Tekstweergave van GA-1926_MB013_00009

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM MEDEDEELINGEN VAN HET BESTUUR UITGAVE VAN EEN ALBUM-OUD AMSTERDAM In verband met dein 1925 gevierde jubilea, besloot het Bestuur een album samen te stellen, waarin een vijfentwintigtal reproducties van 17-eeuwsche teekeningen van amsterdamsche stadsgezichten zal worden opgenomen. Voor de leden van ons Genootschap zal dit album verkrijgbaar worden gesteld tegen den geringen prijs van vier gulden. Ten einde de grootte der oplage eenigszins te kunnen bepalen, is het noodig vooraf te weten hoeveel exemplaren door onze leden worden genomen. Den leden, die een of meer exemplaren wenschen te ontvangen, wordt derhalve verzocht dit vóór 20 Januari e.k. mede te deelen aan den secretaris dr. Joh. C. Breen, Keizersgracht 18. HET FRANSCHE BOEK IN AMSTERDAM Onlangs werd tot doctor inde letteren en wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam bevorderd de heer Y. Z. Dubosq na verdediging vaneen proefschrift onder den titel: Le livre francais et son commerce en Hollande de 1750 a 1780 (Amster - dam, H. J. Paris). Daar de handel in fransche boeken voor een niet gering deel in Amsterdam werd gedreven naast Amsterdam komen eigenlijk alleen Leiden en Den Haag in aanmerking is het van belang in dit maandblad de aandacht op dit bedrijf te vestigen. Eigenlijk doet men verkeerd alleen van boekhandel te spreken; wat hier allereerst op den voorgrond komt, is minder de boekhandel dan de uitgeverij. Ook voor het fransche boek was daarvoor Amsterdam van de grootste beteekenis inde achttiende eeuw. 'ln de achttiende eeuw werden de goede traditiën van den hollandschen boekhandel genandhaafd dooreen aantal uitnemende hollandsche drukkers, uitgevers en boek - handelaren. Maar naast deze Hollanders zien wij ook Franschen op het tooneel ver - schijnen, mannen als Rey, Changuion, Mortier, Néaulme en anderen. Zij kwamen juist op het oogenblik, toen hun diensten onmisbaar waren voor den boekhandel in Holland. Want de letterkundige productie van Nederland was inde tweede helft der achttiende eeuw niet zoo omvangrijk, dat daardoor alleen een bloeiende boekhandel zou hebben kunnen bestaan. Men moest dus zoeken naar een nieuw terrein van werkzaamheid en naar artikelen, waarin de handel meer vooruitzichten zou aanbieden. Het fransche boek was voor zulk een handel van zelf aangewezen; de hollandsche uitgevers hebben het belang daarvan begrepen en hier een mijn aangeboord, die voor hen zeer profij - telijk is gebleken. Maar die belangrijke handel in fransche boeken trok ook van zelf weer fransche uitgevers en boekverkoopers naar Holland en naar Amsterdam. |Het getal van deze fransche boekhandelaren is ook te Amsterdam aanzienlijk ge - weest, zooals door de gildeboeken afdoende wordt bewezen. En bovendien wijzen de boeken zelf uit, van welk een omvang en beteekenis de fransche boekhandel in Amster - dam is geweest. Die boekhandel blijkt een zuivere handelszaak te zijn geweest, zooals zij dat trouwens bij de meeste Hollanders ook was. Zij waren uitnemende handels - menschen, maar inden eigenlijken zin geen cultuurdragers, hoeveel zij ook tot de verbreiding der eigenaardige achttiende-eeuwsche beschaving hebben bijgedragen. Trouwens, het blijkt, dat deze mannen eigenlijk weinig ontwikkeling bezaten. Rey erkende zelf, dat hij eigenlijk nooit had gestudeerd en dat hij reeds als jongen van zeventien jaar zijn eigen kost had moeten verdienen. Néaulme schreef een Fransch vaneen onvergeeflijke slordigheid. Toch zijnde namen van deze en andere mannen met gulden letteren inde annalen van den boekhandel geschreven, omdat zij de groote verantwoordelijkheid hebben gedragen vaneen arbeid, die cultureel van de grootste beteekenis was. Want wat hun aan ontwikkeling ontbrak, werd ruimschoots aange - vuld door handelskennis en vooral handelsgeest, die in elk bedrijf nu eenmaal on - misbaar zijn. Maar zij zouden hun eigenaardige beteekenis niet hebben kunnen verkrijgen, wanneer zij niet waren voorgelicht en gesteund door mannen van groote beschaving en ontwikkeling. Naast de uitgevers zelf staan mannen als De Loches, Yvon en Voyard du Chenau, die telkens advies geven omtrent de keuze der uitte geven boeken en die zelfs de correctie der drukproeven verzorgen. Zelfs had een man als Néaulme de hulp van zijn meer geletterde vrienden noodig voor het opstellen van brieven en circulaires. 1