Tekstweergave van GA-1926_JB023_00141
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
EEN
EN
ANDER
OVER
BAYERDS
IN
HET
ALGEMEEN
EN
OVER
DIEN
VAN
HET
AMSTERDAMSCHE
ST.
PIETERSGASTHUIS
IN
’T
BIJZONDER
DOOR
G.
HELLINGA,
CHEF
VAN
DIENST
BINNENGASTHUIS
Een
instelling,
welker
geschiedenis
zoo
niet
ouder,
dan
toch
zeker
even
oud
is
als
die
van
de
Gasthuizen,
is
de
Bayerd,
een
z.g.
Passanten-
of
Doorgangshuis,
toevlucht
voor
arme
vreemdelingen
en
inwoners.
Zulk
een
Bayerd
maakte
gewoonlijk
deel
uit
van
een
Gasthuis;
men
onderscheidde
mannen-
vrouwen-
en
gemeenschappelijke
Bayerds;
de
daarin
toegelaten
lieden
werden,
„Bayerdgasten”
of
„Passanten”
genoemd.
Over
den
Bayerd
was
een
Passantenmeester
of
wel
een
Bayerdvader
en
moeder
gesteld.
Naargelang
de
fondatiebrief
of
wel
de
stedelijke
keur
dit
bepaalde,
was
de
Bayerd
gedurende
het
geheele
jaar
of
wel
alleen
tijdens
den
winter,
gewoonlijk
„van
tsinte
Martijnsmisse
tot
vastenavont
toe”,
opengesteld,
sommige
Bayerds
dag
en
nacht,
andere
alleen
gedurende
den
nacht,
terwijl
verder
de
duur
van
het
verblijf
óf
onbepaald
of
wel
tot
een
maximum
van
eenige
dagen
gewoonlijk
drie
beperkt
was,
in
’t
laatste
geval
onder
verbod
van
zich
binnen
een
bepaalden
tijd
op
-
nieuw
voor
toelating
aan
te
melden.
Niet
in
alle
Bayerds
werd
den
gasten
„gemack
en
gerack”
gedaan,
echter
„vyer
ende
kaersen”
werden
des
winters
steeds
verstrekt.
De
Bayerd
werd
daarnaar
ook
wel
„Stoove”,
„Warme
Stoove”
of
„Yierscaer”
genoemd.
Dit
laatste
waarschijnlijk
omdat
het
inwendige
van
den
Bayerd,
wegens
de
rondom
een
haardstede
ineen
vierkant
geplaatste
banken,
eenige
gelijkenis
toonde
met
de
plaats
waar
recht
gesproken
werd.
Bij
den
Bayerd
behoorde
gewoonlijk
een
lokaal,
waar
de
zich
misdragen
hebbende
gasten,
z.g.
Bayerdboeven
of
Rabouwen,
werden
gegeeseld
1
.
De
namen
„Wandelhuys”
en
„wandelende
gasten”
voor
Bayerd
en
Bayerdgasten,
geven
het
karakter
van
deze
instellingen
en
haar
bevolking
duidelijk
aan.
i
Wagenaar
spreekt
van
Gasthuisboeven
doch
bedoelt
daarmede
ongetwijfeld
dezelfde
personen.
Zie
ook
Verwijs
en
Verdam,
Middel.
Nederl.
Woordenboek:
Baaierdboeven.