Tekstweergave van GA-1936_MB023_09109

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Oct. 1936 AMSTELOD AMUM HET „PALINGOPROER” TE AMSTERDAM IN JULI 1886. Het is thans 50 jaar geleden dat Amsterdam opgeschrikt werd dooreen ernstig oproer. Op 4 Juli 1886 was er in het „Volkspark” x ) een vergadering geweest, waarin Domela Nieuwenhuis als spreker was opgetreden. Toen de heer J. D. Stork, commissaris van politie, het terrein van het „Volkspark” betrad, loste een heethoofd, achter een boom te voorschijn komende, een schot op den commissaris, uiteen revolver die met zes kogels geladen was. Gelukkig zag de heer Stork den toeleg en door het hoofd af te wenden snorde de kogel hem voorbij. Door eenige politiebeambten gegrepen, werd Geel, zoo was zijn naam, het verder vuren belet. Daar een deel van het publiek in het „Volkspark” zich tegen Geels arrestatie verzette, werd het terrein door de politie schoongeveegd, waarbij eenige personen werden gearresteerd en andere gewond. Drie weken later, Zondag 25 Juli, was er weer een vergadering in het „Volkspark . Na afloop van deze nogal rumoerige bijeenkomst trokken de deelnemers de stad in en zoo kwamen zij inde omgeving van de Lindengracht (in 1895 gedempt). Daar vermaakte men zich met „palingtrekken”. Daartoe was uiteen leeg vertrek vaneen onbewoond huis, naar een kamer aan de overzij der gracht, een touw ge - spannen, waaraan, boven het water, een dikke levende paling bevestigd was. Op schuitjes voerende deelnemers onder het touw door en moest men trachten den gladden, kronkelenden paling van het touw af te trekken. Terwijl de mededingers aan het trekken waren en een paar hunner uit de vlet te water gevallen waren, kwam inspecteur J. M. Boas met eenige agenten ter plaatse om een einde te maken aan dit spel, dat reeds vele jaren niet vertoond was de politie had de spelers reeds vooraf gewaarschuwd dat deze „openbare vermakelijkheid bij de wet ver - boden was doch daar had men zich bitter weinig van aangetrokken. Inspecteur Boas gaf een agent bevel het touw door te snijden; deze begaf zich naar het ledige vertrek en sneed het touw door. Dit was niet naar den zin van de omstanders. De agent werd door het publiek want al de personen, die van de toch al zoo rumoerige vergadering in het Volkspark de stad waren ingetrokken, hadden zich met de nieuws - gierigen op de Lindengracht vermengd aangevallen en mishandeld en moest ten slotte ineen kelder de vlucht nemen. Men poogde hem er uitte halen, doch gelukkig kwamen er eenige andere agenten opdagen, die hun collega in bescherming namen. Intusschen zouden zij weldra zelven bescherming behoeven, want de steeds aangroeiende oproerige menigte begon de politie met steenen te werpen. Een agent, die ineen broodbakkerij was gevlucht, zou het, ware hij er toen weer uit gekomen, zeer zeker hard te verduren hebben gehad. Men riep: gooi hem er uit en stop hem inden oven! Gelukkig was de bakker humaan genoeg om noch het eene, noch het andere te doen, doch ineen oogwenk bleef er geen glas of roei van den beneden - gevel heel. Den inspecteur J. H. W. Bosz ging men woest te lijf; hij werd geslagen en verwond; daarop trachtte men hem te water te werpen. Reeds hing hij half over de leuning der brug, doch een vrouw, genaamd Chrisje van der Wonde ), die hem de armen om den hals sloeg en om genade smeekte, redde hem het leven. Met groote moeite konden de agenten het Bureau Noordermarkt bereiken. Het opstootje begon op een oproer te gelijken. Uit alle deelen der stad kwam politie aanrukken. Aan een honderdtal agenten, onder bevel van den hoofdcommissaris Mr. H. G. van Doesburgh, gelukte het eindelijk, door verscheidene charges met en stok, de menigte uiteen te drijven. Ook de invallende regen deed het zijne. Een 25-tal personen werd gearresteerd. Ongeveer te 9 uur kon de politie gedeeltelijk inrukken. 1) Het „Volkspark” was vroeger een buitenplaatsje, genaamd „Gelderland”. In 1884 werd het veranderd en werd er een koffiekamer en een biljartzaal in gemaakt. Van den tuin werd een speeltuin gemaakt. In 1891 werd de heele boel geveild. Op deze plek buiten de Raampoort zijn thans de Hugo de Grootstraten. ... 2 ) Christina van der Woude, weduwe Buurman, werd vereerd met de bronzen medaille niet loffelijk getuigschrift, voor het redden vaneen inspecteur van politie op 25 Juli. Zij bood jarenlang aan de Koningin bloemen aan bij het bezoek van Hare Majesteit aan de Willemstraat. Zij overleed 3 Jan. 1900. De Koningin zond toen een bewijs van deelneming aan de familie. 109