Tekstweergave van GA-1924_MB011_00061
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
scholen
en
niet
alleen
zoo
als
tot
dusverre
die
der
gegoeden
een
naam
kregen,
scheen
het,
alsof
men
ten
stadhuize
geen
namen
van
bekende
personen
genoeg
had;
een
aantal
scholen
moesten
zich
tevreden
stellen
met
een
benaming
ontleend
aan
de
straat
of
buurt,
waar
ze
stonden.
Des
temeer
kon
het
dus
verwondering
wekken,
dat
men
toen
niet
aan
eender
meest
beroemd
geworden
Amster
-
dammers
der
zeventiende
eeuw
gedacht
heeft
o.a.
Spinoza.
Maar
sinds
eenige
maanden
heeft
ook
Spinoza
zijn
school:
Mauritskade
24,
een
doublure
van
de
Coornhertschool.
Passender
zou
het
geweest
zijn
eender
scholen
te
kiezen
inde
buurt,
waar
Spinoza
geboren
is
en
ge
-
woond
heeft,
inden
omtrek
van
het
tegen
-
woordige
Waterlooplein;
nu
schijnt
men
zich
meer
te
hebben
laten
leiden
door
de
nabijheid
der
naar
Spinoza
genoemde
straat,
die
haar
benaming
alleen
gekregen
heeft,
omdat
zij
grenst
aan
deSarphatistraat.
De
naam
Spinoza
-
school
is
een
waardiger
benaming
aan
den
wijsgeer,
dan
de
met
volkomen
gebrek
aan
fijngevoeligheid
betitelde
Spinozakliniek,
die
gevestigd
is
in
het
voormalige
ooglijders
-
gesticht
inde
Spinozastraat.
Ook
een
andere
beroemde
Amsterdammer
mist
zijn
plaats:
De
Genestet.
Maar
hier
is
de
oorzaak
een
andere.
Er
bestond
tot
voor
kort
reeds
een
particuliere
school
naar
hem
genoemd
op
de
Prinsengracht
bij
de
Reguliersgracht.
Wat
men
indertijd
om
verwarring
te
voor
-
komen
heeft
nagelaten,
kan
te
zijner
gelegen
-
heid
worden
hersteld.
M.
B.
Hofjes.
Als
nummer
acht
der
Geschriften
van
den
Armenraad
te
Amsterdam
is
verschenen
een
overzicht
van
de
Oudenliedenzorg
te
Amster
-
dam,
waarin
vele
belangrijke
bijzonderheden
over
de
amsterdamsche
gestichten
voor
ouden
van
dagen
voorkomen,
natuurlijk
meer
over
den
tegenwoordigen
toestand.
Toch
ontbreken
ook
historische
gegevens
niet.
Zoo
vindt
men
op
blz.
64
een
globale
opgave
van
het
stichtings
-
jaar
der
ruim
vijftig
hofjes,
die
onze
stad
telt.
Het
boekje
is
geïllustreerd
met
een
zeven
-
tal
afbeeldingen
van
hofjes
door
Wenckebach
gemaakt,
benevens
van
het
Sint
Bernardus
Gesticht,
het
Staringhof
en
de
Schweer
bey
der
Beckerstichting
te
Dieren.
Joh.
C.
B.
Hoocduitsche
Synagoge.
De
groote
synagoge
der
hoogduitsche
joodsche
gemeente
alhier
is
de
oudste
synagoge
van
West-Europa.
Zij
is
in
1Ö99
gebouwd
met
financieele
hulp
van
de
stads-regeering
en
is
sedert
geworden
een
van
de
bezienswaardigheden
van
Amster
-
dam.
Onlangs
bij
het
jaarlijksche
bezoek
der
koningin
aan
de
hoofdstad
werd
zij
door
H.M.
bezocht.
Dr,
D.
M.
Sluys
nam
daaruit
aan
-
leiding
ineen
handig
boekske
een
en
ander
te
vertellen
over
het
bezoek
van
Stadhouder
Willem
Vin
1768
en
over
de
woelingen
inde
joodsche
gemeente
na
de
omwenteling
van
1795.
niet
name
over
de
ongeregeldheden
tijdens
de
godsdienstoefeningen
voor
en
na
het
herstel
van
Oranje
in
1813,
het
gebruik
van
familie-namen
en
van
de
hollandsche
taal.
