Tekstweergave van GA-1918_MB005_00100
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
e
ene
beschrijving
vaneen
amsterdamsche
Sint
Nicolaasmarkt
uit
de
vijftiende
eeuw.
Daarin
vertelt
hij
o.a.
:
Tusschen
de
Waag
en
de
Vischmarkt,
van
het
Damrak
tot
het
Rokin,
staan
de
koekkramen
ineen
dubbele
rij,
en
een
stroom
van
poorters
en
poorteressen
golft
er
vroolijk
tusschen
door.
En
bijna
geen
kraam,
of
gij
ziet
er
een
goede
petemoei
of
een
rijke
bestemoêr
voor
staan,
die
uitzoekt,
proeft
en
haar
korfje
volpakt
met
„St.
Nicolaescoeck
,
„amandelbroot”,
„honinctaert”
en
„masse
-
peyn”.
En
daar,
langs
de
huizen
tusschen
den
Middeldam
en
’t
Roóleeuwssteegje,
staan
de
kruiwagens,
waar
de
minder-man
ook
voor
zijn
kroost
de
noodige
„slickerdemickj
es”
op
-
doet,
Aan
vroolijke
zingende
kinderen
geen
gebrek.
In
troepen
trekken
ze
rond
met
papieren
vaantjes,
waarop
gekleurde
af
-
beeldingen
van
Sinterklaas
geplakt
zijn,
die
ze
bij
den
hondenslager
van
de
Oudekerk
gekocht
hebben.
En
ook
de
schippers
en
varens
-
gasten
van
het
„Dammerack”
en
brugghe”
en
de
„burchwall
op
tije”
wdllen
hun
deel
aan
het
feest
niet
missen
;
maar
nu
zitten
ze
inde
bierkroeg.
Eerst
later
komen
ze
op
de
proppen
om
Dam
en
Kalverstraat
van
hun
zeemansliedjes
te
doen
weergalmen.
Meen
niet,
dat
de
vroolijkheid
vóór
midder
-
nacht
eindigt
-
integendeel,
zij
duurt
den
gahschen
nacht.
Als
gij,
deftig
burger,
reeds
lang
onder
de
dekens
ligt,
dan
hoort
ge
nog
daar
buiten
de
lustige
feestvierders
met
tamboerijnen
en
trommelen
voorbij
gaan,
en
ze
zullen
u
den
slaap
wel
uit
de
oogen
houden.
Het
jonge
volk
wil
zijn
Sint
Nicolaas
alle
eer
geven,
die
hem
toekomt.
En
daar
de
bisschep
den
ganschen
nacht
van
schoorsteen
tot
schoor
-
steen
rijdt,
willen
zij
hem
den
moeilijken
tocht
met
muziek
wel
vervroolijken,
W.
H.
M.
Martin
Berden.
Het
eerste
nederlandschk
stereos
-
coopplaatje.
In
1843
werd
door
Brewster
het
instrument
geconstrueerd,
sedert
circa
1850
algemeen
bekend
als
stereoscoop.
Reeds
in
1844
werd
de
fotografie
te
hulp
geroepen
om
stereoscoop-prentjes
te
maken.
Het
duurde
veertien
jaar
eer
zulks
ook
in
Nederland
ge
-
schiedde.
Nu
zestig
jaar
geleden,
tegen
Sint
Nicolaas
1858,
verzond
de
haarlemsche
uitgever
A.
C.
Kruseman
een
nieuwen
jaargang
van
zijn
Praktische
volks-almanak
„met
photographisclx
stereoskopische
plaat”.
„De
uitgever
van
dit
boekje,
schreef
de
haarlemsche
physicus
W.
M.
Logeman,
besloot
korten
tijd
na.het
verschij
-
nen
der
reisbeschrijving
van
prof.
Piazzi
Smyth
en
het
daarop
gevolgde
Stereoscopic
magazine,
om,
vóór
dat
dit
nog
in
andere
landen
was
nagevolgd,
in
ons
land
een
photographie
-
druk
te
doen
verschijnen,
en
wel
om
dadelijk
met
het
moeijelijkste,
met
eene
stereoskopische
figuur
te
beginnen.
Hij
vond
spoedig
inden
heer
P.
