Tekstweergave van GA-1919_MB006_00063
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
winner
was
de
heer
J.
H.
Garms
met
een
aantal
amsterdamsche
roepen.
In
het
jongste
tijd
-
schrift-stuk
dezer
inmiddels
verdoopte
ver
-
eeniging
is
nu
ook
de
inzending
van
den
tweede
prijswinner
afgedrukt.
Het
zijn
244
ook
amsterdamsche
roepen
verzameld
door
den
heer
Frans
SagersHzn.
Hij
heeft
ze
gesysthema
-
tiseerd
naar
plaats
en
onderwerp;
Op
het
Amstelveld
;
Ten
gerieve
der
burgerij
(Noorder
-
markt)
;
Langs
gracht
en
straat
(groenten
;
vruchten
;
visch)
;
Huishoudelijke
artikelen
;
Snuisterijen
;
Bloemen
en
planten
;
Koningin
-
nedag
;
Specialiteiten.
Als
een
eigenaardigheid
vermeldt
de
verzamelaar:
„Wanneer
men
vorenstaande
straatroepen
nader
beschoudt,
zal
het
onmiddellijk
in
het
oog
vallen,
dat
vele
straatventers
zoo
muzikaal
zijn
aangelegd.
Hierbij
dienen
wij
op
een
bizonderheid
te
wijzen
en
wel
deze,
dat
het
alleen
joodsche
kooplieden
waren,
die
hun
keuze
lieten
vallen
op
meer
of
min
bekende
aria’s.
Slechts
ééne
uitzondering
konden
wij
boeken
en
wel
bij
een
jongen,
die
katholiek
was”.
J.
W.
E.
Kweekschool
voor
de
Zeevaart.
Dank
zij
de
bijzondere
vriendelijkheid,
waarmede
de
commandant
van
deze
onderwijs-instelling,
de
heer
J.
Oderwald,
en
allen,
die
hem
daarbij
behulpzaam
waren,
zich
beijverden
deze
be
-
kende
ansterdamsche
inrichting
in
al
haar
details
te
toonen,
hebben
de
leden
van
Am
-
stelodamum
met
hunne
dames
door
eigen
aan
-
schouwing
stellig
een
uitnemenden
indruk
ge
-
kregen
van
de
Kweekschool
voor
de
zeevaart,
14
Juni
jl.
door
ons
Genootschap
in
twee
groepen
bezocht.
Men
zag
de
schoollokalen,
de
keuken,
de
eet-
en
slaapzalen,
de
radio-
en
de
modelkamer,
de
ziekenzaal,
de
takelzolder,
de
„toren”,
het
museum,
de
vergaderzaal
van
heeren
Commissarissen;
kweekelingen
deden
oefeningen
inde
tuigage
van
de
bark;
18
tweede-jaars
gaven
een
demonstratie
van
stok
-
schermen
;
het
kompas-regelen
werd
gedemon
-
steerd
;
de
historische
schilderijen,
de
persona
-
lia
van
De
Ruyter,
van
Van
Kinsbergen
en
van
Van
Speyk
en
de
vele
andere
geschied
-
kundige
monumenten
werden
getoond
en
verklaard;
en
ten
slotte
werden
de
gasten
door
den
heer
commandant
en
mevrouw
Oderwald
verkwikt
dooreen
kop
thee
inde
recreatie-zaal,
terwijl
een
strijkje
der
kweekelingen
eenige
nummers
ten
beste
gaf.
Afdoende
konden
allen
zich
laten
voorlich
-
ten
overal
daar,
waar
zij
voorlichting
behoef
-
den,
en
ongetwijfeld
heeft
het
bezoek
bij
ieder
een
bijzonder
aangename
herinnering
achter
-
gelaten.
J.
W.
E.
Kweekschool
voor
doopsgezinden
In
de
Doopsgezinde
Bijdragen
deelt
prof.
dr.
S.
W.
J.
Kühler
ineen
artikel
onder
den
titel
„De
Oprichting
der
amsterdamsche
Kweek
-
school
in
1735”
vele
bijzonderheden
mede
over
de
opleiding
der
doopsgezinde
leeraars
inden
ouden
tijd.
