Tekstweergave van NL-ZtGAZ_Wb_18750424_002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
gende neêr: Er zijn in ééne gemeente, twee scholen, cene openbare en eene bijzondere. De eerste telt 200, de andere 800 leerlingen. De kosten van ’t openb. onderwijs bedragen, a aftrek van de schoolgelden, p. m. f 2000, dat is f 10 per leerling, De kinderen der bijzoudere school konden ook toegang vragen tot de openb. en men zou hen niet mogen weigeren. De kosten van ’t onderwijs zouden dan ongeveer J 3000 meer bedragen. Die som wordt door de bijz. school bespaard en ’t is dus, zegt men, billijk, dat zij ze uit gemeentekas terug ontvange. Ging dus ’t stelsel door, werd het wet, dan zouden de bijzondere scholen eene Testitutie ontvangen, naar de verhouding van ’t aantal leerlingen en naar de som, die iedere leerling der openb. school aan 'tgemeentebestuur kostte. Dit stelsel heeft zijn voor- maar ook zijn tegen- standers. Wat ze elkander voor- en tegenwerpen behoeven we miet na te gaan. Er wordt van recht en van ontecht, van mogelijkheid en van onmoge- lijkheid ‘der toepassing, van billijkheid en onbillijk- heid, van zegepraal en vernietiging in de toekomst ‘gesproken. Dan, al deze dingen staan nog zeer te bezien, en vereischen bedaarder overleg dan er in deze rumoerige dagen over ’t algemeen aan gewijd kan worden. Is ’ er om te doen om tot elken prijs, hier of daar ondersteuuing te vinden, dan bevreemdt het ons miet, dat het restitutie-stelsel als een rots in de zee wordt omklemd. Is de nood evenwel we- zenlijk zoo hoog, dat alles op ’t spel staat, waar zal ’t dan met onze christelijke school heen, zoo — en dit kan toch niet zeer twijfelachtig zijn — ’t restitutiestelsel onuitgevoerd blijft ? We kunnen de deugdelijkheid van ’t stelsel op zich zelf niet beoordeelen, evenmin de uitvoerbaar- heid. Dat hangt zoo samen met persoonlijke be- schouwing van zecht en met de kunst der wetgeving, dat we er ons niet aan wagen. Maar ’t deugde- lijkste en uitvoerbaarste stelsel zouden we met schrik aanzien, zoo ’t dreigde een afleider te worden voor plichtsbetrachting. í ‚ Geheel afgezien van christelijke roeping en chris- telijke belängen zullen we echter met blijdschap elke poging begroeten om de zaak van ’t onderwijs te bevrijden van zijne politieke kleur. En mocht de bespreking van ’t restitutiestelsel daartoe een stoot geven, dan zullen we dankbaar erkennen, dat we ons vergisten, toen we er ons bitter weinig van voorstelden. In een artikel „Opiumbandel in de Oost” geeft de Standaard eenige citaten uit het schrijven, door den zendeling Jamsz aan den heer #/out van Soe- terwoude gericht en door dezen in de Stemmen voor Waarheid en Vrede publiek gemaakt. De heer Jansz wenscht een AntiOpium-Verbond, De Standaard begrijpt wel, dat sommigeú met eene zucht zullen zeggen: alweêr een nieuw. Verbond! Maar het mis- bruik is zoo gruwelijk, dat de zaak de ernstigste belangstelling verdient. Zal Nederland nog langer zich het verwijt te last laten komen, dat het door zijn Riijks-monopolie voor deu opium-handel in onze Oost-Indische bezittingen duizenden ten verderve voert? Die vraag, door sommigen met klem van redenen herhaald, heeft nog niet den weêrklank in het publieke geweten gevonden, zonder welken geene krachtige poging tot wering van die ellende zal worden beproefd. In -een Tudisch dagblad werd eens de opmerking gemaakt, dat de Rijks-opium-pachters eigenlijk het Nederlandsche wapen boven hunne deur moesten hebben. De Standaard ‘meent, dat Neerlands wapenschild dien gruwel niet langer dek- ken mag. De heer Jansz roept terecht op tot een heiligen krijg tegen dezen vijand. BUITENLAND. Sinds twee eeuwen zijn in Engeland de hanen- gevechten bij de wet verboden, en nog altijd worden zij in ’t geheim gehouden. Nu en dan doet de politie een vangst van dergelijke strijdlievenden. Verleden