Tekstweergave van GA-1919_MB006_00063

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM winner was de heer J. H. Garms met een aantal amsterdamsche roepen. In het jongste tijd - schrift-stuk dezer inmiddels verdoopte ver - eeniging is nu ook de inzending van den tweede prijswinner afgedrukt. Het zijn 244 ook amsterdamsche roepen verzameld door den heer Frans SagersHzn. Hij heeft ze gesysthema - tiseerd naar plaats en onderwerp; Op het Amstelveld ; Ten gerieve der burgerij (Noorder - markt) ; Langs gracht en straat (groenten ; vruchten ; visch) ; Huishoudelijke artikelen ; Snuisterijen ; Bloemen en planten ; Koningin - nedag ; Specialiteiten. Als een eigenaardigheid vermeldt de verzamelaar: „Wanneer men vorenstaande straatroepen nader beschoudt, zal het onmiddellijk in het oog vallen, dat vele straatventers zoo muzikaal zijn aangelegd. Hierbij dienen wij op een bizonderheid te wijzen en wel deze, dat het alleen joodsche kooplieden waren, die hun keuze lieten vallen op meer of min bekende aria’s. Slechts ééne uitzondering konden wij boeken en wel bij een jongen, die katholiek was”. J. W. E. Kweekschool voor de Zeevaart. Dank zij de bijzondere vriendelijkheid, waarmede de commandant van deze onderwijs-instelling, de heer J. Oderwald, en allen, die hem daarbij behulpzaam waren, zich beijverden deze be - kende ansterdamsche inrichting in al haar details te toonen, hebben de leden van Am - stelodamum met hunne dames door eigen aan - schouwing stellig een uitnemenden indruk ge - kregen van de Kweekschool voor de zeevaart, 14 Juni jl. door ons Genootschap in twee groepen bezocht. Men zag de schoollokalen, de keuken, de eet- en slaapzalen, de radio- en de modelkamer, de ziekenzaal, de takelzolder, de „toren”, het museum, de vergaderzaal van heeren Commissarissen; kweekelingen deden oefeningen inde tuigage van de bark; 18 tweede-jaars gaven een demonstratie van stok - schermen ; het kompas-regelen werd gedemon - steerd ; de historische schilderijen, de persona - lia van De Ruyter, van Van Kinsbergen en van Van Speyk en de vele andere geschied - kundige monumenten werden getoond en verklaard; en ten slotte werden de gasten door den heer commandant en mevrouw Oderwald verkwikt dooreen kop thee inde recreatie-zaal, terwijl een strijkje der kweekelingen eenige nummers ten beste gaf. Afdoende konden allen zich laten voorlich - ten overal daar, waar zij voorlichting behoef - den, en ongetwijfeld heeft het bezoek bij ieder een bijzonder aangename herinnering achter - gelaten. J. W. E. Kweekschool voor doopsgezinden In de Doopsgezinde Bijdragen deelt prof. dr. S. W. J. Kühler ineen artikel onder den titel „De Oprichting der amsterdamsche Kweek - school in 1735” vele bijzonderheden mede over de opleiding der doopsgezinde leeraars inden ouden tijd. Oorspronkelijk bestond bij de Mennisten een eigenaardige aikeer van wetenschappelijk gevormde predikanten, en werden de gemeenten bediend door ongeleerde liefdepredikers. Op den duur kon dit zoo niet blijven, en begon men oog te krijgen voor de voordeelen van eene wetenschappe - lijke opleiding. Het eerst sloeg de amster - damsche Kerkeraad de nieuwe richting in, door in 1681 aan den bekenden dr. Galenus Abrahamsz. op te dragen onderwijs te geven aan jongelieden „in onze algemeene moderate gronden, ten einde om daaruit te kweeken zoodanige bekwame personen, die niet alleen tot dienst van onze, maar ook van andere buitengemeenten, zouden kunnen dienen”. Eerst in 1692 kwam het echter tot de op - richting eener kweekschool. Galenus werd aangesteld tot hoogleeraar, op een salaris van f 700 met vrije woning, waarvoor hij acht uren per week les zou geven. Voor de voor - bereidende opleiding, die een half jaar duurde, werd zekere Joannes de Bisschop, een gewe - zen Jezuïet, aangesteld, die echter in het begin van 1692 reeds wegens voortdurend plichtverzuim werd ontslagen. Galenus overleed in 1706 op meer dan 80- jarigen leeftijd. Aangezien een geschikt op - volger ni%t werd gevonden, begonnen de stu - denten, reeds enkele jaren voor zijn dood, de lessen bij te wonen aan het remonstrantsch Seminarium, waar Van| Limborch. en later Van Cattenburgh hoogleeraren waren. Ook dit leidde op den duur tot moeielijkheden. Ein - delijk vond men in 1733 inden jongen Tjerk Nieuwenhuis een geschikt persoon om als hoogleeraar op te treden. Na te Franeker te zijn gepromoveerd, aanvaardde hij 28 Novem - ber 1735 in het kerkgebouw qp den Singel bij den (Jan Roodepoorts) Toren zijn ambt met een rede Over het nut der wijsbegeerte in de godgeleerdheid en de voortreffelijkheid van den geopenbaarden godsdienst. Drie dagen later begon hij met zes studenten zijn colleges. Ruim 75 jaren heeft de amsterdamsche Ge - meente de zorg voor deze herstelde kweek - school gedragen. Joh. C. B. Grootte van Amsterdam, In het Eindhovensch dagblad van 27 Mei geeft M. H. een beschouwing over de grootte van Amster - dam. „Het heeft alleen meer inwoners dan de heele provincie Limburg die er 442 783 telt meer ook dan Drenthe, Zeeland, Utrecht of Overijsel en niet veel minder dan heel Gelder - land. Tien steden zooals Amsterdam en Neder - land had evenveel inwoners als thans met zijn haast 1200 gemeenten. Als al de Noordbraban - ters naar Amsterdam kwamen wonen, waren er nog niet veel woningen te kort en als alle Amsterdammers verhuisden naar Groningen en Friesland zou daar wel ras woningnood heerschen. Zoo groot is Neerlands hoofdstad. „Als werkstad mag Amsterdam er wezen. 55