Tekstweergave van GA-1936_MB023_09109
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Oct.
1936
AMSTELOD
AMUM
HET
„PALINGOPROER”
TE
AMSTERDAM
IN
JULI
1886.
Het
is
thans
50
jaar
geleden
dat
Amsterdam
opgeschrikt
werd
dooreen
ernstig
oproer.
Op
4
Juli
1886
was
er
in
het
„Volkspark”
x
)
een
vergadering
geweest,
waarin
Domela
Nieuwenhuis
als
spreker
was
opgetreden.
Toen
de
heer
J.
D.
Stork,
commissaris
van
politie,
het
terrein
van
het
„Volkspark”
betrad,
loste
een
heethoofd,
achter
een
boom
te
voorschijn
komende,
een
schot
op
den
commissaris,
uiteen
revolver
die
met
zes
kogels
geladen
was.
Gelukkig
zag
de
heer
Stork
den
toeleg
en
door
het
hoofd
af
te
wenden
snorde
de
kogel
hem
voorbij.
Door
eenige
politiebeambten
gegrepen,
werd
Geel,
zoo
was
zijn
naam,
het
verder
vuren
belet.
Daar
een
deel
van
het
publiek
in
het
„Volkspark”
zich
tegen
Geels
arrestatie
verzette,
werd
het
terrein
door
de
politie
schoongeveegd,
waarbij
eenige
personen
werden
gearresteerd
en
andere
gewond.
Drie
weken
later,
Zondag
25
Juli,
was
er
weer
een
vergadering
in
het
„Volkspark
.
Na
afloop
van
deze
nogal
rumoerige
bijeenkomst
trokken
de
deelnemers
de
stad
in
en
zoo
kwamen
zij
inde
omgeving
van
de
Lindengracht
(in
1895
gedempt).
Daar
vermaakte
men
zich
met
„palingtrekken”.
Daartoe
was
uiteen
leeg
vertrek
vaneen
onbewoond
huis,
naar
een
kamer
aan
de
overzij
der
gracht,
een
touw
ge
-
spannen,
waaraan,
boven
het
water,
een
dikke
levende
paling
bevestigd
was.
Op
schuitjes
voerende
deelnemers
onder
het
touw
door
en
moest
men
trachten
den
gladden,
kronkelenden
paling
van
het
touw
af
te
trekken.
Terwijl
de
mededingers
aan
het
trekken
waren
en
een
paar
hunner
uit
de
vlet
te
water
gevallen
waren,
kwam
inspecteur
J.
M.
Boas
met
eenige
agenten
ter
plaatse
om
een
einde
te
maken
aan
dit
spel,
dat
reeds
vele
jaren
niet
vertoond
was
de
politie
had
de
spelers
reeds
vooraf
gewaarschuwd
dat
deze
„openbare
vermakelijkheid
bij
de
wet
ver
-
boden
was
doch
daar
had
men
zich
bitter
weinig
van
aangetrokken.
Inspecteur
Boas
gaf
een
agent
bevel
het
touw
door
te
snijden;
deze
begaf
zich
naar
het
ledige
vertrek
en
sneed
het
touw
door.
Dit
was
niet
naar
den
zin
van
de
omstanders.
De
agent
werd
door
het
publiek
want
al
de
personen,
die
van
de
toch
al
zoo
rumoerige
vergadering
in
het
Volkspark
de
stad
waren
ingetrokken,
hadden
zich
met
de
nieuws
-
gierigen
op
de
Lindengracht
vermengd
aangevallen
en
mishandeld
en
moest
ten
slotte
ineen
kelder
de
vlucht
nemen.
Men
poogde
hem
er
uitte
halen,
doch
gelukkig
kwamen
er
eenige
andere
agenten
opdagen,
die
hun
collega
in
bescherming
namen.
Intusschen
zouden
zij
weldra
zelven
bescherming
behoeven,
want
de
steeds
aangroeiende
oproerige
menigte
begon
de
politie
met
steenen
te
werpen.
Een
agent,
die
ineen
broodbakkerij
was
gevlucht,
zou
het,
ware
hij
er
toen
weer
uit
gekomen,
zeer
zeker
hard
te
verduren
hebben
gehad.
Men
riep:
gooi
hem
er
uit
en
stop
hem
inden
oven!
Gelukkig
was
de
bakker
humaan
genoeg
om
noch
het
eene,
noch
het
andere
te
doen,
doch
ineen
oogwenk
bleef
er
geen
glas
of
roei
van
den
beneden
-
gevel
heel.
Den
inspecteur
J.
H.
W.
Bosz
ging
men
woest
te
lijf;
hij
werd
geslagen
en
verwond;
daarop
trachtte
men
hem
te
water
te
werpen.
Reeds
hing
hij
half
over
de
leuning
der
brug,
doch
een
vrouw,
genaamd
Chrisje
van
der
Wonde
),
die
hem
de
armen
om
den
hals
sloeg
en
om
genade
smeekte,
redde
hem
het
leven.
Met
groote
moeite
konden
de
agenten
het
Bureau
Noordermarkt
bereiken.
Het
opstootje
begon
op
een
oproer
te
gelijken.
Uit
alle
deelen
der
stad
kwam
politie
aanrukken.
Aan
een
honderdtal
agenten,
onder
bevel
van
den
hoofdcommissaris
Mr.
H.
G.
van
Doesburgh,
gelukte
het
eindelijk,
door
verscheidene
charges
met
en
stok,
de
menigte
uiteen
te
drijven.
Ook
de
invallende
regen
deed
het
zijne.
Een
25-tal
personen
werd
gearresteerd.
Ongeveer
te
9
uur
kon
de
politie
gedeeltelijk
inrukken.
1)
Het
„Volkspark”
was
vroeger
een
buitenplaatsje,
genaamd
„Gelderland”.
In
1884
werd
het
veranderd
en
werd
er
een
koffiekamer
en
een
biljartzaal
in
gemaakt.
Van
den
tuin
werd
een
speeltuin
gemaakt.
In
1891
werd
de
heele
boel
geveild.
Op
deze
plek
buiten
de
Raampoort
zijn
thans
de
Hugo
de
Grootstraten.
...
2
)
Christina
van
der
Woude,
weduwe
Buurman,
werd
vereerd
met
de
bronzen
medaille
niet
loffelijk
getuigschrift,
voor
het
redden
vaneen
inspecteur
van
politie
op
25
Juli.
Zij
bood
jarenlang
aan
de
Koningin
bloemen
aan
bij
het
bezoek
van
Hare
Majesteit
aan
de
Willemstraat.
Zij
overleed
3
Jan.
1900.
De
Koningin
zond
toen
een
bewijs
van
deelneming
aan
de
familie.
109