Tekstweergave van NL-BleSAVPR_VPOG_1868-04-05_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
1868 . N°-1 . PUTT J . J HOFSTEDE . BRIELLE , Wijk 1 , N °. 51 . Prijs der Advertentien : van 1—6 regels 60 Cents . elke regel meer 10 cent , behalve 35 cent zegelregt . Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend . Uitgever Verschijnt Zatebdao Kamiddao . - Abonnementsprijs per kwartaal • | franco per post . warm medegevoel de dappere , ongelukkige Denen , zoo treurig opgeofferd door vriend en vijand . Groot-Brittannië,het moederland van deti regeêringsvorm , waarbij de rechten van het volk zijn gewaarborgd , omdat het zelf medespréekt , en voornamelijk , omdat liet de köof -^' den der beurs iii handen houdt , vervolgt den steeds be - wandelden weg . De hierop ontmoete hinderpalen worden overwonnen met behulp van vrijheidszin en gewoonte om ; de vrijheid te gebruiken . Het kiesrecht is uitgebreid tot . de handwerksklasse , welke waarschijnlijk eerlang vertegen - woordigers uit haar midden naar het Parlement zal zen - den . Ierland , vóór eeuwen door kracht van wapenen over - wonnen door Engeland , hiermede verschillend in aard en godsdienst , werd steeds stiefmoederlijk behandeld . Intus -/ schen mogen de afstammelingen der overwinnaars aan - spraak maken op eerbiediging van hun door eeuwen be - stendigd recht . De Fenians , hoewel weinig steun in Ier - land vindende , zijn toch een wezenlijk bezwaar geweest voor de Britsche regeering * en hebben de lersehe grieven doen herleven . Nu is bij het Parlement aanhangig een voorstel tot afschaffing der Anglikaansche Staatskerk in het katholieke Ierland , hetwelk niet anders dan billijk kan worden genoemd . De broederoorlog in de Vereenigde-Staten is afgeieopen ; de Negers zijn bevrijd en de Unie is hersteld of althans in opbouw . Hierbij is een verschil in inzicht tusschen den President en het Congres ontstaan , en eenige gewaagde handelingen van den eerste hebben aanleiding gegeven een rechtsgeding tegen hem in te stellen . Dit gaat zeer bedaard , zonder dat door een der partijen geweld wordt ; gebruikt . Zonderling schouwspel , alleen mogelijk in een ' land , waar de regeering zoo min mogelijk , het individu ; zelf zooveel mogelijk de zaken regelt . intusschen nog steeds rond de wereld . Algiers , Syrië , China , Japan , Cóchhi-Chilia , " Senegal , overal strijdt de Fransche soldaat op zijne luchthartige wijze . — De laat - ste combination van ' 66 , toen een leger aan den Rijn ééne hand ; van Pruisen zou ' ÜSlfcen gebonden , worden ook niet door alle Franschen evenzeer bewonderd , te meer nu daaruit eene nieuwe , drukkende legerwet is voortgevloeid . Maar de meerderheid , eene overgroote meerderheid is tevreden . De herinnering aan het schrik - bewind , en de angst voor iets dergelijks of ergers in 48 , doen zekerheid boven alles waardeeren . En Frankrijk moet zijnen oppermachtigen uitverkorene zeer dankbaar zijn . Hij heeft den invloed van Frankrijk ' hersteld , hij heeft spoorwegen , eene vloot , tentoonstellingen enz . ge - geven en wij mogen nog meer van hem verwachten , zoo het slechts algemeen gewenscht wordt . Reeds is er voor - uitgang en de kalme wet treedt allengs in de plaats van bevooroordeelde'administratieve willekeur . Laat ons hopen , dat de aandacht op het binnenland moge blijven gevestigd . De hartstochten zijn bij de Franschen licht opgewekt en in ' 67 is , enkel door de inschikkelijkheid der Staatslieden , eene uitbarsting voorkomen van naijver tegen de zegevierende Pruisen , welke beiden duur te staan had kunnen komen . Oostenrijk heeft naar ons inzien in ' 66 eer gewonnen dan verloren ; het is buiten Duitschland en Italië geslo - ten , doch zijn altijd door betwiste voorrang in den Duit - schen Bond en de kostbare en hatelijke bezetting van Venetië , zijn geen verliezen , waarover het lang behoeft te jammeren . Nog