Tekstweergave van GA-1924_MB011_00082
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
portugeesche
synagoge
belast.
Het
heiwerk
kwam
gereed
op
25
April
1670,
de
eerste
steenlegging
vond
plaats
op
1
Mei
1670.
Op
den
eersten
dag
van
het
Paaschfeest
A.
M.
5431
(25/26
Maart
1671)
werd
de
synagoge
ingewijd,
met
liefdevollen
trots
door
de
gemeenteleden
genoemd
„de
Groote
Synagoge”,
welken
naam
zij
behouden
heeft,
al
is
zij
kleiner
van
grondoppervlak
dan
dein
1752
voltooide
„Nieuwe
Syna
-
goge”.
Gelegen
ineen
pittoreske
omgeving,
die
vele
teekenaars
verlokte
hun
pen
aan
de
afbeelding
ervan
te
wijden,
en
staande
aan
den
openbaren
weg,
niet
verborgen
in
slop
of
steeg,
legt
zij
nog
steeds
getuigenis
af
van
den
ruimen
blik
van
Amstel’s
machtige
Burgemeesteren,
die
de
toestemming
tot
den
bouw
hebben
verleend.
De
mannenvergadering
der
synagoge,
die
het
geheele
parterre
inneemt
heeft
tot
afmetingen
17,33
bij
16,67
M.,
de
hoogte,
van
den
vloer
tot
inde
booggewelven,
die
de
kap
vormen,
bedraagt
14
M.
Van
het
exterieur
der
Synagoge
is
feitelijk
alleen
de
zijde
aan
het
Jonas
Daniël
Meijerplein
nagenoeg
onveranderd
gebleven.
Aan
de
voorzijde
inde
Nieuwe
Amstel
-
straat
is
de
voorpui
eenige
malen
gewijzigd.
De
tegenwoordige
pui,
vervaardigd
van
bloksteen
uit
de
groeven
van
Rochefort,
dateert
van
1823.
Inwendig
heeft
de
synagoge
grootere
veranderingen
ondergaan.
Alleen
de
witmarmeren
Heilige
Arke,
die
bij
den
bouw
is
geschonken
door
R.
Abraham
Auerbach,
uit
Cösfeld,
de
vrouwengalerijen
gedragen
door
de
vier
kolommen,
die
ook
de
kap
dragen,
dein
1912
herontdekte
balkenzoldering
en
de
witte
muren
herinneren
aan
het
oude
interieur.
De
bij
den
bouw
gemaakte
steenen
vloer
is
reeds
inde
achttiende
eeuw
verwijderd.
Bij
de
restauratie
in
1912/13
werd
het
meubilair
grootendeels
vernieuwd.
Boven
de
Heilige
Arke
werden
toen
ramen
van
gebrand
glas
aangebracht,
en
voorts
inde
synagoge
een
electrisch
licht-
en
een
verwarmingsinstallatie.
De
herdenking
van
het
tweehonderd
vijftig
jarig
bestaan
der
synagoge
in
1921
ontving
een
stoffelijken
vorm
door
het
doen
aanbrengen
vaneen
eikenhouten
lambrizeering,
waarboven
vier
friezen
van
palissanderhout,
die
de
innige
relatie,
tusschen
de
stad
Amsterdam
en
haar
hoog
-
duitsche
joodsche
gemeente
van
oudsher
bestaande,
in
woord
en
beeld
verkondigen.
De
bouw
van
de
synagoge
heeft
f
33000
vereischt.
Van
de
Weeskamer
werd
een
bedrag
van
f
16000
ter
leen
ontvangen
tegen
een
rente
van
4
pCt.
Om
de
bouwkosten
volledig
te
kunnen
bestrijden,
moesten
Parnassijns
overgaan
tot
den
verkoop
van
zitplaatsen,
analoog
aan
het
gebruik
bij
enkele
hervormde
kerken
bestaande.
De
verkoop
van
de
zitplaatsen,
waarvan
slechts
weinigen
het
volledige
eigendom
der
gemeente
bleven,
heeft
opgeleverd
de
som
van
f
28478.
Nog
steeds
zijn
een
groot
aantal
zitplaatsen
in
particulier
bezit.
De
Groote
Synagoge
is
reeds
kort
na
haar
stichting
een
van
de
bezienswaardig
-
heden
van
Amsterdam
geworden.
J.
N.
Jacobson
Jensen
noemt
in
zijn
Reizigers
te
Amsterdam
een
aantal
reizigers
op,
die
de
Groote
Synagoge
hebben
bezocht
en
hun
indrukken
ervan
weergegeven.
Vermeld
zij
hier
het
bezoek
in
1677
van
de
italiaan
-
sche
edellieden
Guido
en
Guilio
de
Bovio
die
aanteekenen
~ci
(gli
Ebraei)
hanno
duo
Synagoghi
I’una
e
I'altra
magnifiche,
quella
detta
de
Tedeschi
ê
de
bellezza
inferiori
all
’altra
dePortughesi
chi
è
somtuosa”
en
dat
van
Johan
Beckmann,
die
haar
bezocht
ineen
tijdvak,
dat
de
bouwstijl
veel
luxueuser
en
zwieriger
was
geworden,
en
aanteekent:
„die
drei
prachtigen
Synagogen
der
Juden
sind
bekannt
genug,
sie
(die
Juden)
haben
hier
eben
die
Rechte
die
die
Christen
haben,
mann
nennt
sie
durchgehend
„koopman”.
Wij
begrijpen
de
verwondering
van
dezen!
Reeds
echter
een
eeuw
vroeger
hadden
bij
resolutie
van
12
Juli
1657
de
Algemeene
Staten
de
Joden
erkend
als
onderdanen
van
Hun
EdelHoogmogenden
en
ingezetenen
van
de
Vereenigde
Nederlanden.
Doch
behalve
van
de
bezoeken
van
reizigers
en
begrijpelijker
wijze
van
geloofs
-
genooten,
die
Amsterdam,
de
metropolis
in
Israël,
waar
zich
om
de
Groote
Synagoge
74