Tekstweergave van GA-1924_MB011_00061

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM scholen en niet alleen zoo als tot dusverre die der gegoeden een naam kregen, scheen het, alsof men ten stadhuize geen namen van bekende personen genoeg had; een aantal scholen moesten zich tevreden stellen met een benaming ontleend aan de straat of buurt, waar ze stonden. Des temeer kon het dus verwondering wekken, dat men toen niet aan eender meest beroemd geworden Amster - dammers der zeventiende eeuw gedacht heeft o.a. Spinoza. Maar sinds eenige maanden heeft ook Spinoza zijn school: Mauritskade 24, een doublure van de Coornhertschool. Passender zou het geweest zijn eender scholen te kiezen inde buurt, waar Spinoza geboren is en ge - woond heeft, inden omtrek van het tegen - woordige Waterlooplein; nu schijnt men zich meer te hebben laten leiden door de nabijheid der naar Spinoza genoemde straat, die haar benaming alleen gekregen heeft, omdat zij grenst aan deSarphatistraat. De naam Spinoza - school is een waardiger benaming aan den wijsgeer, dan de met volkomen gebrek aan fijngevoeligheid betitelde Spinozakliniek, die gevestigd is in het voormalige ooglijders - gesticht inde Spinozastraat. Ook een andere beroemde Amsterdammer mist zijn plaats: De Genestet. Maar hier is de oorzaak een andere. Er bestond tot voor kort reeds een particuliere school naar hem genoemd op de Prinsengracht bij de Reguliersgracht. Wat men indertijd om verwarring te voor - komen heeft nagelaten, kan te zijner gelegen - heid worden hersteld. M. B. Hofjes. Als nummer acht der Geschriften van den Armenraad te Amsterdam is verschenen een overzicht van de Oudenliedenzorg te Amster - dam, waarin vele belangrijke bijzonderheden over de amsterdamsche gestichten voor ouden van dagen voorkomen, natuurlijk meer over den tegenwoordigen toestand. Toch ontbreken ook historische gegevens niet. Zoo vindt men op blz. 64 een globale opgave van het stichtings - jaar der ruim vijftig hofjes, die onze stad telt. Het boekje is geïllustreerd met een zeven - tal afbeeldingen van hofjes door Wenckebach gemaakt, benevens van het Sint Bernardus Gesticht, het Staringhof en de Schweer bey der Beckerstichting te Dieren. Joh. C. B. Hoocduitsche Synagoge. De groote synagoge der hoogduitsche joodsche gemeente alhier is de oudste synagoge van West-Europa. Zij is in 1Ö99 gebouwd met financieele hulp van de stads-regeering en is sedert geworden een van de bezienswaardigheden van Amster - dam. Onlangs bij het jaarlijksche bezoek der koningin aan de hoofdstad werd zij door H.M. bezocht. Dr, D. M. Sluys nam daaruit aan - leiding ineen handig boekske een en ander te vertellen over het bezoek van Stadhouder Willem Vin 1768 en over de woelingen inde joodsche gemeente na de omwenteling van 1795. niet name over de ongeregeldheden tijdens de godsdienstoefeningen voor en na het herstel van Oranje in 1813, het gebruik van familie-namen en van de hollandsche taal. Op de laatste bladzijden is afgedrukt de Orde van de plechtige ontvangst van H.M. de Konigin bij haar bezoek. Allerlei prentjes verduidelijken het gedrukte o.a. foto’s van voorwerpen uit den kerkschat als een schaal, een kan, sier - torens en een zilveren Makkabeeënluchter van i 753 . J. W. E. Voltaire in Holland. Ineen boekje onlangs uitgekomen getiteld Voltaire en Hol - lands, geschreven door den heerß. deHartogh, komt ook 't een en ander voor in betrekking tot Amsterdam, 't Eerste bezoek was in 1713 toen hij op negentien-jarigen leeftijd als page van den franschen Ambassadeur naar Den Haag kwam. Hier leerde hij ’n zekere madame Du Noyer kennen die ’n Gazette uitgaf, beurte - lings in Den Haag en Amsterdam verschijnen - de en wier inhoud bestond uit ’n soort „chroni - que scandaleuse”. Wegens ’n amourette met juffrouw Olympe du Noyer moest hij echter al 18 December 1713 naar Parijs terugkeeren, waar ’n lettre du cachet en onterving hem wachtten; 1722 keert hij terug.'Hij wil de uitgave van zijn inde gevangenis begonnen epos de Henriade voorbereiden in Amsterdam. In 'n brief van 17 October 1722 geeft hij ’n zeer geestdriftige maar soms onjuiste be - schrijving van Holland : ~Ón ne voit ici que des prairies, des canaux, et des arbresverts; c’est un paradis terrestre depuis La Haye jusqu’a Amsterdam”. Bijzonder karakteri - stiek maar overdreven is hetgeen hij over Am - sterdam zegt: ~J’ai vu avec respect cette ville qui est le magasin de I’univers. II y a plus de mille vaisseaux dans le port. De cinq cent mille hommes qui habitent Amsterdam il n’y a pas un oisif, pas un pauvre, pas un petit maitre, pas un isolent”. Merkwaardig is ook ’t volgend citaat: ~Nous avons ici (Den Haag) un opéra détestable, mais un revanche, je vois des ministres calvinistes, des armènes, des sociniens, des rabbins, des anabaptistes qui parlent tous a merveille et qui en verité ont tous raison”. Bij ’t derde bezoek in 1736/37 bereidde hij in Amsterdam de uitgave van zijn werken voor, speciaal de Philosophie de Newton en woonde toen bij den uitgever Ledet, onder den naam Révol. Hij werd toen al zeer vereerd. Ledet nam zelf de kop van Voltaire voor uit - geversmerk. ’n Derde bezoek had plaats in 1739 Hij denkt dan wel eens anders over Holland en spreekt van ~I’enfer phlegmatique” en,.les eaux compissantes ou je suis morfondu”. maar dit komt evengoed als zijn vroeger enthousiasme voort uit zijn toevalligen humeurs - toestand. In dezen tijd is Berlijn voor hem ’t aardsche paradijs wegens zijn vriendschap met Frederik den Groote. In 1740 is hij weer in Parijs 53