Tekstweergave van GA-1927_JB024_00065

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
huurprijs en bij den verkoop van het huis. Zoo werd huizenbezit al vrij spoedig een zeer gewilde geldbelegging. In 1300 werd Amsterdam dus volledig geëximeerd uit het platteland; dat bewijst het boven ten deele geciteerde artikel 12 zeker wel. Amsterdam wordt dan het eerst ge - noemd als „poort"; het is dan een stad inde Middeleeuwsche heteekenis. Een eigen - aardige positie voorwaar, een uitzonderingspositie. De poorters vormen een geprivi - legieerden stand in vergelijking met de plattelanders, die nu wel niet stil blijven staan, maar in veel langzamer tempo voortschrijden dan de stadbewoners. De Middeleeuw - sche stad is dus een gansch ander instituut dan de antieke, welke middelpunt was van de omgeving zetel van het bestuur en de rechtspraak, plaats, waar de heiligdommen stonden. Pirenne zegt het glashelder; ~Tout au contraire, la ville médiévale constitue, au milieu du plat-pays qui I’environne, un être juridique distinct. Dès que 1 on a franchi ses portes, on échappe a la coutume territoriale pour passer sous un droit d’exception. Entre le rural et le bourgeois, il n’existe ni communauté d intéréts, ni communautécivile.Chacun d’eux vit sous son régime propre, possède ses magistrats, s’administre ou est administré suivant des principes différents. Le droit commun qui a continué de régir la campagne, ne s’applique plus a la ville. Elle forme, au milieu de la plaine que le regard embrasse du haut de son beffroi 1 , un ilot juridique, une véritable „immunité”.” Von Below wijst er op, dat de Middeleeuwsche stad evenveel verschilde vanhettoen - malige platteland als van de tegenwoordige stad. Beide laatste toch zijn slechts ge - meenten, terwijl de Middeleeuwsche stad een aantal attributen meer had. Deze waren; zij was marktplaats, zij was ommuurd, zij vormde een afzonderlijk rechtsgebied, zij was in vergelijking met het platteland ten opzichte van de publieke lasten be - voordeeld. Verderwijst hij er op, dat de poorters allen gelijkwaren voor dewet, hoewel zich inde steden ook sociale verschillen gingen afteekenen; op het platteland daar - entegen had men verschillende gerechten en rechten; voor edelen, vrijen, hoorigen, enz. De handvest van 1300 is eeuwenlang onder het archiefstof verborgen geweest. Eerst in het eind der 18e eeuw werd zij ontdekt, door mr. Daniël Deutz, die het stuk in 1782 als bijlage bij zijn dissertatie liet drukken. Deutz vond het belangrijke docu - ment inde registers der Leen- en Registerkamer van Holland. Het was echter niet het origineel; dit zou zich dan ook veel eerder te Amsterdam moeten bevinden. Het schijnt echter verdwenen te zijn. Het afschrift nu draagt geen jaartal en datum. Ter x Die „beffroi” geldt meer speciaal voor Vlaanderen en Brabant. 15