Tekstweergave van GA-1925_MB012_00071

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODA.MUM ,,Ondanks het bizarre sujet wist de meester inde eerste plaats ordonnantie en kleur aan zijn idealen dienstbaar te maken. Een kleuren - samenstel dat inde marmeren schemering van het Raadhuis wonderlijk moet hebben ge - sproken. Wit met een groenig reflex, helder blauw, bleek-rood en parelmoerige onzeker - heden, verbonden door het bleeke bruin van een gouden achtergrond. Een uitvoering ge - heel onverwacht, vlakke kleuren door vast - omlijnde contouren begrensd, als het ware de suggestie vaneen fresco-techniek die de po - gingen van Puvis de Chavannes voorspelt en overtreft. Kortom in alles een exceptie, in kleur en uitvoering met de Staalmeesters een tegenstelling: hoe dikwijls is dezen geweldige het ongewone eigen geweest! En wat de com - positie betreft, het was alsof Leonardo, Rafaël en Michelangelo, Veronese, Tintoretto en Rubens geworsteld hebben om dit schema van ineengrij pende figuren, dit breken van even - wichten en afwegen van massa’s, dit hooge spel van het onsymmetrische met strenge sym - metrie voor te bereiden en mogelijk te maken. „Bezie en ontleed de schetsen die zijn eerste invallen voor den Civilis-opbouw vasthouden en welke hij vervolgens aan zijn scherp over - wegend oordeel onderwerpt. Zijn kleine krab - bels toonen aan hoe met de keuze van het motief tegelijk de definitieve compositie in haar hoofdlijnen als met sprongen bemachtigd wordt. Wandschildering, die niet door het wilde gebeuren maar door de veldheers-kalmte der distributie overweldigt. „De plaatsing inde hoogte valt voordeelig samen met het diep gelegen oogpunt, dat Rem - brandtin deze jaren verkiest. Een reeks treden, evenwijdig aan den voorgrond, voert als het ware den toeschouwer uit zijn laagte op naar een verheven terras. Leeuwen, plomp gehou - wen, Holland’s wapendier, flankeeren dien op - gang en accentueeren de klassieke monumenta - liteit. Gevat in wijde koelbekkens met vier - kante handvaten, herhalen primitieve schenk - kannen den stijl dier barbaarsch-heraldische dorpelwachters. Had hij in dit vroeg-histori - sche tijdperk geleefd, het kon niet doordringen - der begrepen zijn. Zwaar verwulfsel op mas - sale pijlers overspant het verheven podium en door open bogen peilt de blik de sombere diepte van het Schakerwoud. De hoofdfiguur voor een velum gezeten breekt de symmetrie, die door het opponeeren van donkere massa’s hersteld wordt. Samengehurkt inde hoeken aanschouwt een geheel koor van bevende vol - gelingen en verschrikte dienaars de sacrale handelingen der dischgenooten. Flikkeringen van staal en licht doorkruisen het tooneel, dat door de zware lijnen die het oppervlak be - heerschen, toch de gebondenheid eener fatale en daverende grootschheid behoudt. „Een oogenblik is het wonderwerk in het Raadhuis te zien. Daarna nemende amster - damsche Regenten terloops en als ware het niets de beschikking die het doek verdwijnen doet. Een overwinning van de stedelijke tradi - ties die een nederlaag werd van de hollandsche cultuur. Werd er ooit vernietigender oordeel uitgesproken dan Amsterdam het hier deed over,zich zelf?” Amsterdam: een modelstad. Inde ’s hertogenbossche Maandag-morgen van 10 Augustus staat een beschouwing over Amster - dam; een modelstad. Bewoners der provincie hebben vaak een vooroordeel tegen Amster - dam: het is een stad vol zonde. Het is een gewoon verschijnsel, dat zich in het buiten - land ook openbaart tegen Parijs, Berlijn, I.onden en New-York, een gevolg, deels van misverstand en onwetendheid, deels van jalousie, deels vaneen onbewust doorwerkend historisch motief: Amsterdamwas altijd een staatje ineen staat, waar het kapitaal zijn invloed ook inde provincie deed gelden. Een bezoek aan Amsterdam, zelfs vaneen paar weken leert den provinciaal de stad niet kennen. Hij ziet vooral de vermaaks - inrichtingen, die een vermaaks-industrie ge - worden zijn. Bovendien, geheime clubs, opium - kitten, speelholen en een ultra-onzedelijk tooneel zijn hier niet. Amsterdam is geen stad waar men iets tegen moet hebben, maar het is een model-stad om trotsch op te zijn en om lief te hebben. Amsterdam is onverge - lijkelijk schoon, haar silhouet een unicum in de wereld, ook in haar nieuwste wijken. Verge - lijk deze met de architectuur te Brussel, Parijs Berlijn, Londen of onverschillig waar en, weer komt Amsterdam boven aan de lijst. Zoo ook is er een hemelsbreed verschil tusschen onze tramwagens en de knarsende en ver - waarloosde tramwagens in andere meest latijnsche steden; tusschen het restauratie-be - drijf: ~de beroemde joodsche broodjeswinkels met hun puike waar en lage prijzen zijn nergens zóó te vinden”. ~Zoo is Amsterdam in vele opzichten van grooter en minder belang een stad waarvan men de weerga niet gauw zal aa itreffen.” J- W. E. Portugeesche Joden. Bij Menno Hertzberger alhier is verschenen een goed geïllustreerd boek van 182 bladzijden, waarin de heer J. S. da Silva Rosa beschrijft de ge - geschiedenis der portugeesche Joden te Am - sterdam, Die geschiedenis loopt van 1593 tot 1925. Het is natuurlijk onmogelijk dit uit - voerig geschrift, dat een tijdsverloop van ruim 330 jaren bestrijkt hier ineen paar woor - den samen te vatten. Uit den aard der zaak wordt inde eerste plaatskerk- en kerkelijke geschiedenis gegeven, en bovendien leest men heel wat wetenswaardigs, over het geen de portugeesche Joden geweest zijn op het gebied van schoolinrichting, drukkerij-wezen, nijver - heid als suikerraffinaderij, journalistiek en me - dicijnen, hun aandeel inde politiek der lands- 63