Oosterhuis
te
Amsterdam
een
man.
die
geschikt
en
bereid
was
om
dezen
arbeid
aan
te
vatten,
om
dit
genoegzaam
braakliggend
veld
te
ontginnen,
en
die
de
moeijelijkheden
en
opofferingen,
aan
zulk
eene
eerste
schrede
verbonden,
wel
met
hen
deelen
wilde.
De
keuze
van
het
voorwerp,
dat
hij
afbeelden
wilde,
v
erd
hem
vrijgelaten
;
hij
nam
wat
aan
zijn
kunstenaarsgevoel
het
teekenachtigst,
het
dankbaarst
voorkwam,
en
wat
hij
tegelijk
niet
ver
behoefde
te
zoeken,
en
zoo
komt
bet,
dat
een
gedeelte
van
het
hoofdplein
der
hoofdstad
afgebeeld
is
als
titelvignet
voor
dezen
almanak’
’.
Inderdaad
staat
tegenover
de
titelbladzijde
een
zeer
verbleekte
„stereographie
of
dubbel
-
photographie”
van
hetMonument
op
den
Dam,
Naatje
zaliger,
toen
onlangs
dóór
Koning
Willem
111
onthuld
en
aan
het
Gemeente
-
bestuur
ovérgedragen,
met
de
Algemeene
post-onderneming,
het
Wapen
van
Medemblïk
en
de
Bisschap
op
den
achtergrond.
J.
W.
E.
Het
nieuwste
boek
van
Gimpel.
„Goede
wijn
behoeft
geen
krans”
en
zoo
zou
ik
kunnen
volstaan
met
de
simpele
mededeeling,
dat
er
bij
J.
M.
Meulenhoff
te
Amsterdam
in
kloek
quarto-formaat
verschenen
is
een
boek
over
Amsterdam
oud
en
nieuw,
stemmingen
en
studies
door
Corri.
J.
Gimpel,
geïllustreerd
naar
teekeningen
van
H.
Heuff.
De
schrijver,
die
als
behéerder
van
de
gemeente-atlas
op
het
stedelijk
archief
in
bijzonderheden
op
de
hoogte
is
van
de
oude-
en
nieuwe
topografie
van
onze
stad
en
geeft
allerlei
aesthetische,
historische
bijzonderheden
over
de
92
plaat
-
sen
door
Heuff
en
anderen
in
beeld
gebracht,
over
het
oude
en
nieuwe
profiel
d.i.
gezichten
langs
en
op
het
IJ,
over
het
open
havenfront
en
zijn
toegangen,
over
de
oude
hoofdstraten
Kalverstraat,
Nieuwendijk,
Haarlemmer
-
straat
en
-dijk,
Warmoesstraat,
Zeedijk,
Joden
-
breestraat,
Leidschestraat
en
Utrechtsche
-
straat
over
grachtimpressies
en
grachtsil
-
houetten,
over
de
Jordaan
waaruit
blijkt
dat
Gimpel
niet
medegaat
met
de
naamver
-
klaring
door
dr.
Beets
onlangs
in
ons
Jaarboek
gegeven
over
de
pleinen
en
over
allerlei
dat
hij
samenvat
onderden
titel
„Verscholen
Amsterdam”
:
gangen
en
steegjes
alshet
Hemel
-
rijk,
de
Zwarte
Bijlsteeg,
het
Hol,
Uilenburg
enz.
„Zoo
is
er
nog
veel,
o
heel
veel
dat
Am
-
sterdam,
zelfs
aan
eigen
stadgenooten,
zoo
zij
maar
niet
stelselmatig
immer
denzelfden
weg
van
buis
naar
kantoor
wandelen
(als
zij
al
-wandelen
en
niet
trammen
!)
merkwaar
-
digs
biedt,
wanneer
zij
slechts
de
moeite
willen
doen
het
op
te
zoeken”.
Ineen
voor
-
woord
schrijft
de
heer
R.
W.
P.
de
Vries,
de
uitnemende"kenner
van
amsterdamsche
pren
-
ten
en
boeken,
een
en
ander
wat
vroegere
ge
-
slachten
op
dit
gebied
hebben
gedaan;
Bast,
Claes
Jansz.
Visscher,
Commelin,
Dapper,
Doroselaer
en
Von
Zesen
inde
zeven
-
tiende,
De
Lafeuille
en
Wagenaar
inde
acht
tiende,
Vander
Vijver
en
Ter
Gouw
inde
92