Tekstweergave van GA-1932_JB029_00193

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
niet het minste bewijsstuk; iets voorzichtiger had hij zich stellig dienen uitte drukken. Dat neemt echter niet weg, dat er waars in zijn betoog schuilt, want inderdaad heb ik vaneen enkel blad een exemplaar gevonden met een gedeeltelijke bijwerking na 1647. Inden atlas Splitgerber en dien van het Koninklijk Oudheid - kundig Genootschap kan men n.m. een blad No. 2 aantreden in uitvoering tusschen den tweeden en derden druk in: enkele wijzigingen na 1647 zijn hierop aangebracht, doch niet alle, die men op de andere exemplaren aantreft. Het ligt voor de hand, dat een uitgever uit zijn koperen platen zooveel mogelijk munt wilde slaan. Wanneer hij zijn eerste oplaag grootendeels had geplaatst, zon hij op een tweede uitgave en liet hij de plaat (of de platen) met min of meer nauwkeurigheid (meestentijds is deze vrij bedroevend geweest) bijwerken naar het stadsbeeld, zooals dat zich inmiddels had gewijzigd. Om redenen van koopmanschap liet hij het jaartal dan meestentijds weg. De 17- en 18-eeuwsche plattegronden van Stalpaert, De Wit, Broen, De Leth, Greebe en Covens & Mortier hebben alle ver - scheidene, soms zelfs vele drukken beleefd. Ik stel mij echter voor, dat de bijwer - kingen der platen voor dit doel sprongsgewijs geschiedden, al naar mate een nieuwe druk het licht moest zien en met geleidelijk, zooals Ter Gouw dit wil voorstellen. Wel kan de veronderstelling geopperd worden, dat dit enkele blad No. 2 als eenig overgebleven vertegenwoordiger is te beschouwen vaneen uitgave der geheele kaart tusschen de jaren 1647 en 1655 in. Ik zou dien eenzamen broeder zelfs nog een steun kunnen geven aan een tweeden enkeling van gelijke soort. Want de atlas Sphtgerber bezit nog een blad No. 6, dat vluchtig beschouwd een normalen tweeden druk vertegenwoordigt, doch dat bij nadere bestudeering één klem verschil hiermede vertoont en wel inde bebouwing van het timmertum - terrein inde Jordaan. Er is op dit blad iets meer van dit terrein gegeven dan op den officieelen tweeden druk; echter bij lange na met zooveel als op den derden druk voorkomt. lets analoogs, maar van vroeger datum, is ons bekend vaneen exemplaar van blad No. Ivan den eersten druk, en wel van het exemplaar uit den atlas Bodel te Leiden. In zwarteren afdruk dan de omgeving ziet men hier de halvemaansbrug afgebeeld, voorzoover die op blad No. I op haar plaats is; het verdere verloop der brug zet zich n.m. op blad No. 4 voort, doch daar heeft die bijgraveering met plaats gevonden. Deze brug werd een jaar na het uitkomen van den plattegrond, dus in 1626, gebouwd. Vreemd zou het mogen heeten, indien deze uitvoerige plattegrond met zijn legenda, 119