Tekstweergave van GA-1927_JB024_00156

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
van den opvoeder zich het duidelijkst uitspreekt, werkt rechtstreeks in op het gemoed, is in staat belangstelling op te wekken voor het schoone, het reine, het goede, en eerbied voor het HoogerGezag te doen post vatten. Hiertreedt de tucht langzamerhand inde banen van het gewennen aan een zedelijk handelen, ook het aansporen daartoe door goedkeuring, opwekking, aansporing, aanmoediging, waar opnieuw het eigen voorbeeld van den opvoeder praedominecrt en hij dus het resultaat van dezen vorm der leidende tucht in handen heeft. Men voelt al bij intuïtie, dat dr. Sebastiaen zich van al de hier besproken middelen wil bedienen, om iets van zijn voorgestelde , .tuchtinghe” terecht te brengen. In dezen was hij de moderne leider, maar zijn opvolgers bleven slechts van verre navolgers, die inde eerste jaren van idealisme en enthousiasme zich lieten mee voeren op de vleugels van die idealen naar hoogèr sferen, waar „menschen” vormen het hoogste goed is. Doch hun ijver verflauwde in evenredigheid met de stijging der kosten, die zij zich als gemeenschapswezens te getroosten hadden. Daarmee is overigens niet gezegd, dat dr. Sebastiaens voorstellen feilloos waren. Een zwaarwichtige bedenking tegen zijn plannen is vooral deze, dat hij de regeling van het interne gestichtsleven in verband met de tuchttoepassing te veel haar beloop liet of verzweeg. Ook vergat hij, dat de leiders, die geroepen zouden worden, straks het werk der opvoeding in het tuchthuis ter hand te nemen, op lange na niet op het hooge plan stonden, dan waarop hij de geheele situatie geliefde voor te stellen, dat ze als ongeschoolde krachten het werk nog moesten keren en om financieele overwegin - gen uit de laagste volksklassen gerecruteerd werden. Ook het leugenverbod en het leergebod zijn wanstaltige en mismaakte figuren in dit antiek stukje gestichtspaeda - gogiek, doch juist om zijn hoogen ouderdom daarin verklaarbaar. Evenmin bedacht de schrijver, welk een kwelling ook de toepassing der vrijheidsstraffen voor de ge - straften, dikwijls veel te zwaar gestraft, moest zijn, om niet zelden jaar in jaar uit de gevangenschap te verduren, dat hij dergelijke straffen tegen insubordinatie durfde voor te stellen, als zijn „Ontwerp” aangeeft. Een gevolg van de talrijke evasies uit de Middeleeuwsch ingerichte gevangenissen inde 16e eeuw was zijn voorstel tot zware straffen in geval van uitbraak met of zonder geweldpleging, waaromtrent inde latere ordeningen bij dr. Von Hippel niets is medegedeeld, doch welke wel werden toege - past inde 17e en 18e eeuw. Slechts enkele punten in het onderhavige „Ontwerp” van dr. Sebastiaen werden hier gereleveerd, die kritiek uitlokten of aanleiding gaven tot op- of aanmerkingen, maar 106