Tekstweergave van GA-1923_JB020_00065

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
de wetering, die door den dam ter plaatse van den Overtoom als afwatering van de Nieuwe Meer buiten gebruik is geraakt, heet om die reden dan „Verloren Cost”. De Amstel was afgesloten bij den Bilderdam. Goederenvervoer had langs deze wegen niet plaats en de geschiedenis der „geconstumeerde vaarten” leert ons hoe Haarlem en Gouda steeds naijverig hebben gewaakt, wanneer Amsterdam anders dan langs den over deze beide steden leidenden weg verbinding zocht met Holland. 1 Utrecht, oorspronkelijk voor Amsterdam het politieke centrum, speelt geen rol in haar opkomst als handelsstad en was van daar uit via den Amstel niet te bereiken. Langs Utrecht leidde geen weg voor zwaar scheepsverkeer. Bij Maarsen reeds moesten, volgens de ordonnantie van 1294, kleine Hamburger wadden# vaarders overladen. Het bestaan van twee wedden te Utrecht en een bij Werk# hoven, de reeds in 1165 als oudtijds afgedamd vermelde Rijn te Wijk bij Duurstede maken het duidelijk, dat hier sedert lang geen directe scheepvaartweg bestond. Ook de Westelijke verbinding van Utrecht met den IJssel en met Holland over den dam bij Oude Gein was slechts gebrekkig. In het Stichtsche gebied vond Amsterdam noch verkeerswegen, noch een achterland van beteekenis. De werkelijke factor, die Amsterdam heeft doen groeien tot een belangrijk emporium, is hare ligging ten opzichte van Holland, aan den toegang, die van over zee leidde naar de daar opkomende steden. Westelijker in het IJ dan bij de Amstelmonding, dus nergens in Holland, was er geen goede reede te vinden. De diepe stroomgeul, die het afstroomende water van de meren en het getij inde veenlagen hadden uitgeschuurd, vormde slechts een nauw vaarwater, dat reeds even bewesten Zaandam eindigde. 2 Holland zelf was dus vanuit de Zuiderzee niet direct toegankelijk. Het moest zich tevreden stellen met een aanvoerhaven op naburig gebied. Niet onwaarschijnlijk nam reeds inde dertiende eeuw de aanvoer van wol voor de Hollandsche steden hier een voorname plaats in- Het eerst in 1201 vinden wij in Holland berichten over wolnijverheid. De beroemde Friesche lakens uit den tijd van Karei den Groote, die zelfs ook al voor Vlaanderen als land van oorsprong zijn opgeëischt, kunnen toch 1 Dit was ook de reden waarom de Haarlemmertrekvaart te Halfweg niet doorliep. 2 Zie de kaart van N. v.d. Heyde. 1674. 11