Tekstweergave van GA-1916_MB003_00016

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM toen de stad nog binnen Singel en Kloveniers,- burgwal besloten was, telde Amsterdam reeds 35 bruggen, in 1658 waren er 87 eteenen en 117 houten bruggen; tegenwoordig 318 brug - gen in totaal, verdeeld, in 253 vaste bruggen, 19 draaibruggen, 18 basculebruggen, 27 op - haalbruggen en 1 vlotbrug. Een moeilijk vraagstuk was een type van brug te construeeren dat zoowel voldoet aan de eischen van het drukverkeer te land, dat bruggen vraagt, die met den bovenkant (het rij vlak) laag liggen en aan de behoefte van de scheepvaart, waarbij neigingen bestaat om de afmetingen der schuiten en de lading - hoogte zoo groot mogelijk te maken. Deze eischen, bruggen met lagen onderkant en bruggen met hoogen bovenkant, gaan juist tegen elkaar in. De overgroote meerderheid der amsterdamsche bruggen is, met het oog op die eischen, geconstrueerd als de brug over den Singel voor de Korsjespoortsteeg ; een ijzeren balkbrug met rechthoekige door - vaartopeningen en zoo dun mogelijk gecon - strueerde overspanningen. De eischen voorde scheepvaart met het oog op de doorvaarthoogte der bruggen hebben in Amsterdam geleid tot vaste vormen daar - voor. De toegangen tot de stad zijn van beweegbare bruggen voorzien, zoodat de eigenlijke stad vanuit alle richtingen door hoog geladen schepen bereikbaar is. Eender schoonste nog bestaande houten ophaalbruggen is die over den Amstel voor de Kerkstraat, de z.g. „Magere Brug”. De thans bestaande beweegbare bruggen zijn van drie typen : de ophaalbrug of wipbrug, de basculebrug of klapbrug en de draaibrug. Er zijn bruggen die 60 en meermalen per dag worden geopend en waar de totale duur van de stremming van het verkeer te land circa 5 uur per dag, hoofdzakelijk buiten de nacht - uren vallende, bedraagt. Van grooten invloed op den bouw van verschillende amsterdamsche bruggen is ge - weest het electrisch trambedrijf. Het drukke verkeer van de zware tramwagens oefent vooral op de beweegbare bruggen voort - durend een reeks zeer krachtige stooten uit, welke oorzaak zijn van sterke slijting, waar - door de constructie voortdurend moet ver - nieuwd worden. Om een beeld te geven van wat een beweegbare brug van de tramwagens te verduren heeft, deelt de schrijver mede dat per dag ongeveer 3500 tramwagens de Hoogesluis passeeren, veroorzakende 21000 stooten op de brug, waarbij de kracht van eiken stoot afwisselt tusschen 4000 en 7000 KG. De invoering van het electrisch trambedrijf is een van de oorzaken geweest van het feit dat inde laatste 15 jaren zoovele belangrijke brugwerken inde hoofdstad werden uit - gevoerd. Daarbij is er naar gestreefd om alle rijbruggen van Amsterdam geleidelijk ge - schikt te maken ook voor het zwaarste wa - genverkeer. Men nam als belastingtype aan een vierwielige wagen met een gewicht van 10000 K.G. Hooger maximum aan te nemen heeft geen zin, omdat de bestratingen inde stad geen zwaarder wagengewichten kunnen verdragen. D. S. Kaarxhandel. Bij Brill te Leiden ver - scheen een kloek octavo boek van 384 blad - zijden, waarin dr. F. C. Wieder, adjunct - bibliothecaris van de Universiteits-Biblio - theek hier, neerlegt de uitkomsten van twee maanden onderzoek in Spanje naar nederland - sche historisch-geographische documenten. De oogst van die twee maanden was rijk, zelfs overrij k en het is voor hem, die nu weet, dat onze oude kaarthandel zich bijkans geheel zoo niet uitsluitend centraliseerde in Am - sterdam om vandaar uit Europa te voorzien, niet te verwonderen, dat dit in princiep ne - derlandsche boek daardoor zulk een amster - damsch karakter heeft d.w.z. locaal in zoover dat veel atlassen en kaarten hier aangemaakt en dadelijk bestemd voor export juist daarom niet in ons land gebleven zijn. Onder het vele merkwaardige dat hier, dikwijls voor het eerst beschreven wordt, noem ik de wereldkaart van Petrus Plancius van 1592, groot 146 bij 233 c.M. in het Colegio del Corpus Cristi te Valencia (p. 159), dan een kaart van Spanje door Blaeu uit zijn allervroegsten tijd (1605), die samen met andere amsterdamsche kaarten uit dien tijd o.a. van Kaerius en Hondius inde particuliere bibliotheek van den Koning te Madrid, een cartographische werkzaamheid in Amster - dam en in Holland doen kennen, waarvan tot dusver zoo goed als niets bekend was (p. 171) ; vervolgens ik doe slechts een greep citeer ik uit den rijken voorraad een hemelglobe van Blaeu 1648 in het Escuriaal (p. 276), inde nationale bibliotheek te Ma - drid (p. 282) 5 exemplaren van de spaansche editie van den Atlas van Blaeu (1659 —1672), een portugeesche uitgaaf van den Zeeatlas van Colom (1669) en een stel hemel- en aard - globen door Gerard Valk te Valladolid (p. 296). Zie hier een fragment uit dr. Wieder’s reisbeschrijving; het gaat over het Deposito de la guerra te Madrid (p. 5). „Ineen der kamers hing een zeer groot, oud plan van Madrid, eenige meters in het vierkant, van 1656. Mijn begeleider deelde mij mede, dat dit het belangrijkste oude plan van Madrid was, dat bestond. Het graveer - werk zag er erg bekend uit en bij nader bezichtiging bleek, dat de teekening van een Spanjaard was, dat het stuk gedrukt was in Antwerpen in 1656, en dat het gegraveerd was dooreen Amsterdammer, Salomon Savry. Een merkwaardig geval. De spaansche auteur kon in Spanje geen drukker van zulk een omvangrijke kaart vinden en wendde zich tot Antwerpen. Plier vond hij wel een drukker, 8