Tekstweergave van GA-1915_MB002_00012
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
AMSTELODAMUM
kening,
die
bij
de
zetting
gold,
slechts
351
cent
had
betaald
moeten
worden
;
„zoodat
de
geheel
vrij
gelaten
concurrentie
zeggen
B.
en
W.
in
het
gemeenteverslag
aanvankelijk
niet
die
gevolgen
heeft
gehad,
welke
sommigen
zich
daarvan
hadden
voorgesteld”.
Joh.
C.
B.
UIT
BOEK
EN
TIJDSCHRIFT
De
stichting
van
Nieuw
Amsterdam
300
jaar
geleden.
De
correspondent
van
de
N.
Rolt.
Crt.
te
New-York
bericht
onder
dagteekening
van
19
October
in
het
nummer
van
30
October
Av.
B.
van
de
toen
a.s.
feesten,
aangericht
ter
herdenking
dat
New-York
300-]
aar
geleden
gesticht
is.
Aan
zijn
histo
-
risch
overzicht
ontleen
ik
het
volgende:
„27
Maart
1614
verleenden
de
Staten-Gene
-
raal
aan
de
Compagnie
Nieuw-Nederland
het
recht,
om
handel
te
drijven
en
zich
te
vestigen
op
het
eiland
Manhattan,
aan
welks
Zuidpunt
zich
vervolgens
het
dorp
Nieuw
Amsterdam
begon
te
ontwikkelen.
„Alle
huidige
inwoners
der
metropool
ook
al
heeft
90
pet.
hunner
elders
het
levens
-
licht
aanschouwd
zijn
trotsch
op
haar
en
niet
minder
op
hare
geschiedenis.
En_
al
hebben
onze
voorvaderen
zich
in
1664
moeten
onderwerpen
aan
dein
vollen
vréde
aanruk
-
kende
Engelschen,
welke
op
hunne
beurt
in
1775
weer
de
vlag
moesten
strijken
voor
de
Yankees,
de
grondvesting
van
deze
reuzen
-
lichtstad
door
de
Hollanders
is
een
feit,
dat
zelfs
de
schoolkinderen
der
duizenden
hier
woonachtige
landverhuizers
uit
lerland,
uit
Italië,
ja
zelfs
uit
Syrië,
zich
evenzeer
zouden
schamen
niet
te
weten,
als
die
der
talrijke
hierheen
getrokken
oost-europeesche
Joden
bij
welke
laatsten
trouwens
ons
geboorte
-
land
als
bakermat
der
verdraagzaamheid
geldt
een
bijzonder
goeden
naam
heeft.
„Het
zoo
fraai
en
voor
de
scheepvaart
zoo
gunstig
gelegen
eiland
Manhattan,
dat
in
1664,
buiten
de
pl.
m.
12
minuten
gaans
be
-
noorden
zijn
Zuidpunt
aangelegde
omwalling,
de
tegenwoordige
Wallstreet,
slechts
enkele
landhuizen
telde,
is
thans
bijna
geheel
inge
-
nomen
door
eigenlijk
New-York,
bij
welks
stadsgebied
in
1898
als
vier
andere
stads
-
deelen
(boroughs)
zijn
aangetrokken
:
Brook
-
lyn
(of
Kings),
Queens
(met
Long
Island
City,
Astoria,
Jamaica
en
andere
voorheen
zelf
-
standige
gemeenten),
Broux
(gelegen
ten
Noorden
der
Haarlem
Rivier,
die
Manhattan
afpaalt)
en
Staten-Eiland
(of
Richmond).
„Niettegenstaande
evenmin
sinds
1621
het
bestuur
der
West-Indische
Compagnie
als
dat
van
hare
gouverneurs
en
het
gezag,
door
de
machtige
landheeren
(de
z.g.
patroons)
uitgeoefend,
als
bevorderlijk
voor
de
vrije
ontwikkeling
der
kolonie
mocht
worden
aan
-
gemerkt,
in
verschillende
opzichten
wordt
nog
heden
ten
dage
op
het
voormalige
Nieuw-
Nederland
gewezen
als
een
toenmalig
bolwerk
van
vrijheid.
Vooral
op
godsdienstig
gebied
heerschte
hier
een
tot
dusver
inde
Nieuwe
Wereld
ongekende
verdraagzaamheid,
welke
door
de
reeds
toenmaals
cosmopolitische
be
-
volking
van
Nieuw
Amsterdam
temeer
werd
gewaardeerd.
Nederland’s
ruime
vlucht
op
het
gebied
van
den
wereldhandel
en
de
zee
-
vaart
kon
deze
volkplanting
niet
anders
dan
ten
goede
komen”.
J.
W.
E.
Water-synthese.
—■
De
N.
Rolt.
Crt.
van
25
Oct.
Ocht.
A.
geeft
uitvoerig
verslag
eener
lezing
te
Delft
gehouden
door
dr.
H.
A.
Naber
over
de
amsterdamsche
proef
van
1789.
Hij
vindiceert
de
ontdekking
van
de
samenstelling
van
water
voor
twee
Amster
-
dammers,
den
koopman
Adriaan
Paets
van
Troostwijk
en
den
geneesheer
Johan
Rudolph
Deiman;
in
1789
brachten
zij
door
middel
van
electriciteit
een
kringloop
tot
stand,
waarbij
water
in
knalgas
en
dit
weer
tot
water
werd.
Ook
Van
Marum
te
Haarlem
was
met
dergelijke
onderzoekingen
bezig,
maar
on
-
gelukkig
ging
Van
Troostwijk
concurreeren
met
Teyler’s
fundatie,
waaraan
Van
Marum
ver
-
bonden
was,
door
zich
circa
1788
aan
te
schaffen
een
kleinere
electriseermachine
dan
de
haarlemsche
installatie
van
1785,
die
in
Teyler’s
Museum
nog
immer
te
aanschouwen
is.
Door
de
daaruit
voortgevloeide
oneenig
-
heid
is
feitelijk
de
beteekenis
der
hollandsche
scheikundigen
tegenover
buitenlanders
inde
historische
literatuur
niet
voldoende
gewaar
-
deerd.
J.
W.
E.
Crisis.
Ineen
beschouwing
over
den
oorlog
en
de
Sint-Nicolaasviering,
schrijft
het
Nieuws
van
den
dag
van
28
November,
dat
alle
voorwerpen
van
been
(tandenborstels,
bijtringen,
fiches
e.d.)
schaarsch
in
Amster
-
dam
te
krijgen
zijn.
Die
dingen
worden
ver
-
vaardigd
in
huisindustrie
te
Boulogne
en
om
-
streken
’s
winters
door
visschers,
die
thans
onder
de
wapenen
zijn,
terwijl
de
moeielijkheid
der
verzending
ook
van
beteekenis
is.
J.
W.
E.
Brederode
te
Amsterdam.
Voor
de
Vereeniging
Gelre
gaf
dr.
J.
S.
van
Veen
onlangs
uit
de
Briefwisseling
tusschen
Margaretha
van
Parma
en
Charles
de
Brimeu,
graaf
van
Megen,
stadhouder
van
Gelderland,
1560
—1567.
Daarin
is
herhaaldelijk
sprake
van
Amster
-
dam
gedurende
de
woelingen,
die
aan
den
opstand
vooraf
gingen;
met
name
komt
hier
een
en
ander
voor
omtrent
het
verblijf
van
Hendrik
van
Brederode
te
Amsterdam
in
het
voorjaar
van
1567
en
wat
daarmede
in
ver-
4