Tekstweergave van GA-1937_MB024_11137
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
November
1937
AMSTELODAMUM
bevindt
zich
het
huis
met
den
gevelsteen
IN
DEN
berg
(voorstelling)
THABOR
'),
waar
Alberdingk
Thijm
van
1863
—1889
zijn
boekhandel
had,
gelijk
dat
onderaan
den
gevelsteen
thans
is
ingebeiteld.
2
)
Het
is
aan
dezelfde
zijde
van
den
Singel,
doch
aan
het
andere
einde,
dat
wij
opnieuw
de
herinnering
aan
een
„berg”
aantreffen;
niet
ver
van
de
Torensluis
leeft
die
thans
nog
voort
inden
naam
van
de
Bergstraat
3
),
die
haar
naam
heeft
geschonken
aan
of
veeleer
heeft
ontvangen
van
het
voormalige
1633
gedateerde
huis
nr.
14
in
deze
straat
met
een
gevelsteen
„den
Bergh
Sinaï”,
die
door
v.
A.
en
W.
p.
12
als
nog
(in
1899)
aanwezig
vermeld
wordt
(vgl.
ook
v.
L.
en
ter
G.
I.
p.
188)
en
waarvan
wij
ons
nog
een
voorstelling
kunnen
vormen
dooreen
oppervlakkige
af
-
beelding
in
het
Schetsboek.
Voorgesteld
was
Mozes,
die,
te
midden
vaneen
wolk,
op
den
berg
Sinaï
de
steenen
wetstafelen
ontving
uit
de
hand
des
Heeren,
wiens
tegen
-
woordigheid
door
het
boven
de
voorstelling
geplaatste
Hebreeuwsche
tetragrammaton
was
aangeduid.
Inden
kaartcatalogus
van
Gimpel
komt
de
huisnaam
„de
berg
Sinaï”
tweemaal
voor,
beide
malen
bij
een
boekverkooper,
in
het
midden
der
18e
eeuw
op
de
Heerengracht
hoek
Heisteeg,
in
1812
inde
Kerkstraat
bij
de
Leidschestraat.
Vermoedelijk
woonde
inde
Bergstraat
oorspronkelijk
eveneens
een
boekhandelaar.
Door
Coorengel
is
nog
een
huisnaam
bewaard
met
een
anderen
bijbelschen
berg,
„de
Berg
Zion”,
Ridderstraat
18,
terwijl
door
v.
A.
en
W.
p.
80,
die
den
steen
eveneens
vermeldden,
volstaan
werd
met
het
aangeven
van
het
karakter
der
voor
-
stelling
„de
berg”;
deze
steen,
dus
nog
bij
de
eeuwwisseling
in
wezen,
is
tengevolge
van
de
saneering
der
Ridder-
en
Jonkerstraten,
en
misschien
al
eerder,
verdwenen.
Noch
het
Schetsboek,
welks
vervaardiger
toevalligerwijze
deze
buurt
heeft
overge
-
slagen,
noch
de
Atlas
van
het
Archief
bezit
er
een
afbeelding
van.
De
huisnaam
kwam
trouwens
meer
voor,
immers
eender
thans
vervallen
gangen
inde
Tuinstraat
heette
de
Berg-Sionsgang,
(zie
Amstelodamum,
Jaarb.,
IV.
1906
p.
143),
en
deze
naam
kan
bezwaarlijk
anders
dan
aan
een
gevelsteen
te
danken
zijn.
Inde
Nes
nr.
126
stond
nog
in
1899,
gelijk
uit
de
vermelding
bij
v.
A.
en
W.
p.
62
voortvloeit,
een
huis,
dat
eerst
inde
naoorlogsche
periode
is
afgebroken,
uit
het
jaar
1669,
met
een
gevelsteen,
waarop
een
gekroonde
berg
voorkwam,
echter
zonder
naam.
Van
de
voorstelling
is
in
het
Schetsboek
een
ruwe
schets
bewaard
(Nes,
A
349)
met
de
toelichting
„een
berg
onder
een
kroon”,
en
inderdaad
de
kroon
is
als
’t
ware
op
den
top
van
den
berg
gedrukt.
Welke
gekroonde
berg
kan
hier
bedoeld
zijn?
Was
hier
wellicht
eens
eveneens
een
boekwinkel
gevestigd
en
werd
de
voorbij
-
ganger
geacht
te
begrijpen,
dat
deze
gekroonde
berg
de
Calvariënberg
voorstelde,
gelijk
er
„de
nieuwe
gekroonde
berg
Calvariën”
omstreeks
1700
inde
Kalverstraat
tusschen
Rokin
en
Osjessluis
en
„de
Calvariënberg”
eveneens
inde
Kalverstraat
bij
de
Kapel,
van
1673
—1700,
beide
bij
boekhandelaren,
te
vinden
waren,
zooals
uit
Gimpels
kaartcatalogus
blijkt
4
)?
Neen,
maar
wel
was
er
een
verwant
be
-
drijf
in
gevestigd.
Gimpel
heeft
nog
kort
voor
zijn
dood
in
verband
met
de
afbraak
van
het
huis
in
het
HM.
van
11
Nov.
1921
het
stukje
is
overge-
Uomen
in
dit
Maandblad
van
Dec.
1921
p.
78
aangetoond,
dat
de
voorstelling
oorspronkelijk
wel
degelijk
vaneen
naam
vergezeld
was,
die
reeds
vroeg
ver
-
dwenen
is:
„inde
Gekroonde
Lackberg
,
\
In
1720
woonde
in
dit
huis
een
zekere
Jacob
Mortier,
koopman
in
zegellak
en
pennen.
Huisnamen
gevormd
dooreen
profanen
naam
d.w.z.
aan
de
klassieke
literatuur,
b
Zoo
is
het
opschrift
te
lezen,
niet
Inden
Thabor,
zooals
bij
v.
A.
en
W.
p.
88
staat.
“)
Een
ander
geval
uit
het
jaar
1583
bij
Gimpel
inden
kaartcatalogus.
)
Vgl.
A.
Marg.
van
Gelder,
Amsterdamsche
Straatnamen,
1913
p.
11.
)
Waarom
de
gevelsteenen
en
de
uithangschilden
met
de
bergen
eigenlijk
bij
boekhandelaren
yoorkwamen,
is
mij
niet
duidelijk.
Den
naam
~de
Thabor”
draagt
thans
een
retraitenbuis,
gelijk
'k
uit
hét
parochieblad
Het
Vrededuifje
van
26
Juni
1937
zag;
dit
is
te
begrijpen,
daar
reeds
in
de
4e
eeuw
deze
berg
een
pelgrimsoord
was,
omdat
men
er
Christus’
transfiguratie
(Matth.
17,
1)
Jocaliseerde,
vgl.
in
The
Catholic
Encyclopaedia
XIV
(1912)
p.
552
het
artikel
vanß.
Meistermann,
die
zelf
een
monografie
over
den
Thabor
heeft
geschreven
(Parijs
1900).
137