkt verder, dat het huidige Amsterdam nog een tweeden Nieuweweg bezit, en wel in het voormalige Sloterdijk; de huizen aan dezen weg, die een heel eind den polder in ligt, dragen de oude buurtnummers F 160-F 248. Of de naam officieel is, is echter de vraag. Naambordjes ontbreken; volgens een vriendelijk mij verstrekte inlichting duiden de bewoners van den polderden weg aan met „eerste rij boompjes”. Ook een gevelsteen biedt een voorbeeld van de subjectieve naamsaanduiding. In de Zandstraat (nr. 38) bevindt zich ineen sinds betrekkelijk korten tijd hernieuwd perceel een gevelsteen met het opschrift ~de Stal int Nuland” (v. A. en W., p. 111, dr 1740; Coorengelp. 184; Mon. Comm. nr. 3835, 2e helft der 18e eeuw), waarvan Van Lennep en Ter Gouw 111, p. 169 zeggen „somtijds schetst. . . een gevelsteen tevens den vroegeren toestand eener straat. Zoo b.v. de Stal int Nu Lant [sic] (~dc Stal in ’t Nieuwe Land”), inde Zandstraat te Amsterdam. Het is een stal, op een ledigen zandgrond, en de steen vertoont ons den toestand, zooals die was bij het aanleggen dier straat, op het einde der 16e eeuw, toen daar ’t moeras met zand werd aangehoogd om vervolgens betimmerd te worden”. Of dit alles nu juist is en niet veeleer hier een kerststalletje bedoeld wordt, gelijk inden kaartcatalogus van Gimpel ten Archieve door iemand is aangeteekend, zij in het midden gelaten, hier moest alleen de aandacht gevestigd worden op den vorm Nuland, dialectisch = Nieuwland, een samenstelling van het type Nieuw - straat. Men zie de afb. p. 49. Dit artikel moge besloten worden met een lucellum, een gewin, dat mij de excursie naar het Nieuwegrachtje en de verbreede en vernieuwde Valkenburgerstraat op - leverde. Het art., dat ik indertijd in dit Maandblad (Febr. 1935 p. 13 vg.) over „de Bijenkorf ’ schreef, vond zijn uitgangs - punt ineen weinig bekenden en door mij als uniek beschouwden gevelsteen met een bijenkorf ineen huisje inde 2e Egelantiers- tl O _ dwarsstraat 22; in ditzelfde artikel en in eenige aanvullingen ( Maandhl. Dec. 1933 P- 127 en April 1937 p. 59 nr. 3) kon ik bovendien op drie nog bestaande huizen (Keizersgracht 280, Mon. Comm. nr. 1455, Zeedijk 128, Mon. Comm. nr. 3886, Prinsenstraat 12, Mon. Comm. no. 2772) wijzen met een bijenkorf in of op den top. In de eerstgenoemde aanvulling p. 127 vermeldde ik nog een tweeden, doch ver - dwenen gevelsteen, nog bij v. A. en W. p. 95 vermeld en ik kan er thans aan toe - voegen, in verband daarmede inden kaartcatalogus van Gimpel voorzien van de aanteekening „nog in 1899 aanwezig” inde Valkenburgerstraat 72. Bij de Mon. Comm. (1928), hoewel zij nog de meeste bij v. A. en W. uit de Yalkenburgerstraat geciteerde gevelsteenen reproduceerde en er nog enkele aan toevoegde (nr. 3422 — 3434), was deze gevelsteen met een bijenkorf al niet meer geregistreerd. Ik achtte l ) Daarentegen heeft de Raad indertijd (1898) de eveneens voorgestelde naamsverandering v an de er mee parallel loopende Rustenburger straat, verworpen. 51