Tekstweergave van GA-1917_MB004_00060
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
200
jaar
geleden.
Het
was
ons
voornemen,
hierbij
afschrift
te
geven
vaneen
curieusen
particulieren
brief,
geschreven
dooreen
dame
van
stand,
die
inde
omgeving
van
de
Tsaritsa
verschillende
feestelijkheden
heeft
bijgewoond
en
die
daarvan
in
huiselijken
toon
verslag
geeft
aan
een
vriendin.
We
zijn
er
in
ge
-
slaagd
uitte
maken,
dat
die
naamlooze
brief
is
geschreven
door
Maria
Schaep.
huisvrouw
van
mr,
Henirick
Bicker,
Burgemeester
in
1717.
Nu
dein
het
Maand
-
blad
beschikbare
plaatsruimte
door
het
bovenstaande
reeds
werd
overschreden,
wordt
de
brief
bestemd
voor
het
volgende
Jaarboek,
waar
een
dergelijk
docu
-
ment
trouwens
beter
thuis
behoort,
J.
F.
L.
de
Balbian
Verster.
LANGS
DEN
WEG
Het
bezoek
aan
de
Nederlandsche
Planxknboterfabriek.
Zoodra
ons
Be
-
stuur
zich
in
betrekking
had
gesteld
met
de
directie
van
de
fabriek,
hebben
wijde
grootst
mogelijke,
tegemoetkoming
ondervonden.
Een
der
directeuren,
de
heer
H.
M.
T.
Bury,
ver
-
zekerde
dat
wij
welkom
zouden
zijn,
hoeveel
leden
zich
zouden
aanmelden
en
natuurlijk,
met
een
groot
aantal
dames.
Hij
betreurde
alleen,
dat
het
thans
niet
mogelijk
zou
zijn,
de
bezoekers
te
vervoeren
met
de
eigen
motor
-
booten.
Dit
als
gevolg
van
„benzine
nood”.
Op
de
bekende
oproeping
hebben
zich
velen
aangemeld,
in
het
geheel
ruim
200
personen.
Daardoor
is
het
noodig
geworden
het
bezoek
over
drie
dagen
te
verdeelen.
Dit
is
dan
ook
geschied,
op
Woensdag,
Donderdag
en
Vrijdag
27,
28
en
29
J
uni.
Gelukkig
is
het
weder
ons
gunstig
geweest.
lederen
dag
vonden
de
be
-
zoekers
vriendelijke
geleiders
aan
de
overzijde
van
het
IJ-veer,
waarna
de
wandeling
naar
de
fabriek
begon.
Daar
stonden
weer
nieuwe
gidsen
gereed,
behoorende
tot
het
te
hnische
of
administratieve
personeel,
waarbij
de
ge
-
noemde
heer
Bury,,
dr.
Van
Kregten
en
een
welbespraakte
dame,
mevrouw
Van
Vliegen,
die
de
leiding
heeft
over
kookcursussen
en
kookdemonstraties.
Het
gezelschap
werd
tel
-
kens
weder
in
drie
of
vier
kleine
groepen
verdeeld,
welke
onder
deskundige
leiding
dan
een
langdurigen
rondgang
maakten
door
de
uitgestrekte
fabrieksgebouwen.
Men
begon
bij
de
aanlegplaats,
het
hoofdkanaal-West,
waar
de
booten
de
grondstof
aanvoeren.
Deze,
de
coprah,
wordt
geheel
mechanisch
gelost
en
inde
opslagplaats
uitgeschud
op
een
breeden
lederen
band-zonder-eind,
die
haar
vervoert
naar
de
perserij.
Na
een
eerste
zuivering
ziet
men
de
coprah
dan
geleidelijk
vermalen
tot
meel,
dat
vervolgens
inde
machtige
hy
-
draulische
persen
komt.
welke
de
olie
doen
afvloeien.
Wat
er
overblijft
krijgt
den
vorm
van
ronde
en
platte
koeken,
die
weder
auto
-
matisch
worden
afgevoerd
en
die,
om
af
te
koelen,
daarbij
wel
een
half
uur
onderweg
blijven
vóór
zij
in
het
magazijn
worden
op
-
gestapeld.
Zij
vormen
een
uitstekend
veevoe
-
der.
De
ruwe
kokosolie
wordt
tegelijk,
altijd
mechanisch,
zorvuldig
geraffineerd,
totdat
zij
herleid
is
tot
een
zuiver,
reuk-
en
smaakloos
vet,
dat
als
B.
U.
K.
{bereid
uit
klapper)
in
tabletten
van
i
en
1
L
pond
voor
den
klein
-
handel
wordt
verwerkt.
Aardig
om
te
zien,
hoe
zelfs
de
verpakking
geschiedt
door
ver
-
nuftige
kleine
machines,
welke
door
jonge
meisjes
worden
bediend.
Uit
hetzelfde
zuivere
vet,
de
B.
U.
K.,
wordt
verder
de
klappa
of,
meer
volgens
het
wettelijk
voorschrift
~de
Plantenboter
Margarine”
gemaakt,
door
het
vet
te
ver
boteren
met
de
aromatische
bestanddeelen
van
gepasteuriseerde
melk
onder
toevoeging
van
tafelolie.
Alweer
machinaal,
wordt
de
klappa
in
perkamentpapier
gewikkeld
en
in
cartonnages
vaneen
half
pond
verpakt.
Er
zijn
nog
andere
nevenproducten
dan
de
veekoeken,
want
onderweg
zagen
we
hoe
een
gedeelte
van
de
verwerkte
grondstof
dienst
-
baar
werd
gemaakt
voor
de
zeepfabricage.
Aan
het
eind
van
den
langen
tocht
en
na
dit
aanschouwelijk
onderricht,
kreeg
men
als
het
ware
de
proef
op
de
som.
Inde
zoo
-
genaamde
feesttent
stonden
lange
tafels
met
stoelen
gereed
en
daar
werden,
bij
een
ver
-
versching,
taarten
en
krakelingen
opgedischt
welke
met
klappa
waren
toebereid,
zonder
dat
——
de
dames
mogen
het
getuigen
eenig
verschil
merkbaar
was
met
een
toe
-
passing
met
natuurboter.
We
kunnen
dit
vluchtig
relaas
het
maandblad
moet
ter
perse
niet
besluiten
zonder
dank
te
brengen
aan
de
directie
van
de
fabriek,
voor
hare
gastvrijheid
en
voor
de
goede
voorlichting
die
wij
mochten
ont
-
vangen.
Zeker
hebben
al
onze
leden
zich
verheugd
over
het
feit,
dat
hier
aan
het
IJ
zulk
een
groote
industrieele
onderneming
is
verrezen,
met
nederlandsch
kapitaal
en
met
nederlandsch
personeel,
als
een
werkelijke
aanwinst
voor
Amsterdam
als
haven-,
handel
en
industriestad.
Zij
is
ons
extra
sympathiek,
omdat
de
grondstof,
in
onze
koloniën
ge
-
wonnen,
van
daar
wordt
aangevoerd.
Moge
de
fabriek
inde
toekomst
de
hooge
vlucht
bereiken
welke
men
haar
toedenkt,
op
deze
gronden,
dat
Amsterdam
weer
zal
worden
de
52