altijd is Oostenrijk een zonderling sa - mengesteld land . Duitsèhers i Hongaren , Czechen , Sla - ven , hunne uiteenloopende belangen , hun verschillende aard zijn moeielijk tot één geheel te brengen . De be - kwame heer von Beust heeft tot heden het recht van tevreden te zijn met de door hem verkregen uitkomsten . Getrouw aan het Prager verdrag heeftüij standvastig geweigerd eene poging te doen tot het herkrijgen van de verloren positie in Duitschland . Daar laat hij de vrije hand aan Pruisen . De hulpbronnen van het land te ontwikke - len , aan den eisch der verschillende nationaliteiten rede - lijker wijze te voldoen , de heerschappij der kerk te doen eindigen , de geldmiddelen te regelen , zijn zoo vele doel - einden van zijn streven . Mochten wij hem een raad geven , wij zouden hem waarschuwen tegen eenè belasting op de rente der schuldbrieven , welke niet gunstig kan zijn voor Oostenrijks crediet en waarschijnlijk velen onzer lezers minder aangenaam zou zijn . Het is Italië niet als schande aan te rekenen , dat het niet alleen door eigen krachten vrij is geworden . Frank - rijk en Pruisen , vooral het laatste , hebben baat gevonden Bij de verleende hulp . Italië behoort nu " aan de Italianen , er zal evenwel nog menig droppeltje water van den Po in zée stroomen voor het zijne plaats onder de mogendheden van Europa met eere kan innemen . Ook hier zijn de financiën het hoofdbezwaar . Leger en vloot eischen veel zonder voor het oogenblik zeer productief te zijn ; en de [ Wdmnistratie schijnt nog niet op dezelfde zedelijke hoogte als B andere Rijken te staan . Te midden van het nieuwe koninkrijk is als bron van twist en tweedracht de zetel van den Paus - koning ondersteund door Fransche bajonetten . Laatdntusschen de Italianen vertrouwen op den tijd en op de vergelijking tusschen de non-possumus-regeering der karduklen , en het door Cavour aangegeven doel » de vrije kerk h den vrijen staat ." De uitslag is niet twijfelachtig en zal \ allen partijen voordeel aanbrengen . Rusttnd , de Slavische reus , heeft de boeren vrijge - maakt ^ spoorwegen aangelegd , de Polen verbannen , de Poolschl taal afgeschaft , de bewoners van den Kaukasus verjaagd , een deel van China in bezit genomen en zijn Amerikaknsch gebied afgestaan . Het is druk bezig ge - weest , net altijd met het goede . Het richt het oog op Praag , v^iar het Russisch volkslied wordt aangeheven , en houdt de gelegenheid gaande , nu eens op Kreta , dan weer in ioumanië , om den lang gewenschten en reeds eenige malm aangevangen tocht naar Konstantinopel te vol - voeren . Iitusschen zijn Frankrijk , Engeland en Oosten - rijk waakzaam en ook de zieke man zelf houdt zich kramp - achtig vastlaan het leven . Hij tracht zich door wijze maatregelentte onttrekken aan de slagen van het nood - lot , waaraan\toch zijne godsdienst volkomen onderwerping predikt . Beiuiniging ( want alweer zijn de geldmiddelen het struikelbak ) en toegeven aan de eischen der chris - ten bevolkingWorden niet te vergeefs beproefd . Meer en meer wordqi de Moslemin Europeanen en verdienen zij hunne plaai in dit werelddeel te behouden . Zoo ongemertt zijn wij ver afgedwaald te midden van allerlei volken , Waarmede wij in geene onmiddelijke aan - raking zijn . Wi gaan Griekenland met de zich pijlsnel op - volgende Ministèiën en Spanje , voor het oogenblik zon - der aanval - van psmunciamento-koorts , voorbij . Tot het bezoeken van Zwaden en Noorwegen zouden wij » een zo - mer in het NootrW ' behoeven . Wij begroeten met een BINNENLAND -.' Beielle , 4 April . De lente is in het lancl . Heerlijk schijnt de vroolijke voorjaarszon , de zachte oostenwind waait over de velden , de eerste bloemen ontluiken , de knoppen der boomen en struiken zwellen , of zijn reeds gebarsten , om het zachte groene blad te voorschijn te doen treden . De laatste voor - jaars stormen zijn het