Oorspronkelijk
bestond
bij
de
Mennisten
een
eigenaardige
aikeer
van
wetenschappelijk
gevormde
predikanten,
en
werden
de
gemeenten
bediend
door
ongeleerde
liefdepredikers.
Op
den
duur
kon
dit
zoo
niet
blijven,
en
begon
men
oog
te
krijgen
voor
de
voordeelen
van
eene
wetenschappe
-
lijke
opleiding.
Het
eerst
sloeg
de
amster
-
damsche
Kerkeraad
de
nieuwe
richting
in,
door
in
1681
aan
den
bekenden
dr.
Galenus
Abrahamsz.
op
te
dragen
onderwijs
te
geven
aan
jongelieden
„in
onze
algemeene
moderate
gronden,
ten
einde
om
daaruit
te
kweeken
zoodanige
bekwame
personen,
die
niet
alleen
tot
dienst
van
onze,
maar
ook
van
andere
buitengemeenten,
zouden
kunnen
dienen”.
Eerst
in
1692
kwam
het
echter
tot
de
op
-
richting
eener
kweekschool.
Galenus
werd
aangesteld
tot
hoogleeraar,
op
een
salaris
van
f
700
met
vrije
woning,
waarvoor
hij
acht
uren
per
week
les
zou
geven.
Voor
de
voor
-
bereidende
opleiding,
die
een
half
jaar
duurde,
werd
zekere
Joannes
de
Bisschop,
een
gewe
-
zen
Jezuïet,
aangesteld,
die
echter
in
het
begin
van
1692
reeds
wegens
voortdurend
plichtverzuim
werd
ontslagen.
Galenus
overleed
in
1706
op
meer
dan
80-
jarigen
leeftijd.
Aangezien
een
geschikt
op
-
volger
ni%t
werd
gevonden,
begonnen
de
stu
-
denten,
reeds
enkele
jaren
voor
zijn
dood,
de
lessen
bij
te
wonen
aan
het
remonstrantsch
Seminarium,
waar
Van|
Limborch.
en
later
Van
Cattenburgh
hoogleeraren
waren.
Ook
dit
leidde
op
den
duur
tot
moeielijkheden.
Ein
-
delijk
vond
men
in
1733
inden
jongen
Tjerk
Nieuwenhuis
een
geschikt
persoon
om
als
hoogleeraar
op
te
treden.
Na
te
Franeker
te
zijn
gepromoveerd,
aanvaardde
hij
28
Novem
-
ber
1735
in
het
kerkgebouw
qp
den
Singel
bij
den
(Jan
Roodepoorts)
Toren
zijn
ambt
met
een
rede
Over
het
nut
der
wijsbegeerte
in
de
godgeleerdheid
en
de
voortreffelijkheid
van
den
geopenbaarden
godsdienst.
Drie
dagen
later
begon
hij
met
zes
studenten
zijn
colleges.
Ruim
75
jaren
heeft
de
amsterdamsche
Ge
-
meente
de
zorg
voor
deze
herstelde
kweek
-
school
gedragen.
Joh.
C.
B.
Grootte
van
Amsterdam,
In
het
Eindhovensch
dagblad
van
27
Mei
geeft
M.
H.
een
beschouwing
over
de
grootte
van
Amster
-
dam.
„Het
heeft
alleen
meer
inwoners
dan
de
heele
provincie
Limburg
die
er
442
783
telt
meer
ook
dan
Drenthe,
Zeeland,
Utrecht
of
Overijsel
en
niet
veel
minder
dan
heel
Gelder
-
land.
Tien
steden
zooals
Amsterdam
en
Neder
-
land
had
evenveel
inwoners
als
thans
met
zijn
haast
1200
gemeenten.
Als
al
de
Noordbraban
-
ters
naar
Amsterdam
kwamen
wonen,
waren
er
nog
niet
veel
woningen
te
kort
en
als
alle
Amsterdammers
verhuisden
naar
Groningen
en
Friesland
zou
daar
wel
ras
woningnood
heerschen.
Zoo
groot
is
Neerlands
hoofdstad.
„Als
werkstad
mag
Amsterdam
er
wezen.
55