Donderdag heeft zij een honderdtal heeren verrast, die bezig waren eenige furieuse, in hun bloed badende hanen te bewonderen. Nog, zegt Daily News, verschaffen de hanengevechten in vele districten van Engeland een geliefkoosde uitspaning, en niet alleen aan mijnwerkers of boerenarbeiders. De ouderwetsche pachter staat er op, de gewoonte van zijn voorvaders in eere te houden, en de jeug- dige gentleman vindt behagen in een amusement, dat den prikkel heeft van het verboden genot. Het zijn vooral de schilderijen 1m de herbergen ten plattelande, die de tradities van deze vechtpartijen bewaard hebben doen blijven, die de liefhebbers in staat stellen de wetten, welke vóór eeuwen in dit strijdperk heerschten, te kenwen. Bij een vorige ontdekking werden de toeschouwers van een zoodanig tournooi ieder met f 60 boete gestraft. Ook thans zal waarschijnlijk de rechter niet toegeeflijker zijn. Onder dagteekening van 19 April wordt uit Philadelphia een en ander getelegrafeerd omtrent de herdenking der grondlegging van de onafhankelijkheid der Vereenigde-Staten, die dezer dagen is aange- vangen. Verleden Zondag avond is, ter herinnering aan het gevecht van Lexington in de Noorder-kerk te Boston, eene- godsdienstoefening gehouden. Van den toren dier kerk zijn in den avond van 18 April 1775 de signalen ontstoken, waardoor de kolonisten van het vertrek der Britsche expeditie naar Lexington verwittigd werden. Te Concord zijn den 19den bij zonsopgang meetings gehouden en saluutschoten gelost. Te Lexington zijn dien dag standbeelden van de patriotten Jotm Hancock en Samuel Adams plech- tig en feestelijk onthuld. Aldaar, en te Concord zijn optochten gehouden, waaraan de Presicent en Vice-president, benevens leden van het Kabinet, Gouverneurs van verscheidene provinciën en andere hooge ambtenaren deelnamen. De Augsburgsche Aligemeine Zeitung behelst een brief uit Pera van den l2den dezer, waarin het eenige verblijdende bericht, hetwelk de correspondent zegt te kunnen mededeelen, is het invallen der lente sedert acht dagen, waardoor de postverbinding met Europa over Varna en door middel van de Donau- Stoomvaart-Maatschappij heropend kon worden. Vooral nit Klein—Azië meldt hij treurige berichten. In verscheidene plaatsen komen nog altijd gevallen van hongerdood voor; in een enkel dorp zelfs twee per week, en dit nog slechts alleen volgens officiële op- gaven. Daarbij komt, dat gemiddeld slechts een derde gedeelte der akkers bezaaid is kunnen worden, zoodat de vrees voor een derde jaar van hongers- nood miet ongegrond is. De hulp van 150,000 ponden sterling, die door alle vereende krachten aan de noodlijdende districten verleend is, was niet voldoende om maast de leniging van de ergste ellende ook nog eene voldoende hoeveelheid zaai- koren te verschaffen. In Europeesch-Turkije heerscht de veepest in hevige mate en bovendien eene ziekte onder de paarden en de schapen. Het gebrek aan veeartsen in de pro- vinciën maakt, dat soms 20 à 30 perecent der run- deren en paarden bezwijken, terwijl de kudden schapen niet zelden geheel uitsterven. De prijs van het vleesch te Konstantinopel was daardoor ontzaggelijk gestegen en deze stijging werd nog hierdoor bevorderd, dat één handelaar het monopolie der verzorging van de hoofdstad met slachtvee in handen heeft. _ Van politieke berichten is de demping van den opstand 1n de nieuw veroverde provincie Nedschd het belangrijkste; eene bezetting vau 1000 man is door de Turksche troepen te Ahsa achtergelaten. De oorlogspartij zou nu gaarne eene expeditie tegen den Sheikh van Bahrein ondernemen, onder voorwendsel dat deze den opstand heeft aangestookt, maar voor-= namelijk omdat zijn gebied een belangrijke aanwinst in de reeks van Arabische veroveringen zou zijn. Genoemde Sheikh echter is waarschijnlijk even als die van Lahinsch