afscheid geweest van het vervlo - gen barre saizoen ; alles in de natuur herademt en schept een nieuw leven . Ook de mensch voelt zich als verjongd , en verlaat zijne dans - en consertzalen voor de schoone en frissche natuur ; de winter-vermakelijkheden worden geslo - ten , en men geniet reeds een voorproef van wat de zo - mer geven kan . Lijnrecht hiermede in strijd is onze politieke athmosfeer . ' t Is nog maar al te duidelijk te voelen , dat deze damp - kring bezwangerd is met tal van stoffen , die verwijderd moeten worden , vóór dat men zich ook hier mag ver - blijden in een lentegevoel . Donker bewolkt is de gezicht - einder ; een ieder verwacht het naderend onweer , dat on - vermijdelijk schijnt om dezen dampkring te zuiveren . Het ligt niet in ons bestek thans alle oorzaken te gaan beschouwen , die dezen toestand inliet leven hebben ge - roepen . Hoe gaarne wij dit ook deden , de ruimte van ons blad laat ons dit vooralsnog niet toe . Genoeg zij het thans te constateeren , welke de toestand is ; en daaraan vast te knoopen in hoever de afgeloopen week er toe heeft bijgedragen om ons nader te brengen aan de ontknooping . De hoogste machten van onzen staat , door wier sa - menwerking constitutioneel regeeren alleen mogelijk is , lig - gen , men vergeve ons het woord , geheel overhoop . Het ministerie en de 2e kamer der Staten-Generaal , staan lijnrecht tegenover elkander . Geen van beiden willen wijken ; het ministerie wil staande blijven tegenover eene kamer , waarin het de meerderheid niet heeft ; de kamer wil dat het ministerie constitutioneel handele en heenga .. De nieuwe kamer heeft van deze hare gezindheid blij - ken gegeven , door de aanneming der motie Blussé , waar - aan de regeering het karakter van votum van wantrou - wen aan de natie niet heeft kunnen ontnemen , de re - geering heeft van haar gevoelen doen blijken , door deze . motie voor kennisgeving aan te nemen . De verbittering tusschen de twee machten is uu ten top gestegen ; lederen dag kan de uitbarsting komen , en dan zal het te bezien staan , wat de uitslag wezen zal . Wij voor ons koesteren vrees voor groote gebeurtenis - sen . Reeds slaat het officieus orgaan der regeering een toon aan , die het ergste doet vreezen . Reeds hebben wij veel daden der regeering gezien , die bewijs gaven van ; aan overmoed grenzende stoutmoedigheid , maar te gelijfe van gebrek aan doorzicht . Moge zij nu eindelijk toonen , ojit het landsbelang gaat boven portefeuille-liefde . Intusschen werkte de kamer voort , en behandelde de » week de Indische begrooting . Ofschoon de liberale par » bij de politieke beschouwingen zeer terecht hardnekkig blot zwijgen , hoe beleefd ook door den heer Koordera tot deelw - x P t Ï i 4 ƒ 0.90 -- 1.00 . BUITENLAND . Er is geen toeval-ia den loop der gebeurtenissen , overal : ^ ers.clit-de_wet van oorzaak-,eu-gevoIg^Dat kfcÉfedejsereld ^ • geschiedenis met volkomen juistheid en de ondervinding van vele eeuwen , geeft een zekeren maatstaf tot het beoor - deelen van het tegenwoordige en de toekomst . Het komt * ièrin alleen aan op het onderscheiden tusschen het wezen - T$ke > en de bijzaken , het waarnemen der algemeene richting .- te midden van de dwarrelingen van het oogenblik . Dit slechts te kunnen doen is eene moeiehjke taak , > weike studie en scherpzinnigheid vereischt . Deze laatste eigenschap veronderstellen wij gaarne bij onze lezers en•wij wenschen er naar te streven hun een leiddraad te ge - - ven bij het beschouwen der dagelijksche voorvallen . I Hier - toe moeten wij deze inlichting vooraf doen gaan : in elkemaatschappij bestaan twee partijen . De eene schat hetverledene hoog en bewondert het zoo uitsluitend , dataij niet dan met angst eene overlevering uit dien goe - den ouden - tijd ziet prijs geven . De andere waardeert delessen der geschiedenis , doch ziet daarin de noodzakelijk - heid om steeds