Tekstweergave van GA-1928_JB025_00179
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
passagiën
van
de
heilige
schrifture,
spreeckende
van
Godes
eeuwige
predestinatie
ende
andere
poincten
daarvan
dependerende.
Was
het
niet
doenlijk
gebleken,
een
formule
te
vinden,
waarop
de
Remonstrantse
en
Contra-Remonstrantse
godgeleerden
elkaar
verstonden,
volslagen
ónmogelijk
was
het,
de
begrippen
van
de
strenge
Cal
-
vinisten
over
de
inrichting
van
hun
Kerk,
speciaal
die
betreffende
de
verhouding
van
Kerk
en
Overheid,
in
overeenstemming
te
brengen
met
de
eisen,
die
Olden
-
barnevelt
met
steeds
meer
klem
begon
te
stellen.
Het
was
niet
maar
een
verschil
van
theoretisen
aard,
het
werd
een
bittere
strijd
om
de
macht,
een
strijd
op
leven
en
dood.
Oldenbarnevelt,
eenmaal
begonnen
het
kerkdijk
geschil
in
enge
bedding
te
leiden,
moest
gaan
dijken.
.
dijken.
.
tegen
de
opbruisende
stroom,
tot
de
door
-
braak
niet
meer
te
voorkomen
was.
Wat
toch
te
doen,
als
de
Resolutie
tot
Vrede
niet
tot
vrede
leidde;
als
de
plaatselijke
overheden
te
zwak
waren
om
te
grijpen
naar
het
middel,
dat
hun
sedert
1612
ten
dienste
gestaan
had:
de
toepassing
van
enige
artikelen
der
kerkorde
van
1391?
Met
klimmend
ongeduld
zag
Oldenbarnevelt
de
verwarring
toenemen.
Bij
provisie
had
men
de
regelen
van
kerkorde
toepasselijk
verklaard.
Zij
waren
bovendien
facul
-
tatief
gesteld,
en
al
luidde
het
heel
bars
inde
resolutie,
dat
„een
yegelijk
inde
voor
-
segde
Steden,
Heerlicheden
ende
Dorpen
selve
sal
gehouden
wesen
also
te
ghehenghen
ende
ghedoogen,
sonder
eemge
contradictie
ofte
tegensegghen
,
het
hing
uitsluitend
af
van
de
meerdere
of
mindere
mate,
dat
de
plaatselijke
Overheid
zich
wist
te
doen
gelden,
of
dit
al
dan
met
een
dode
letter
zou
blijven.
De
Staten
konden
toezien.
En
wat
hun,
wat
Oldenbarneveldt
vooral,
de
handenbond,
was
de
overstemde
minder
-
heid,
dat
was
Amsterdam.
Inde
loop
van
het
jaar
1613
werd
de
toestand
voor
de
leiding
onhoudbaar.
Vlak
naast
de
deur,
in
Den
Haag,
begon
Rosaeus
zijn
actie,
die
tot
scheuring
zou
leiden.
Hij
werd
afgezet.
En
m
de
Staten
was
reeds
in
September
mededeling
gedaan
vaneen
vergadering
van
over
de
dertig
(natuurlijk
Contra-
Remonstrantse)
predikanten,
te
Amsterdam.
Ook
wilde
men
weten,
dat
tegen
het
eind
van
de
maand
September
aldaar
een
twede
vergadering
gehouden
zou
worden
van
predikanten
uit
verschillende
provinciën.
Het
stond
alzoo
te
vrezen,
dat
men
binnenkort,
buiten
medeweten
van,
ja
ondanks
’s
Lands
Staten,
een
soort
nationale
kerkvergadering
(kleine
synode
genoemd)
bijeen
zou
zien,
waarvan
men
licht
bevroeden
kon,
dat
zij
dienen
moest,
om
de
gevreesde
Nationale
Synode
voor
te
bereiden.
Een
daartoe
strekkend
verzoek
aan
de
Staten-
Generaal
was
al
het
minste,
wat
men
van
zoon
bijeenkomst
mocht
verwachten.
Men
herinnerde
zich
nog
levendig,
dat
in
1611
de
deputaten
van
de
gewestehjke
classes
131