Tekstweergave van GA-1923_JB020_00071

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
zich toen zoover hebben uitgestrekt. Indien wij onder het „beghinenland”, welks rente in 1308 inde grafelijke rekeningen geboekt staat, het terrein van het tegenwoordige begijnhof 1 mogen verstaan, zou dit eveneens voor het Spui als grens omstreeks 1300 pleiten. Vergelijken wijde ligging van de begijnhoven te Brugge en te Dordrecht ineen uithoek der stad en dooreen gracht om* geven, dan voldoet het Amsterdamsche begijnhof aan zoodanige voorwaarden. Aan de oostzijde was het hof beschut door de Begijnensloot, de oudste „grafte” achter de huizen van de Kalverstraat, aan de zuidzijde door het Spui en aan de westzijde door den tegenwoordigen Voorburgwal, waarschijnlijk de voortzetting der (Boeren)wetering. Mogen wij het Spui in 1300 als zuidelijke grens aannemen, dan is daaruit ook ten opzichte van de dateering van den Middeldam een uitgangspunt gewonnen. De ontwikkeling van Amsterdam immers vervolgt langs de Oude Zijde niet inde Nes, die eerst laat bebouwd wordt, maar gaat van de kern aan het IJ langs de Warmoesstraat en Kerkstraat tot den Middeldam en van daar langs de Nieuwe Zijde naar het Spui. IJwaarts van den Middeldam en „die Plaetse” komt op het oude kasteelterrein eerst na 1304 een stedelijke bebouwing. Nog in het begin der vijftiende eeuw zijn daar groote strooken onbebouwd, zooals de boomgaard van Willem Eggert, waar de Nieuwe kerk verrees, en het terrein van het Geertruidenklooster. De Middeldam is dus de schakel, en de uitbreiding langs de Kalverstraat geschiedt eerst na de verlegging van den oudsten Amsteldam. Ook al nemen wij aan dat de groei van Amsterdam in haar eerste begin slechts langzaam is geweest en het eenmaal tot den Middeldam uitgebreide complex daarna in sneller tempo is aangewassen, toch zal de verplaatsing van den oudsten dam, waardoor het Damrak tot een haven werd, tot omstreeks 1200 zijn terug te brengen. Wanneer men daarbij rekening houdt met de verschillende aanwijzingen omtrent handel en zeevaart reeds inde dertiende eeuw, dan is een andere conclusie niet wel mogelijk. Hoe gunstig de reede in het IJ ongetwijfeld was, veiliger en beter beschermd lagen de ontladen schepen in winterlaag in die haven, inde nabijheid van het kasteel. Aan de oostzijde vinden wij bij de grens van 1342, die bepaald werd door 1 In 1184 werd te Luik door Lambert le Bègue het eerste Begijnhof gesticht. Dat te Middelburg wordt gezegd in 1208 reeds te hebben bestaan. 15