tegen zoodanige onderneming veilig onder de bescherming der Engelsche forten, die aan de monden van den Tiger en bij Maskat den Per- zischen Golf bewaken en eene Turksche expeditie vermoedelijk zouden tegenhouden, VERSCHILLEND NIEUWS. Zeist. Onze jongste leeraar ds. Th. H. Nahuijs heeft een beroep ontvangen naar de hervormde gemeente te Varsseveld (Gelderland). — Ten behoeve van den Watersnood op Java is n ouze gemeente bijeengebracht de som van { 145. — Wij maken onze lezers opmerkzaam dat, daar de in ons vorig Nuwmer op jl. Vrijdag aangekondigde Soiré3 door den heer Petri c. s., wegens verhindering van een der medewerkers niet heeft kunnen plaats hebben, zal, volgens advertentie in dit nummer, de uitvoering uu geschieden op Woensdag 28 April ‘ — Eenige Dames albier hebben zich gedurende den winter onledig gehouden met het maken en ver- zamelen van handwerken, kleedingstukken en allerlei andere artikelen, die dezen zomer in de lokalen van »Bethanië” ten behoeve dier inrichting zullen worden ten toon gesteld en verkocht. ;ij werden in haar po- gingen niet weinig aangemoedigd door de ontvangst van een kostbaar geschenk van H. M. onze beminde Koningin, bestaande uit twee bloemvazen met milieu. Degenen, die de pogingen der Dames mede wenschen te ondersteunen, kunnen hunne bijdragen‚ waartoe hand- werken en alle grootere en kleinere voorwerpen, die daartoe geschikt zullen worden geacht te behooren, toe- zenden aan Mej. M. Voûte en J. van Oosterwijk Bruijn beide alhier en op een bliijde en dankbare ontvangst rekenen, — Door het toenemend aantál kinderen op de Chris- telke School alhier, heeft de commissie moeten be: sluiten tijdelijk voor de laagste klasse een ander lokaal te zoeken, ‘en is daarin uitnemend geslaagd, doordien Mevr. van Loon de vroegere orangerie van Veeizicht, aan HEd. voor eene Zondagschool in gebruik, daartoe wel- willend heeft afgestaan. — We ontvingen een kort verslag over de Stoom- vaart-Maatschappij Java, waaruit blijkt, dat zij gunstige resultaten heeft verkregen. Het aantal reizen uit en thuis, met 4 stoomschepen was 21, zoodat bijna maan- delijks gelegenheid was tot vervoer heen en weêr. Onze verbinding met Java schijnt op die wijze weinig meer te wenschen over te laten. Jammer maar, dat afgele gene streken van onze Oost, zoo geheel afgesloten zijn van alle geregeld verkeer. Zoo men bijv. van Gouver- nementswege ook eens er aan dacht om Nieuw-Guinea | geregeld aan te doen, zou zulks voor ’t belang van e ‚ Zending en handel (/t Goavernement zou nataurlijk alleen op ’t Jaatste Jetten) niet onvruchtbaar zijn. Die de Zendingbidstond van verl. Woensdag bijwoonde kon er van overtuigd worden en meê leeren wenschen, dat ook ’t uiterste einde onzer bezittingen zich mocht ver- heugen in een geregelde verbinding met het moederland. Wij gelooven, dat de maatschappij Java, dour vele reizigers zeer geprezen, een goede toekomst tegengaat. Werkhoven. Op den 19den dezer mocht de Wel- eerwaarde Zeergeleerde Heer K. F. van Setten, predikant dezer gemeente, het voorrecht genieten, gedachtenis te vieren, van zijne veertig-jarige ambtsbediening als predikant, werkzaam geweest zijnde in de gemeenten : Genderen en Doever, Marken, Hedel, Overlangbroek en Werkhoven. Op Zondag voormiddag daaraanvolgende, sprak ZEw. tot de gemeente hierover, in zijne voorrede, met een kort, doch toepasselijk woord. God spare hem nog lang, om met kracht te werken, aan de geestelijke belangen zijner gemeente. — Spoedig zal in deze gemeente, de betrekking van hulponderwijzer. vacant zijn, daar de tegenwoordige verdienstelijke hulponderwijzer de Heer G. van Setten, onverwacht zal moeten optreden, het vaderland te dienen. Eene oproeping van sollicitanten naar de open- vallende betrekking op een tractament van f 450, is gedaan. — In vele gezinnen begint de bof zich te