Tekstweergave van GA-1920_MB007_00094

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM uitdrukte, komt er, daar alleen de orthodoxen geld geven, een puur orthodoxe domine’? fabriek. Dusdoende worden alle dorpen van lieverlee met orthodoxe dominé’s bezet. En gaat dat door, dan verliezen wij, liberalisten, het spel in het land”. De theologische faculteiten bleven dus be - staan ; maar het waren faculteiten inde gods - dienstwetenschappen, niet inde dogmatiek. Aan de Synode der Nederduitsch Hervormde Kerk werd het recht verleend voor rekening van het rijk aan elk der rijksuniversiteiten twee hoogleeraren te benoemen inde dogmntiek, De Synode benoemde vijf moderne en een orthodoxen hoogleeraar. Men kwam toen met een aanvullingsplan, om ook a.an de orthodoxe dogmatiek recht te doen wedervaren Er was in die dagen (1878) zelfs sprake van aan dr. Kuyper een leerstoel aan te bieden aan de amsterdamsche Hoogeschool, maar van dit plan kwam niets, De voorstanders vaneen vrije christelijke universiteit waren niet langer te vangen onder den hoed vaneen opgelapte theo - logische faculteit. Zij richtten in 1878 de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op gere - formeerden grondslag op. Deze vereeniging heeft als doel: „De oprichting en instandhouding van scholen voor hooger onderwijs. Naar gelang het haar raogelijk is, sticht zij afzonderlijke katheders voor enkele vakken, vereenigt zij katheders tot faculteiten en verbindt zij facul - teiten tot een universiteit” Op 12 Februari 1879 werden de statuten van deze vereeniging koninklijk goedgekeurd. Deze vereeniging, die als eerste directeuren telde de heeren W. Hovy, S. J. Seefat, J. J. Glinderman, L. Esser en G. H. C. baron van Boetzelaer, heeft de Vrije TJniversiteit gesticht. Zij benoemde al dadelijk dr. A. Kuyper en dr. F. L. Rutgers tot hoogleeraren aan de op te richten hoogeschool.Als gevolg van diens en anderer propaganda werd een stichtings - kapitaal van / 100000 bijeengebracht Daarna werd overgegaan tot stichting van de Universi - teit, voorloopig met drie faculteiten god - geleerdheid, letteren en rechten waaraan be - halve de reeds genoemden nog verbonden waren dr. Ph. J. Hoedemaker voor de theologische faculteit, Fabius vrrr de faculteit inde rechten en Dilloo met Woltier, die kort na de opening werd benoemd, aan de faculteit der letteren Het eerste curatorium bestond uit de heeren ds. Felix, dr. De Hartog, mr. De Savornin Lohman, Van Beeck Calkoen en Keuchenius De vijf hoogleeraren gaven onderwijs aan een vijftal studenten Bij het stichtingskapitaal was een gift van / 1000 vaneen voorstander vaneen vrije universiteit, die zijn gave deed vergezeld gaan van de aanteekening ..hoewel niet gereformeerd”. Aan de Vrije TJniversiteit zijn, blijkens het laatste jaarverslag (over 1919) verbonden vijf - tien hoogleeraren met één lector, inde oud - germaansche talen, en zijn ingeschreven 191 studenten. Het aantal faculteiten bedraagt thans vier, in 1904 -werd aan de TJniversiteit een medische faculteit toegevoegd in overleg met de Vereeniging tot christelijke verzorging van krankzinnigen in Nederland, die toen haar kliniek aan het Valeriusplein oprichtte. De vooruitgang van de Vereeniging, die de moeder is van de Vrije TJniversiteit moge blijken uit de volgende cijfers : in ISBO telde de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op ge - reformeerden grondslag drie duizend leden en contribuanten, die f 12000 bijdroegen, in 1919 waren er 22000 en contribuanten die ruim / 50000 opbrengen. Uit de geschiedenis der Ur.iversiteit zijn twee conflicten temeraoren: het aftreden als hoogleeraar van dr. Ph. J. Hoedemaker, die zich niet vereenigen kon met de leer van dr. Kuyper over de autonomie der kerken, maar de afzonderlijke kerken, beschouwd wilde zien als onderdeden van de eenige nederlandsche Kerk, de Nederduitsch Hervormde kerk, en de uittreding van prof .De Savornin Lohman, omdat hij den christelijken grondslag niet toe te passen achtte op de studie inde rechtsweten - schap. Uit den engeren kring van de stichters van de Vrije TJniversiteit is enkel nog dr. A. Kuyper inleven. Zijn gezondheidstoestand zal hem wel niet veroorloven de herdenkingsfeesten bij te wonen. Maar dr. Kuyper's trouwe helper aan de Vrije TJniversiteit, de heer Jacob van Oversteeg is nog fiksch genoeg om het feest mede te vieren. Als amanuensis van de Ver - eeniging voor Hooger Onderwijs op gerefor - meerden grondslag heeft hij de propaganda voor de vereeniging, en dus tevens de propaganda voor de Vrije TJniversiteit, georganiseerd en geleid. Voor hem zal de herdenkingsdag een dag van dubbele vreugde zijn, vreugde over den bloei van de vereeniging en haar hoogeschool thans na de wet-Kuyper van 1904 tot er - kenning van het jus promovendi de gelijk - waardige van de rijks-universiteiten en de amsterdamschchoogeschool, ende vreugde ook over het aandeel dat hij, de stille bescheiden werker, tot dien bloei heeft mogen bijdragen. Aanwinsten Historisch-Topografische Atlas. In het Geraeente-Archief op de A msteldi jk, zij n op de gebruikelijke plaats, weder een aantal van de nieuwe aanwinsten voor de Historisch-Topografische Atlas ter bezichti - ging gesteld. Allereerst een krijt- en een pot - loodteekening van de Blind emanssteeg (Duivelshoek) door P. Tennissen (geschonken door den teekenaar, naar aanleiding van de tentoonstelling „het amsterdamsche straat - leven” in het Stedelijk Museum), voorts een aquarel van C. Springer (Anjeliersgracht), een 0.1.-inktteekening van Perné (interieur Ko - ninklijk Paleis), en een krijtteekening van Dilhof (regentessen van het Burgerweeshuis). Curieus zijn een aantal photo’s van duivenplat- 86