Op
de
laatste
bladzijden
is
afgedrukt
de
Orde
van
de
plechtige
ontvangst
van
H.M.
de
Konigin
bij
haar
bezoek.
Allerlei
prentjes
verduidelijken
het
gedrukte
o.a.
foto’s
van
voorwerpen
uit
den
kerkschat
als
een
schaal,
een
kan,
sier
-
torens
en
een
zilveren
Makkabeeënluchter
van
i
753
.
J.
W.
E.
Voltaire
in
Holland.
Ineen
boekje
onlangs
uitgekomen
getiteld
Voltaire
en
Hol
-
lands,
geschreven
door
den
heerß.
deHartogh,
komt
ook
't
een
en
ander
voor
in
betrekking
tot
Amsterdam,
't
Eerste
bezoek
was
in
1713
toen
hij
op
negentien-jarigen
leeftijd
als
page
van
den
franschen
Ambassadeur
naar
Den
Haag
kwam.
Hier
leerde
hij
’n
zekere
madame
Du
Noyer
kennen
die
’n
Gazette
uitgaf,
beurte
-
lings
in
Den
Haag
en
Amsterdam
verschijnen
-
de
en
wier
inhoud
bestond
uit
’n
soort
„chroni
-
que
scandaleuse”.
Wegens
’n
amourette
met
juffrouw
Olympe
du
Noyer
moest
hij
echter
al
18
December
1713
naar
Parijs
terugkeeren,
waar
’n
lettre
du
cachet
en
onterving
hem
wachtten;
1722
keert
hij
terug.'Hij
wil
de
uitgave
van
zijn
inde
gevangenis
begonnen
epos
de
Henriade
voorbereiden
in
Amsterdam.
In
'n
brief
van
17
October
1722
geeft
hij
’n
zeer
geestdriftige
maar
soms
onjuiste
be
-
schrijving
van
Holland
:
~Ón
ne
voit
ici
que
des
prairies,
des
canaux,
et
des
arbresverts;
c’est
un
paradis
terrestre
depuis
La
Haye
jusqu’a
Amsterdam”.
Bijzonder
karakteri
-
stiek
maar
overdreven
is
hetgeen
hij
over
Am
-
sterdam
zegt:
~J’ai
vu
avec
respect
cette
ville
qui
est
le
magasin
de
I’univers.
II
y
a
plus
de
mille
vaisseaux
dans
le
port.
De
cinq
cent
mille
hommes
qui
habitent
Amsterdam
il
n’y
a
pas
un
oisif,
pas
un
pauvre,
pas
un
petit
maitre,
pas
un
isolent”.
Merkwaardig
is
ook
’t
volgend
citaat:
~Nous
avons
ici
(Den
Haag)
un
opéra
détestable,
mais
un
revanche,
je
vois
des
ministres
calvinistes,
des
armènes,
des
sociniens,
des
rabbins,
des
anabaptistes
qui
parlent
tous
a
merveille
et
qui
en
verité
ont
tous
raison”.
Bij
’t
derde
bezoek
in
1736/37
bereidde
hij
in
Amsterdam
de
uitgave
van
zijn
werken
voor,
speciaal
de
Philosophie
de
Newton
en
woonde
toen
bij
den
uitgever
Ledet,
onder
den
naam
Révol.
Hij
werd
toen
al
zeer
vereerd.
Ledet
nam
zelf
de
kop
van
Voltaire
voor
uit
-
geversmerk.
’n
Derde
bezoek
had
plaats
in
1739
Hij
denkt
dan
wel
eens
anders
over
Holland
en
spreekt
van
~I’enfer
phlegmatique”
en,.les
eaux
compissantes
ou
je
suis
morfondu”.
maar
dit
komt
evengoed
als
zijn
vroeger
enthousiasme
voort
uit
zijn
toevalligen
humeurs
-
toestand.
In
dezen
tijd
is
Berlijn
voor
hem
’t
aardsche
paradijs
wegens
zijn
vriendschap
met
Frederik
den
Groote.
In
1740
is
hij
weer
in
Parijs
53