Tekstweergave van GA-1935_JB032_00079

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

Het zal niet moeilijk zijn de stad der koggezegels in Kiliaan’s „stelle” dus als standplaats van schepen, reede of haven te herkennen. Ook vóór wij Amestelledamme uit die zegels als een oppidum of poorte kennen, ligt er een tijdperk van groei, een even werkelijke geschiedenis als die uit later meer bekende tijden. Slechts een vaak door Jan Steen in beeld gebracht Oud-Hollandsch spreekwoord kan verklaren, waarom N. G. N. geen betere oplossing wist te vinden, dan de toepassing vaneen afgeleid modern taalkundig begrip op een naamsoorsprong, die ver inde eeuwen terug ligt. De Stelle als oorsprong van het Havenfront. Het is duidelijk, dat bij de oude havenpoort en bij den naamgevenden dam inden mond van het Damrak ook de veilige, beschutte stelle moet gezocht worden, die de oorsprong zou worden van het steeds verder uitgegroeide havenfront. Van dit punt uit hebben zoowel koopstad en binnenhaven, als havenfront en lastage zich ontwikkeld. Wanneer dan ook een handvest van 1342 de scherpe scheidingslijn binnen de stad trekt van poortgebied en met-poortgebied, (bewijs dat er mets gewijzigd werd) loopt die lijn inde „havene” het Damrak —■ daar „ten halven stroom en strekt van daar af langs de plek, waar wij thans den Schreyerstoren, de Geldersche Kade en de Kromme Waal vinden, een uitgestrekt, als „poerte genoemd gebied. Zelfs de beschutte bocht der Kromme Waal, waar Corn. Anthomsz. in 1536 de scheepswerven afbeeldt, valt er binnen. Van deze merkwaardige ontwikkeling van het gepnvllegeerde stadsgebied, dat door zijn buitenpoortsche ligging bij onze Hollandsche steden een uniek geval vormt en ons de wetenschap brengt, dat de scheepsbouw inde eerste helft der veertiende eeuw eender allervoornaamste bestaansbronnen van Amsterdam is geweest, heeft ter Gouw niets bespeurd. Zijn voor de geschiedschrijving funest gebleken opvatting was, dat beter dan met de privileges zelf, de stadsontwikkeling te volgen zou zijn, door in kloosterarchieven e.d. naar oude rentebrieven te zoeken, waarin een brug, een straat, een gracht, een huis genoemd worden. Ja zelfs den datum van den bouw van het stadhuis heeft hij met zulks een rentebriefje willen benaderen! 15