Tekstweergave van GA-1919_MB006_00064

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM als woonstad is er beter ! Wie om vijf uur aan ’t station komt of de trams naar Haarlem ziet vertrekken, zal begrijpen, wat er aan de hand is ; de forensen gaan naar huis toe. „En nu het eigenaardige, de omgekeerde beweging van het geval ? „Komt men tusschen 5 en 7 aan het Cen - traal-station, dan loopen daar oneindige rijen van menschen, meestal jonge menschen en veelal meisjes van 15 tot 20 jaar uit de stations - deuren : het zijnde jonge werkkrachten uit Amsterdam, die inde stad zelf geen werk vinden en het grootste contingent vormen voor de arbeiders en arbeidsters der blik-, zeep- en chocolade-fabrieken aan de Zaan. Alleen met den trein van zes uur b.v. komen er over de 1000 van deze jonge werkkrachten mee”. J. W. E, Amsterdamsche woorden. Zonder den geleerden samensteller van de Nieuwe Taal - gids te willen verbeteren, zou ik willen op - merken dat in ’t friesch niet gesproken wordt van opredderen maar oprfdderen. Rid in ’t engelsch schijnt hiermede ook in verband te staan. Nu vindt men in ’t friesch vele archaï - sche hollandsche woorden, kan dus ook ridder in deze beteekenis ouder zijn ? Of is ’t wellicht door de vele friesche schippers en*zeelüi in omloop gebracht ? ’t Is maar een opmerking, die ik gaarne voor beter geef. Oude herbergen aan den buitenkant als ’t Wapen van Molqueren (Molkwerum) wijzen wel op zulke invloeden. M. Visser. PERSONALIA * D. A. Zoethout f. —Te laat om nog ver - meld te worden in het vorige nummer, bereikte mij het bericht van het overlijden van den heer D. A. Zoethout, van 1904 —1908 bestuurslid van Amstelodamum, toen hij Amsterdam ver - liet wegens zijn benoeming tot directeur van de tachygraphische inrichting van de Tweede Kamer der Staten Generaal; hij was op dat tijdstip hoofdredacteur van het dagblad de Echo, dat gereed gemaakt werd in Felix Mevitis aan de Keizersgracht. Na langdurige ongesteldheid overleed Zoet - hout te ’s-Gravenhage inden ouderdom van 49 jaar. J. W. E. VRAGENBUS (Verzoeke antwoorden Heerengracht 68) VRAAG Ligging van Amsterdam, In het onlangs verschenen Statistisch zakboekje wordt de ge - ographische ligging opgegeven als 52 0 22’ 30” N.Br., 4 0 53' 18" O.L. van Greenwich. Van welk punt is dit de ligging? Van den Wester - kerkstoren? J. W. E. ANTWOORD Lemoen. Naar aanleiding van de vraag betreffende lemoen bericht ik, dat ook mij de uitroep „lemoen” reeds lang frappeerde en ik hem in verbinding breng met het engel - sche woord voor citroen = lemon. Waarom de joodsche venters juist dit engel - sche woord gebruiken weet ik niet, wel her - inner ik'mij, dat toen de citroen-kwast hier in Amsterdam nog een nieuwtje was, men inde café’s algemeen „Lemonsquash” in allerhande verbasteringen zag geadverteerd. F. Bodenheim. Nog al eenvoudig. Citroen = (engelsch) lemon. De joodsche handelaars in zuidvruchten hebben er lemoen van gemaakt en lemoensap is onder dien naam sinds vele jaren (langer dan vijftig) inden handel bekend. In dit verband mag hierbij gevoegd worden, dat men zoo ook het engelsche „squash” ver - vormde tot „kwast”. Ch. M. Het woord limaS (pl. limoes) is zuiver portugeesch. Verklaarbaar is dus dat het inde amsterdamsche jodentaal is blijven hangen. Voor eigenlijke citroenen heeft het portu - geesch ook het woord cidra. Inde literatuur echter komt men steeds limao tegen. Ook in onzen Oost is het blijven hangen. Men heeft daar wel geen eigenlijke citroenen maar toch wel een zéér verfrisschend vruchtje van aanverwanten aard en smaak, niet grooter dan een stuiter en met groenen schil, hetwelk door ons Europeanen „limoen” wordt genoemd. Gewoonlijk echter zegt men : limmetje of lemmetje. Het limmetje wordt veelal boven een glas ijswater uitgeknepen om een verfrisschen - de limonade te verkrijgen. Dit woord limonade zal nu geen nader verklaring behoeven. S. P. L’HoNORé Naber, Deze antwoorden geven geen direct antwoord op mijn vraag. Deze gold niet de ety - mologie van het woord lemoen, maar wel de be - teekenis. Op,te merken valt hierbij nog, dat de woordenboeken van Van Dale en van Kuipers het woord spellen als limoen. Is inden amster - damschen fruithandel lemoen hetzelfde als citroen en zoo ja, hoe is dan te verklaren dat de joden aan den wagen niet venten met citroenen als elders maar met lemoenen ? Kan de reden gelegen zijnin het feit, dat de klank le-m zich beter leent vooreen roep dan ci-tr? Ook bij een andere vrucht is een dergelijk verschijnsel op te merken. Eerst tijdens mijn verblijf in Amsterdam heb ik kennis gemaakt met het woord kanteloep voor meloen. Is het daarbij toevallig, dat lemoen een metathesis van meloen is ? Of is hier verband ? J. W. E. 56