den weg van den vooruitgang te bewan - delen ; zij aarzelt niet oude begrippen te toetsen aan hetgezonde oordeel en ze los te laten , wanneer het gehalte onvoldoende blijkt . Zij past gaarne nieuwe begripten toe,•wanneer deze steunen op de uitspraken van het vérstand . Zij die tot de eerste behooren mogen « geruster ^ dpi dan pif , met de laatste streven wij steeds vooruit » in § S gehoj dat ginds een waereld ligt !" Dit woord vooraf dunkt ons voldoende om aan te geven i in welken geest wij telkens de gebeurtenissen der afgeloo - pèn week aan onze lezers wenschen mede te deelen . In dit - éérste nommer van ons weekblad zullen wij trachten eerl be - knopte schets te geven , hoe^le wereld ( dit woord in \ eer — enge beteekenis)-er - in den aanvang van April 1868 uhafefc ' Op onze Oostelijke grenzen is in het jaar 1866 ien machtige staat geboren . Onze naburen van Hannover zijn bij Pruisen ingelijfd , zoodat dit Eijk van den Dollit tot Aken aan ons gebied paalt . De vroeger van Pruisen afgescheiden Westelijke provinciën hangen daarmede nh samen en een aanval op onze grenzen is daardoor vrï wat gemakkelijker geworden . — Met Pruisen nauw ver ^ eenigd is het Noord-Duitsche verbond ; zij hebben samen ééne diplomatie , één leger , ééne vloot . De zeer duidelijke oppermacht van Pruisen , de ver - wijdering van Oostenrijk , maken het verbond tot een wer - kelijkheid , met goed gevolg in de plaats getreden van dien onhoudbaren vorm , den ouden , slaperigen , omslach - tigen , Duitschen Bond . Het eine Deutsche Vaterland van de door stroomen hier ingegeven liederen is op weg zichte vormen ; das ganze Deutschland is het nog niet . Devoorliefde der Zuidelijke Rijken voor Pruisen is nog nietgroot ; zij zal evenwel toenemen en daar - Oostenrijk die Staten afstoot is het gemakkelijk te voorspellen , waar - ^ heen zij zich zullen wenden . Aldus is eene schitterende • toekomst voor Pruisen geopend door een groot staatsman . Toen hij veel had geannexeerd heeft hij met veel gema - tigdheid van nog meer afgezien . Hij heeft onder ande - ren ons den dienst bewezen de aanspraken der vurige Duitsche vertegenwoordigers op Limburg en Luxemburg te laten varen . Wij wenschen hem dan ook gaarne toe het welgelukken zijner plannen , het brengen van het Pruisische Rijk onder de landsvaderlijke bureaucratie van Koning Wilhelm I . Met de Belgen sdjn wij sinds lang verzoend . . In éen huis konden wij elkander niet verdragen ; toen zij de ge - meenschappelijke woning verlieten hebben wij nog ja - ren lang gemokt ;* wij hopen nu wijzer te zijn , als goe - de buren naast elkander te wonen en bij gelegenheid vriend - schapsdiensten te wisselen . Hierin was bijna een betreu - renswaardige ommekeer gebracht door de Schelde-kwes - % tie . Deze is evenwel uitgemaakt en onze spoorwegdam ligt reeds door de Oosterschelde ; nog over de kwestie uit te weiden is dus overbodig . — Vrijzinnig , krachtig , nijver , ontwikkelt België zich onder Leopold II even als onder diens wijzen vader . Een dicht net van Spoor - wegen overdekt het land . De Vlaamsche beweging brengt er leven op het gebied der ' kunsten , de taal • herleeft . JZij vormt een band , welke de Noord - en Zuid - Neder-!landers tot elkander brengt . Geacht in het buitenland , , zal België niet licht aangevallen worden . Nogtans verge - noegt het zich geenszins met de waarborgen aan den on - zijdigen staat toegekend : het is niet terug gedeinsd om voor schatten een toonbeeld van een vesting te bouwen , tot steun van een goed leger . Napoleon III bereidt aan zijne kiezers ( in Frankrijk is niets daarachter ) rust en stoffelijke welvaart . Hij is niet ge - lukkig geweest in al zijne grepen , bijv . niet in die naar roem . De Krim - oorlog voldeed aan het doel ; de Itaüaanscbe veldtocht minder , althans het programma werd gewij - zigd ; Mexico was een misrekening . De driekleur * eiet