vertoonen. Ook zijn vele grooten en kinderen, door eene hevige kwaadaardige hoest bezocht. er vertoonen zich zelfs, vele verschijnselen van kinkhoest. Donderdag, tegen den avond, zijn onder de gem. de Bilt, in de buurtschap de Vogelenzang, nabij het station van den centraal-spuorweg twee arbeiderswo- ningen onder één dak met den inboedel afgebrand. De inboedel van het eene bewoonde huis is nog ge- deeltelijk kunnen gered worden. Eergisteren zijn de eerste aardbeziën van dit jaar van Utrecht naar Amsterdam verzonden; men betaalde per stuk 3 cent. Men verneemt, dat, te beginnen met 15 April, door de Ned. Centraal-spoorweg-maatschappij een maatregel is ingevoerd, waardoor de handel zeer zal worden ge- baat. Van dien datum af worden namelijk niet alleen tusschen haar eigen statious, maar ook in het recht- streeksch verkeer met stations van den Ooster spoorweg en van het Noorder- en Zuidernet der Staatsspoorwegen, coli, minder dan 50 kilogram wegende, die tot dusverre niet anders dan als bestelgoederen werden vervoerd, als koopmansgoed verzonden, tegen den miniumvracht voor 50, kilogram, Men zegt dat er plan bestaat om in de eerste dagen van Juni in Tivoli te Utrecht eene tentoonstelling van honden te houden. Zoodanige tentoonstelling , verleden jaar te Amsterdam en in den Haag gebhouden, wekten veel belangstelling. Den 20 April werd langs den waterweg voorbij Utrecht naar Arnhem, met bestemming naar Bronbeek vervoerd, een stuk geschut, afkomstig van Atsjin. Deze vuurmond had de lengte van 1514 voet. Naar men verncemt bestaat het plan in de vol- gende maand te Haarlem eene bijsenkomst te doen tot bescherming van dieren zullen zijn vertegenwoordigd, ten einde in overleg te treden omtrent het wenschelijke, om samenwerking te brengen tusschen deze verâ% gingen en de wijze waarop die zou kunuen worden verkregen. In het lokaal de Brakke Grond te Amsterdam is deze . week een proef genomen met een nieuw»ò brandstof, die uitgevonden is door dr. J. A. Hes. In het fornuis der stoornmachine van de drukkerij der heeren van Es. werd de brandstof gestookt, en in ‚een klein halfuur kon de machine goed in gang worden gebracht. Volgens hetgeen ons aangaande de stof is verhaald, is zij de helft goedkooper dan de slechtste soors steenkolen, laat zij geen slakken maar een dunne asch na, beslaat zij bij eene gelijke hoegrootheid gewicht minder ruimte dan steenkolen, kan zij ook dienen om in kachels en haarden te worden gestookt, ja zelfs zou er lichtgas uit kunnen worden bereid, Als eene bijzonderheid vermelát de Arnh. C. dat deze week een Russische poney merrie, twee jaar oud, behoorende aan den stalhouder D. de Rijk te Arnhem, in de weide . loopende, een bijzonder sterk en weerwil van kou en sneeuw, den geheelen winter door met nog meer poneys van dat ras in het weiland was gebleven. De eigenaar, wien het onbekend was, dat deze poney drachtig was, vond het jong geworpen veu- len, ondanks de koude nachten, in de weide om de merrie heen huppelend. ' . Te Hilversum zijn een paar kinderen, ongeveer acht jaren oud, door den rijksveldwachter van de tapijt- {abriek, waar zij tot dusver eenige uren daags werkzaam waren, verwijderd. S e Te Middelburg wordt, omdat er gebrek aan groenten is 0. a. Wilde selderij gebruikt, die door kinderen: veel geplukt wordt. Daaronder nu komt dolle kerver voor, die er moeielijk van te onderscheiden is. Dit is oorzaak geworden, dat een 5jarig eenig kind door ’t gebruik van de groente is overleden. Het zoeken van kievitseieren, die in de vorige week met 40, nu met 25 cts per stuk betaald worden, houdt velen in Overijssel bezig, omdat daarmede hooger dagloon dan met eenig ander werk verdiend-kan worden - _ 8 plaats hebben, waarop de verschillende Vereenigingen (1 .î â krachtig veulen heeft geworpen, en wel nadat zij, in . n T e t 1 M M e A & a W l e G