Tekstweergave van GA-1911_JB009_00088

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ou d’autres Effets qu'ils peuvent avoir été dérobez, ils les ménent aussi au Corps de Garde. Et c’est le Magistrat qui juge de ce transport irrégulier. Ils veillent avec une grande exactitude sur le feu qui se peut prendre par negligence dans les Maisons. Alors ils crient S. sonnent le tocsin, frapent aux portes, &- se deménent comme des aveugles qui ont perdu leurs batons. „Ils crient a haute voix I’heure qui vient de sonner que I’on prenne garde au feu &. a la chandelle”. Ziedaar het welbekende amsterdamsche geluid Bewaar je vuur en keerzen wel, de klok he’t tien tot in het midden der vorige eeuw in volksaardig gebruik geweest en dat ik, althans wat het tweede lid betreft, authentiek heb kunnen terugbrengen tot 1673. Een jaar te voren nl. was de sterkte der ratelwacht gebracht van 228 op 528 man 1 en bij instructie, elf maanden later, 7 october 1673 gearresteerd, werd bij artikel 9 bepaald 3 , wat vrij zeker wel de codificatie was vaneen wie weet reeds hoeveel jaren bestaand gebruik 3 : De voornoemde ratehwagten sullen haar ratels niet mogen reppen dan bij hooge nood voor de klok tien uren sal geslagen sijn, maar alsdan en daarnaar tot afscheyt van hare Wagt sullen sij voor alle straten en behoorlijke geordonneerde plaatsen haar ratel slaan en roepen wat de klok heeft, heele en half uren. Zooals ik zeide is de nachtwachtsroep tweeledig; hij is een waarschuwing tegen brandgevaar: Bewaar je vuur en keerzen wel èn een openbaar tijdsein: de klok he’t tien, elf en zoo tot vier toe. Over beide zaken wensch ik u een en ander mede te deelen. Terwijl inde steden van Utrecht en van Holland en Westfriesland reeds openbare uurwerken waren vóór 1500: te Utrecht in 1369 op de Buurkerk 4 en in 1426 op den Dom 0 , te Leiden in 1402 6 , te Enkhuizen in 1460 7 en te Haarlem in 1471®, wordt er eerst in 1505 gewag gemaakt van openbare 1 Resolutie Vroedschap dl. 30 (1672—1674) 11 nov. 1672 fol. 35. Dapper in 1663 stelt de sterkte op 283 man (p. 531), Von Zesen in 1664 op 300 (p. 523). Bij resolutie van heb zelfde bestuurslichaam van 8 jan. 1685 werd de sterkte opnieuw uitgebreid met 200 man. 2 Handvesten van Amsterdam. 2e stuk, 834 2 . Commelin, Beschryvinge van Amsterdam. 1726, 11. 830 1 . 3 Vgl. Dapper in 1663 p. 532. 4 F. A. Hoefer, Geschiedenis der openbare tijdaanwijzing. Leid. 1887, 24. 5 t. a. p. 45. 6 t. a. p. 42. 7 t. a. p. 28. 8 t. a. p. 33. 62