Tekstweergave van GA-1926_MB013_00042
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
spelers
en
het
Fransche
tooneel
in
Nederland
bij
elkander
te
brengen,
dat
de
lezer
zich
een
denkbeeld
kan
vormen
van
den
invloed,
dien
de
Fransche
beschaving
ook
in
dezen
in
Nederland
heeft
gehad.
Het
middelpunt
van
het
Fransche
tooneelleven
in
ons
land
was
Den
Haag.
Het
stadhouderlijk
hof,
geheel
de
internationale
maatschappij
in
en
om
den
zetel
der
regeering
begunstigde
het
Fransche
tooneel
inde
residentie;
het
verzet
van
de
zijde
der
predikanten
baatte
hier
gewoonlijk
weinig.
Van
veel
minder
beteekenis
was
het
Fransche
tooneel
te
Amsterdam,
waar
de
omstandigheden
ook
veel
minder
gunstig
waren
voor
eenden
Hollander
toch
vreemde
kunst.
Bovendien
moedigde
de
regeering
het
Fransche
tooneel
niet
aan,
omdat
men
er
waarlijk
niet
ten
onrechte
concurrentie
van
vreesde
voor
den
Nederlandschen
schouwburg.
Dat
ook
om
de
praktische
over
-
weging,
dat
de
inkomsten
van
den
schouwburg
ten
goede
kwamen
aan
het
weeshuis
en
het
oudemannenhuis,
die
men
niet
gaarne
te
kort
wilde
doen.
Hoewel
het
Fransche
tooneel
zich
niet
geregeld
in
Amsterdam
heeft
kunnen
handhaven,
is
het
toch
van
genoeg
belang
om
er
hier
een
en
ander
van
mede
te
deelen.
Op
twee
punten
vestigt
dr.
Fransen
in
het
bijzonder
de
aandacht.
De
opera
te
Am
-
sterdam
en
te
Buiksloot
inde
zeventiende
eeuw;
de
Fransche
komedie
aan
den
Over
-
toom
en
de
Erwtenmarkt
een
eeuw
later.
Vooral
de
laatste
is
van
groot
belang
geweest.
In
Amsterdamwas
muziek
en
zang
en
ook
dans
op
het
tooneel
niet
onbekend.
Men
weet,
dat
de
verzen
van
Vondels
treurspelen
inde
zeventiende
eeuw
met
musicale
begeleiding
werden
gezongen.
Ook
in
andere
stukken
werd
van
tijd
tot
tijd
gezongen.
Inde
muziekkamer
van
Knol
werden
musicale
stukken
opgevoerd,
die
men
haast
opera’s
zou
kunnen
noemen.
Dirk
Buysero
heeft
het
eerste
Nederlandsche
libretto
geschreven
bij
de
muziek
van
Charles
Hacquard.
Den
25
sten
November
1677
werd
de
schouwburg
weer
geopend
met
een
stuk,
dat
sterk
doet
denken
aan
een
opera;
het
was
getiteld
Iris
en
speelde
blijkbaar
inde
klassieke
godenwereld.
Maarde
man,
die
in
Amsterdam
een
vaste
opera
heeft
willen
vestigen,
was
Dirk
Strijker,
een
Amster
-
dammer,
die
in
Italië
de
opera
had
leeren
kennen
en
waardeeren.
Op
het
einde
van
1680
opende
hij
een
Italiaansche
opera
te
Amsterdam
met
de
vertooning
van
Le
Fatiche
d'Ercole
per
Deianira;
het
stuk
voldeed
zoo
goed,
dat
het
meermalen
moest
worden
herhaald.
Een
andere
opera,
die
werd
gespeeld,
was
de
Helena
rapita
da
Paride.
Men
ziet
dus,
dat
onderwerpen
uit
de
Grieksche
mythologie
inde
opera
vooral
aan
de
orde
waren.
De
opera
viel
zoo
inden
smaak
van
het
publiek,
dat
men
uit
Den
Haag
kwam
om
de
voorstellingen
bij
te
wonen.
Den
7
Februari
1681
kwam
de
Stadhouder
zelf
met
zijn
gemalin
met
dat
doel
te
Amsterdam.
Philips
Doublet
schreef
er
gunstig
over
aan
zijn
neef,
Constantijn
Huygens
den
zoon.
De
oude
Huygens
zelf
kwam
niettegenstaande
zijn
85
jaren
met
zijn
familie
naar
Amsterdam
om
de
opera
den
25
en
27
Februari
te
hooren;
men
weet,
dat
Huygens
van
ouds
een
groot
kenner
en
liefhebber
van
muziek
was.
Toch
bleef
deze
opera
niet
bestaan;
regenten
van
het
weeshuis
klaagden
bij
bur
-
gemeesteren:
deze
verboden
in
Januari
1682
aan
Strijker
om
met
de
vertooningen
voort
te
gaan.
De
opera
werd
nu
verplaatst
naar
Haarlem,
waar
zij
bezoek
trok,
ook
uit
Amsterdam.
Hier
kwam
een
Fransche
tooneeltroep
de
opera
van
Strijker
vervangen;
in
Juni
1683
stonden
burgemeesteren
den
Franschen
spelers
toe
op
te
treden
inden
schouwburg,
blijkbaar
in
afwisseling
met
de
Hollandsche
gezelschappen.
Lang
duurde
dat
evenwel
niet;
reeds
in
September
trokken
burgemeesteren
het
gegeven
verlof
weer
in:
de
kerkeraad
had
zich
tegen
het
geven
van
de
Fransche
tooneelvoorstellingen
verklaard
en
de
regeering
had
gemeend
in
deze
de
kerkelijke
overheid
ter
wille
te
moeten
zijn.
Toch
was
men
de
opera
te
Amsterdam
nog
niet
kwijt.
In
1686
hooren
wij
vaneen
opera
te
Buiksloot,
dus
aan
de
overzijde
van
het
IJ.
Buiksloot
lag
buiten
de
jurisdictie
van
Amsterdam,
daar
kon
dus
worden
ge-
34