Tekstweergave van GA-1918_JB016_00054

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

den Aemstel, van tbolwerck genaempt Swanenburch off, mede een stuck weechs inden Aemstel een wal dyent geleyt omme die stadt te sluyten. Ende die saecke int langhe gediscoureert zijnde, es geresolveert datmen die fortificatie streckende van by Jan Rodenpoort van de begonste fortificatie zuytwaert op zall doen tot aan ’t Lasarus huysken; maer zoe veele aengaet den wallen inden Aemstel te legghen, verstaen dat men daermede voer dese tijt zall supersederen ende vernemen van gerechticheyt die ingelanden hebben van dat men den Aemstel niet en mach benaewen, ende oick doen ondersoucken van den ghenen hem des verstaende, off deur tlegghen van den wallen inden Aemstel die burchwallen ende wateren nyet en zullen vervuylen ende verstopt worden. Ende gheen oppositie bevijndende, noch dat die wateren ende deurtochten van den rivyeren en zullen verlanden ende gheen houtbosch aldaer zall vallen, dat men tfort met tlegghen van den wallen inden Aemstel zall sluyten.” Uit deze resolutie leeren we eene omwalling van de stad kennen, zooals die op geene kaart is aangegeven, en zooals geen van de latere stedebeschrijvers die heeft gekend. De ligging van het Lazarushuysken geeft geene voldoende aanwijzing, zoolang niet van andere zijde blijkt, op welke hoogte aan den Reguliersdijk dat lag, maarde aanwijzing, dat het bolwerk voorbij de Regu* lierspoort kwam te liggen tegenover het bolwerk Swanenburch, is niet mis te verstaan. Dat bolwerk Swanenburch kan niet op een andere plaats gelegen hebben, dan aan de gracht en de straat die er naar genoemd zijn, de Zwa* nenburgwal die oorspronkelijk Swanenburch*burchwal heette —, en de Zwanenburgerstraat. Ter Gouw had het mis, toen hij den Zwanenburg voor een dichterlijk verzinsel van Vondel hield; het is wel geen middeleeuwsch kasteel geweest, maar een bolwerk, behoorende tot den vestingwal van 1585. Over den bouw zelf heb ik geene aanteekening inde resoluties gevonden, maar ongetwijfeld reikte de oostelijke vestingwal, dien we reeds kennen met de twee bolwerken van Montelbaan en St. Anthonisdijk, alreeds verder zuid* waarts en eindigde daar ineen derde bolwerk inden Amstel, dat Swanenburch was genoemd. En het tegenoverliggende bolwerk aan den Reguliersdijk, dat ook nergens vermeld, en nergens geheel afgebeeld is, kunnen we nu zeer nauwkeurig op zijne plaats brengen. Het is na den volgenden uitleg van de stad (1593) niet geheel gesloopt, maar voor de helft blijven bestaan, en we zien die helft op de kaart van Bast heel duidelijk. Even ten oosten van de nieuwe Regulierspoort, die ter plaatse van het tegenwoordige Rembrandtsplein 16